داستانِ تمثیلی حُسن و دل نوشتهٔ سیبک نیشابوری تألیف سال ۸۴۰ هـ.

چند سال پیش این داستان را از روی نسخهٔ دست‌نویسی که برای خودم در دوران دبیرستان کتابت کرده‌بودم، در کلاس خواندم...
@mohsenpourmokhtar

#موقت

نمونه‌ای از سیر تداعی‌های مولانا در مثنوی.
مقدمه‌ای بر شرح بیت‌های ۲۶۴۳ به جلو از دفتر نخست از چاپ نیکلسون:

مرد گفت اکنون گذشتم از خلاف
حکم داری تیغ برکش از غلاف

هرچه گویی من ترا فرمان برم
در بد و نیک آمدِ آن ننگرم

در وجود تو شوم من منعدم
چون محبم حب یعمی و یصم

گفت زن آهنگ برم می‌کنی
یا بحیلت کشف سرّم می‌کنی

گفت والله عالم السر الخفی
کافرید از خاک آدم را صفی

در سه گز قالب که دادش وا نمود
هر چه در الواح و در ارواح بود

تا ابد هرچه بود او پیش پیش
درس کرد از علم الاسماء خویش...
👇

توجه توجه توجه

دوستان عزیز

از این‌ پس فایل‌های جلسات شاهنامه خوانی و مطالب مربوط به شاهنامه و فردوسی از گفتار و نوشتار اینجانب در کانالی مخصوص به نام

آهنگ شاهنامه

و به نشانی
@AhangShahnameh

بارگذاری می‌شود.
دوستان علاقه‌مند لطفاً به کانال نامبرده بپیوندند.
🌸🌸🌸

پاریز منشأ واژهٔ پَری

"بیوار باستان شناس و ایران شناس انگلیسی در مقاله‌ای با عنوان سرزمین پریان ایران (۱۹۸۵) در جشن نامهٔ مری بویس به این مقاله توجه کرد ولی خود نظریهٔ دیگری درباره منشأ و خاستگاه پریان پیش کشید.
بنابر نظریه بیوار سرچشمهٔ افسانهٔ پریان را، با آن نیروی مشهور جادوگری و جنگاوری نباید در مفاهیم دینی هند و اروپایی جستجو کرد بلکه این افسانه‌ها برخاسته از یک سلسله سنتهای ایرانی مربوط به قبیله‌ای موسوم به پریکانی Parikanioi هستند. این قبیله در منطقهٔ خوش آب و هوای جـبال بـارز که در قسمت جنوبی ناحیه‌ای که از رفسنجان و پاریز تا بلندترین مناطق پیرامون دهِ بَكْری بین بم و جیرفت امتداد دارد، سکونت داشتند. به گفتۀ بیوار روحانیون زردشتی از این قبیله بیزاری می‌جستند ولی گویا به تأثیر روایاتِ پارتی در حماسه‌ها و سپس در شعرِ پارسی با آنان همدلی می‌شود."

منبع: ابوالفضل خطیبی، مقالهٔ نقد و بررسی مجموعه مقالاتِ سایه‌های شکار شده، در صفحه ۱۲۳ مجلهٔ نامه فرهنگستان شماره ۱۴ سال ۱۳۷۷.

این هم نشانی مقالهٔ بیوار برای کسی که همت به ترجمه آن کند:
A. D. H. BIVAR, «A Persian Fairyland», Acta Iranica 24, Papers in Honour of Professor M Boyce, Leiden 1985, pp, 25-42.

تا مقالهٔ بیوار ترجمه می‌شود، علاقه‌مندان اطلاعات بیشتر در بارهٔ سابقهٔ تاریخی واژهٔ پاریز و بارز به مقالهٔ برزکوه مرحوم استاد باستانی پاریزی در کتاب کوچهٔ هفت پیچ مراجعه بفرمایند.

●با تشکر از خانم مژده حاج احمدی رفسنجانی که این نکته را در مقالهٔ مرحوم خطیبی به من نشان دادند.
@sirjanname

پادشاهی کی‌کاوس

داستان رستم و سهراب (۷)

● پرسیدن سهراب نشان پهلوانان ایران را از هُجیر
● حملهٔ سهراب به سراپردهٔ پادشاه ایران

کاری ازموسسهٔ فرهنگی هنری
نوشت‌آهنگ رفسنجان
   
@AhangShahnameh

گذری بر زندگی مولانا

گفتاری در مؤسسه فرهنگی هنری نوشت‌آهنگ رفسنجان
@mohsenpourmokhtar

‌‌
‌
🔹 «یلدا» و دُکّـــانِ ایــــران‌فــروشی!
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
▨ در مذمّت سره‌گرایی در زبان فارسی


