المنطق رئیس العلوم
التنبيهات العقلیة على آراء ابن تيمية المنطقية
ابتدا گفته قیاس اقترانی قابل ارجاع به استثنائی هست، مثلا:
P→Q
Q→R
P→R
قابل تبدیل هست به:
((P→Q) ∧ (Q→R)) →(P→R)
(P→Q) ∧ (Q→R)
(P→R)
بعد با خودش فکر کرده، و گفته:اینی که ما نوشتیم فقط تکرار نوشتن شکلی بوده! وگرنه قیاس اقترانی احتیاجی به استثنائی نداره!
خب مرد حسابی!
این چجور ارجاعی هست که فقط به قول خود شما «مجرد اعادة صياغة شكلية» هست؟
این خلط اتفاق افتاده، چون د.ایمن مصری فرقی نمیگذاره بین وقتی که کوچکترین واحد زبانی جملهست و وقتی که کوچکترین واحد زبانی مقدمه ست.
P→Q
Q→R
P→R
قابل تبدیل هست به:
((P→Q) ∧ (Q→R)) →(P→R)
(P→Q) ∧ (Q→R)
(P→R)
بعد با خودش فکر کرده، و گفته:اینی که ما نوشتیم فقط تکرار نوشتن شکلی بوده! وگرنه قیاس اقترانی احتیاجی به استثنائی نداره!
خب مرد حسابی!
این چجور ارجاعی هست که فقط به قول خود شما «مجرد اعادة صياغة شكلية» هست؟
این خلط اتفاق افتاده، چون د.ایمن مصری فرقی نمیگذاره بین وقتی که کوچکترین واحد زبانی جملهست و وقتی که کوچکترین واحد زبانی مقدمه ست.
المنطق رئیس العلوم
"لایبنیتس فیلسوفِ محبوب گودل بود، ولی یک ایدهی اصلیِ او هرگز توسط گودل پذیرفته نشد، ایدهی جهانهای ممکن!" [Hintikka, On Godel]
مورد دیگه ای که گودل با لایبنیتس مخالف بوده، دربارهی مونادهاست.
پروفسور Gerald Sacks شفاها در اینباره خاطرهای از گودل نقل کرده که شنیدنش خالی از لطف نیست:
https://youtu.be/P6HvE9qoSK4
پروفسور Gerald Sacks شفاها در اینباره خاطرهای از گودل نقل کرده که شنیدنش خالی از لطف نیست:
https://youtu.be/P6HvE9qoSK4
YouTube
The Time Gödel Told a Joke...Or Did He?
In this brief clip, one of the deepest and most perplexing questions of the universe is addressed: Did Kurt Gödel have a sense of humor? This is a re-upload from the previous channel. It comes from a talk given a few years back by professor Gerald Sacks.…
المنطق رئیس العلوم
"لایبنیتس فیلسوفِ محبوب گودل بود، ولی یک ایدهی اصلیِ او هرگز توسط گودل پذیرفته نشد، ایدهی جهانهای ممکن!" [Hintikka, On Godel]
اما ممکنه این سوال پیش بیاد که «خب که چی؟!»
«این مخالف بودن چه اهمیتی داره؟»
جوابش اینه که گودل اولین آدمی بود که بین سینتکس و سمانتیک فرق گذاشت، و قضیهی فشردگی رو به آسونی خاروندنِ سر اثبات کرد، با این حال چرا هیچوقت به توسعهی مدل تئوری نپرداخت؟
چرا فاصلهی بین نحو و معنا رو هایلایت نکرد؟
جوابش اینه گودل با ایدهی جهانهای ممکن مخالف بود!
و نظریه مدل توسط دیگران مثل تارسکی توسعه پیدا کرد.
نتیجه:
1_یک ایدهی فلسفی چقدر ممکنه تاثیر بر روی جهت علمیِ یک آدم داشته باشه!
2_گودل که یکی از سنگینوزنهای منطق محسوب میشه گرایش به proof theory بیشتر داشت تا model theory!
«این مخالف بودن چه اهمیتی داره؟»
جوابش اینه که گودل اولین آدمی بود که بین سینتکس و سمانتیک فرق گذاشت، و قضیهی فشردگی رو به آسونی خاروندنِ سر اثبات کرد، با این حال چرا هیچوقت به توسعهی مدل تئوری نپرداخت؟
چرا فاصلهی بین نحو و معنا رو هایلایت نکرد؟
جوابش اینه گودل با ایدهی جهانهای ممکن مخالف بود!
و نظریه مدل توسط دیگران مثل تارسکی توسعه پیدا کرد.
نتیجه:
1_یک ایدهی فلسفی چقدر ممکنه تاثیر بر روی جهت علمیِ یک آدم داشته باشه!
2_گودل که یکی از سنگینوزنهای منطق محسوب میشه گرایش به proof theory بیشتر داشت تا model theory!
