tgoop.com/oriftolib/1059
Last Update:
O‘zbekchasini unutganlar uchun mitti lug‘at
So‘zlashuv tilida juda ko‘p o‘zbekcha yoki o‘zbekchalashgan so‘zlarning o‘rnini yot so‘zlar egallab olgan. Aslida bu so‘zlarning soddaroq, qisqaroq, tushunarliroq o‘zbekcha shakli bor. Lekin negadir begona so‘zlarni qo‘llayveramiz. Bu narsa ongimizga shu qadar singib ketganidan buni ko‘pincha sezmaymiz ham.
Quyida shunday so‘zlarning kichik lug‘ati bilan tanishasiz.
❗️ Chet so‘zlar o‘zbekcha imloda berilgan.
Aklad – oylik, maosh.
Balnisa – kasalxona, shifoxona.
Brat – aka, akaxon.
Vapshe, obshe – umuman. Aslida “umuman” so‘zini ham iloji boricha kam ishlatgan ma’qul.
Golubsi – do‘lma.
Da (telefon ko‘tarilganda) – eshitaman, labbay. Yoki xalqaro “alo” so‘zini ham ishlatish mumkin.
Zdachi – qaytim.
Izdivatsa qilmoq – ustidan kulmoq.
Kanikul – ta’til.
Kapcho‘niy – dudlangan, qoq, sur.
Karochi – qisqasi.
Koja – teri, charm, ko‘n.
Mazgi – miya.
Malades – yashang, yasha, yashavor. Eskilar bu so‘z o‘rnida “barakalla” yoki “borakalloh” degan so‘zni ishlatgan.
Marazilnik – muzlatkich.
Mashennik – firibgar, qallob.
Medsestra – hamshira.
Mo‘shniy – kuchli, zo‘r.
Narmalni – tuzuk, yaxshi, durust, chidasa bo‘ladi. Juda shu so‘zga mehr-muhabbatli bo‘lgan kishi “normal” deb ishlatishi ham mumkin.
Naski – paypoq.
Otdix – dam olish.
Pashti – deyarli.
Prayezd – kira haqi, yo‘lhaqi.
Pro‘pka – tiqilinch (yo‘l); tiqin (idishda).
Po‘pko‘rn – bodroq.
Rayo‘n – tuman. Bu so‘z yoshi kattalar orasida hozir ham ora-sira ishlatilyapti.
Salyo‘niy – tuzlangan, tuzlama, sho‘r.
Svejiy – yangi.
Svet – chiroq.
Subo‘tnik – shanbalik. “Hashar” deyilsa, tamoman o‘zbekcha bo‘ladi.
Travma – jarohat.
Uje – bu so‘z alohida so‘z bilan tarjima qilinmaydi, qo‘shimchalardayoq ma’nosi ifodalanadi. Masalan, “Uje keldim” deyish o‘rniga “kelib bo‘ldim” deyiladi.
Uspet qilmoq – ulgurmoq.
Xalades – ilvira, ilkillama. Bu taomning o‘zbekcha nomini ayrim yoshi katta kishilargina bilsa kerak.
Xaladilnik – sovitkich.
Chtobi – uchun. Masalan, “Men atayin to‘liq gapirib berdim. Chtobi sen tushungin”. “Men tushunishing uchun to‘liq aytdim” deyish qisqa, lo‘nda, o‘zbekcha.
Ekanom qilmoq – tejamoq.
“Irfon” taqvimi (2014)da chop etilgan.
❗️ O‘zbekchalashtirishga qarshi bo‘lganlarga: bu so‘zlarning o‘zbekchasini qo‘llang degan gap aynan sizga atalmagan. Yengil nafas olavering.
Qolganlarga: iloji boricha o‘zbekchasini ishlating, til rivojiga va sofligiga shaxsan hissa qo‘shing.
Bunga o‘xshash yana qanday so‘zlarni bilasiz? Izohlarda qoldiring.
@oriftolib
BY Orif Tolib
Share with your friend now:
tgoop.com/oriftolib/1059