[...] یادم آمد به این مسئله‌ای که دربارهٔ شب یلدا، یک کلیپی دست‌به‌دست می‌شود که در آن، یک بابایی درآمده گفته‌است که کلمهٔ «یلدا» یک کلمهٔ بیگانه است و ما نباید کلمات بیگانه را استفاده کنیم و باید بگوییم «شب چله» و شب یلدا خیلی بدچیزی است! این‌ها دکّان ایران‌فروشی باز کرده‌اند. در و دکّان است.
یادم آمد با دوستم ــ دکتر سعید حمیدیان‌ ــ که استاد برجستهٔ ادبیات است، پریشب، صحبت می‌کردیم. همین بحث‌ها بود. بعد، او یادآوری کرد (من این را خوانده بودم، اما فراموش کرده بودم)، ایشان یادآوری کرد که دکتر امیرحسن یزدگردی نفثةالمصدور را که چاپ کرده بود، مرحوم قاضی طباطبایی، استادی بود در دانشگاه تبریز، ایشان یک نقدی نوشته بود بر کار دکتر یزدگردی. بعد، دکتر یزدگردی یک جواب مفصّلی داده بود. عنوانش را هم گذاشته بود:
«به دیدهٔ انصاف بنگریم».

آن انتقادکننده نوشته بود:

این کلمهٔ «خجالت» که شما در متن آورده‌اید، غلط است؛ چون در عربی «خجالت» به کار نمی‌رود؛ «خِجلت» به کار می‌رود و مصدر «خجالت» در عربی وجود ندارد و شما نباید این را می‌گذاشتید در متن کتاب.

دکتر یزگردی در پاسخ، نوشته بود:

این کلمهٔ «خجالت» از رودکی به بعد، بارها و بارها، در متونِ گذشتهٔ نظم و نثر ما به‌ کار رفته و من چنین کلمه‌ای را می‌بوسم می‌گذارم روی چشمم، روی سرم و به کار می‌برم؛ چون رودکی گفته، سعدی گفته، حافظ گفته.

چگونه سر ز خجالت برآورم برِ دوست

کلمه‌ای که سعدی و حافظ به کار برده‌اند، جزء سرمایهٔ زبان فارسی است. من می‌بوسم می‌گذارم روی چشمم و سرم و به کار می‌برم؛ حتّی اگر در کتاب المُنجد شما نیامده باشد!


این را دکتر یزدگردی نوشته بود؛ یعنی حالا می‌خواهد توی عربی باشد، می‌خواهد نباشد! وقتی حافظ به کار برده، سعدی به کار برده، دیگران به کار برده‌اند، از هر کلمهٔ فارسی، فارسی‌تر است!
«یلدا» هم وقتی سنایی و خاقانی و حافظ و سعدی و دیگران، بارها، این کلمه را به کار برده‌اند، بسیار کلمهٔ خوبی است. به‌کاربردنش هم هیچ اشکالی ندارد. هرکس هم که دم زد از فارسیِ سره و اینکه کلمات بیگانه را باید ما بریزیم دور و این‌ها، شما خیلی جدی‌اش نگیرید و اعتنا نکنید. این‌ها در و دکّان است. هیچ چیز دیگری اسمش را نمی‌شود گذاشت؛ جز در و دکّان. با سرمایهٔ زبان فارسی دیگر نباید شوخی کرد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
▨ درس‌گفتار #کلیله‌_و_دمنه
جلسهٔ سی‌اُم، ۲ دی ۱۴۰۳

@dr_mehdi_nourian

مروری بر داستان همای و همایون خواجوی کرمانی 👇👇👇

همای و همایون: د. پورمختار، یک @mohsenpourmokhtar

همای و همایون: د. پورمختار، دو @mohsenpourmokhtar

همای و همایون: د. پورمختار، سه @mohsenpourmokhtar

همای و همایون: د. پورمختار، چهار @mohsenpourmokhtar

همای و همایون: د. پورمختار، پنج @mohsenpourmokhtar

همای و همایون: د. پورمختار، شش @mohsenpourmokhtar

همای و همایون: د. پورمختار، هفت @mohsenpourmokhtar

همای و همایون: د. پورمختار، هشت @mohsenpourmokhtar

همای و همایون: د. پورمختار، نُه @mohsenpourmokhtar

همای و همایون: د. پورمختار، ده @mohsenpourmokhtar

با سلام و تبریک سال نو خدمت دوستان عزیز به اطلاع می‌رساند:

شرح دفتر چهارم مثنوی را که قبلا آغاز کرده بودیم، پی‌گرفته‌ایم. دوستانی که مایلند می‌توانند شرح دفتر چهارم را در کانال تلگرامی به نشانی ذیل

https://www.tgoop.com/masnavimeraj4

دنبال کنند.