المنطق رئیس العلوم
در 1930...وایزمان ادعا کرد هیچکس دربارهی زبان نمیتواند سخن بگوید! هانس هان اما گفت چرا یک زبان با مرتبهی بالاتر نتواند دربارهی این زبان سخن بگوید؟ وایزمان پاسخ داد این با آراء متاخر ویتگنشتاین سازگار نیست! [Karl Menger]
به همت آقای بقایی مقدم بخش قابل توجهی از آراء فلسفیِ هانس هان (از اعضای مهم حلقهی وین) به فارسی ترجمه شده.👇
مرکز پخش: مشهد، چهار راه دکترا، کتاب فروشی امام. تلفن: ۰۵۱۳۸۴۳۰۱۴۷
نسخه الکترونیک در طاقچه
https://taaghche.com/book/181242/%D9%BE%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%DB%8C%D8%9B-%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D9%87%D8%A7%D9%86
نسخه الکترونیک در طاقچه
https://taaghche.com/book/181242/%D9%BE%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%DB%8C%D8%9B-%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3-%D9%87%D8%A7%D9%86
نقل قول مشهوری در فلسفهی اسلامی هست مبنی بر اینکه جالينوس دربارهی معاد توقف کرده و «ندانمگرا» شده، در کتابهای متعددی به این مطلب اشاره شده، ولی منبع نامعلوم، برای نمونه این متن از کتاب دستور العلماء رو نگاه کنید:
"توقف بِهِ جالينوس فِي أَمر الْمعَاد لتردده فِي أَن النَّفس هُوَ المزاج فيفنى بِالْمَوْتِ فَلَا يُعَاد أم جَوْهَر بَاقٍ بعد الْمَوْت فَيكون لَهُ الْمعَاد."
[منبع]
اما مستند فلاسفهی مسلمان چه بوده که چنین رأیی رو به جالينوس منتسب کردند؟
جالينوس کتابی دارد به که نام «ما یعتقده جالينوس رأیا» نزد قدما شناخته میشده، که در آن چنین نظری ذکر شده:
Ψυχὴν μὲν ἔχειν ἡμᾶς πέπεισμαι καθάπερ ἅπαντες ἄνθρωπο....ἥτις δέ ἐστιν ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς ἀγνοεῖν ὁμολογῶ, καὶ πολύ γε μᾶλλον εἰ ἀθάνατός ἐστιν ἢ θνητή
I am convinced, like all men, that we have a soul...But I confess that I do not know what the substance of the soul is and even more if it is immortal or mortal
[دانلود کتاب، ص100]
"توقف بِهِ جالينوس فِي أَمر الْمعَاد لتردده فِي أَن النَّفس هُوَ المزاج فيفنى بِالْمَوْتِ فَلَا يُعَاد أم جَوْهَر بَاقٍ بعد الْمَوْت فَيكون لَهُ الْمعَاد."
[منبع]
اما مستند فلاسفهی مسلمان چه بوده که چنین رأیی رو به جالينوس منتسب کردند؟
جالينوس کتابی دارد به که نام «ما یعتقده جالينوس رأیا» نزد قدما شناخته میشده، که در آن چنین نظری ذکر شده:
Ψυχὴν μὲν ἔχειν ἡμᾶς πέπεισμαι καθάπερ ἅπαντες ἄνθρωπο....ἥτις δέ ἐστιν ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς ἀγνοεῖν ὁμολογῶ, καὶ πολύ γε μᾶλλον εἰ ἀθάνατός ἐστιν ἢ θνητή
I am convinced, like all men, that we have a soul...But I confess that I do not know what the substance of the soul is and even more if it is immortal or mortal
[دانلود کتاب، ص100]
المنطق رئیس العلوم
نقل قول مشهوری در فلسفهی اسلامی هست مبنی بر اینکه جالينوس دربارهی معاد توقف کرده و «ندانمگرا» شده، در کتابهای متعددی به این مطلب اشاره شده، ولی منبع نامعلوم، برای نمونه این متن از کتاب دستور العلماء رو نگاه کنید: "توقف بِهِ جالينوس فِي أَمر الْمعَاد لتردده…
قبلا هم دو جملهی مشهور رو منبعیابی کردم:
1_ابنسینا: هر کس ادعایی را بدون دلیل بپذیرد از فطرت انسانی خارج شده
2_افلاطون:یا حکیم باید حاکم باشد یا حاکم باید حکیم باشد
1_ابنسینا: هر کس ادعایی را بدون دلیل بپذیرد از فطرت انسانی خارج شده
2_افلاطون:یا حکیم باید حاکم باشد یا حاکم باید حکیم باشد
تاریکترین فکتی که هیچوقت نتونستم هضمش کنم این بود که تراپیستها و فیلسوفها از بین بچههای علوم انسانی انتخاب میشن؛
بچههایی که قوهی حفظشون بر قوهی استدلالشون غلبه داره، تازه اگر درسخون باشند.
بچههایی که قوهی حفظشون بر قوهی استدلالشون غلبه داره، تازه اگر درسخون باشند.
المنطق رئیس العلوم
مرکز پخش: مشهد، چهار راه دکترا، کتاب فروشی امام. تلفن: ۰۵۱۳۸۴۳۰۱۴۷ نسخه الکترونیک در طاقچه https://taaghche.com/book/181242/%D9%BE%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%DB%8C%D8%9B-%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D…
کارل منگر:
"[هانس هان] از کانت به شدت بیزار بود چرا که او فصل به فصل و جمله به جمله معانی اصطلاحاتی را که در نوشتههایش استفاده میکرد تغییر میداد"
[ترجمهی آقای بقایی مقدم]
"[هانس هان] از کانت به شدت بیزار بود چرا که او فصل به فصل و جمله به جمله معانی اصطلاحاتی را که در نوشتههایش استفاده میکرد تغییر میداد"
[ترجمهی آقای بقایی مقدم]
المنطق رئیس العلوم
ویتگنشتاین : [از بداهت، که راسل آن همه دربارهاش صحبت کرد، میتوان در منطق صرف نظر کرد(!!!!!) تنها بدین سبب که زبان خود از بروز اشتباه منطقی جلوگیری میکند، آنچه منطق را پیشینی میسازد عبارت است از امکانناپذیری اندیشهی غیر منطقی]
هانس هان:
[دیدگاه قدیمی در باب منطق چیزی شبیه به این است: منطق مطالعهی عامترین کیفیات اشياء است، مطالعهی کیفیاتی که بین همهی اشياء مشترک است...
....اما نظر ما چنین است منطق به هیچ عنوان با همهی اشياء سروکار ندارد و حتی با هیچ شیئی هم سروکار ندارد، منطق دربارهی روشی است که ما در مورد اشیاء حرف میزنیم...غیر قابل ابطال بودن منطق دقیقا ناشی از همین است که منطق چیزی در مورد اشیاء نمیگوید. ] پوزیتیویسم منطقی، آرای هانس هان، ترجمه بقایی مقدم.
اقول:
ایده معقول ثانوی منطقی یه وجه ضعیف داره، و اونم این هست که در دام انحصارِ قضایا در حملیه افتاده، مخصوصا کلمات عروض و اتصاف.
اما یه وجه بسیار عالی داره، و اونم این هست که داره بیان میکنه، حتی مثل اصولفقه حجیتش ذاتی نیست بلکه منطق خودِ ذهن هست.
[دیدگاه قدیمی در باب منطق چیزی شبیه به این است: منطق مطالعهی عامترین کیفیات اشياء است، مطالعهی کیفیاتی که بین همهی اشياء مشترک است...
....اما نظر ما چنین است منطق به هیچ عنوان با همهی اشياء سروکار ندارد و حتی با هیچ شیئی هم سروکار ندارد، منطق دربارهی روشی است که ما در مورد اشیاء حرف میزنیم...غیر قابل ابطال بودن منطق دقیقا ناشی از همین است که منطق چیزی در مورد اشیاء نمیگوید. ] پوزیتیویسم منطقی، آرای هانس هان، ترجمه بقایی مقدم.
اقول:
ایده معقول ثانوی منطقی یه وجه ضعیف داره، و اونم این هست که در دام انحصارِ قضایا در حملیه افتاده، مخصوصا کلمات عروض و اتصاف.
اما یه وجه بسیار عالی داره، و اونم این هست که داره بیان میکنه، حتی مثل اصولفقه حجیتش ذاتی نیست بلکه منطق خودِ ذهن هست.
المنطق رئیس العلوم
راسل دربارهی اصل انتخاب مثال جالبی داره، که بدون ذکر منبع در کتاب اندرتون ذکر شده
ذوقزدگیِ هنکین از این مثال راسل
یک نتيجهی ناتمامیت گودل برای علم حساب، این هست که منطق مرتبه دوم هم ناتمام هست.
این رو من شنیده بودم، ولی مطالعهاش نکرده بودم، در این مقاله هنکین به این مطلب اشاره کرده.
این تمایز بین منطق مرتبه اول و منطق مرتبه دوم بسیار مهم هست.
در منطق مرتبه اول هر مطلبی که درست باشه، قطعا براش اثباتی وجود داره، ولی منطق مرتبه دوم اینطور نیست.
و چیزی که من رو آزار میده این هست که فلاسفه این رو درک نمیکنند که تفلسفشون در بین مفاهیمِ مرتبه اول هست یا مرتبه دوم.
این رو من شنیده بودم، ولی مطالعهاش نکرده بودم، در این مقاله هنکین به این مطلب اشاره کرده.
این تمایز بین منطق مرتبه اول و منطق مرتبه دوم بسیار مهم هست.
در منطق مرتبه اول هر مطلبی که درست باشه، قطعا براش اثباتی وجود داره، ولی منطق مرتبه دوم اینطور نیست.
و چیزی که من رو آزار میده این هست که فلاسفه این رو درک نمیکنند که تفلسفشون در بین مفاهیمِ مرتبه اول هست یا مرتبه دوم.
Henkin_BSL_1996.pdf
878.6 KB
Henkin_BSL_1996
مقالهی هنکین دربارهی جزئیاتِ مطالعاتاش دربارهی تمامیت
مقالهی هنکین دربارهی جزئیاتِ مطالعاتاش دربارهی تمامیت