tgoop.com/kheradsarayeferdowsi/6261
Last Update:
مظفرالدین شاه و فرمان مشروطیت
مظفرالدین شاه، پنجمین پادشاه قاجار، پس از کشته شدن پدرش ناصرالدین شاه، پادشاه ایران شد. در این موقع قوای جوانی او تحلیل رفته و حتی از سن خود شکسته‌تر شده بود و تا یازده سال و پنج روز پس از آن که زنده بود و سلطنت می‌کرد همواره علیل و بیشتر اوقات بستری بود.
در دربار مظفرالدین شاه دو دستۀ قوی همیشه با هم در زد و خورد بودند: دستۀ امین‌‌السلطان، صدراعظم معزول و دستۀ عین‌الدوله، صدراعظمی که جانشین او شده بود. در سال‌های آخر عمر مظفرالدین‌شاه این رقابت روزبه‌روز شدیدتر و وخیم‌تر می‌شد و نتیجۀ بسیار عجیبی که بخشید از یک سو مشروطیت و از سوی دیگر عهدنامۀ ۱۹۰۷ یعنی تقسیم ایران به سه منطقۀ روس و انگلیس و بی‌طرف بود.
دو سه سال بود که حریف زورمند روسیه و انگلستان، یعنی امپراتوری آلمان در همه‌جا و مخصوصاً در ایران دستی از آستین بیرون آورده و جداً مزاحم منافع آنها شده بود.
این رقابت‌های سیاسی روزبه‌روز دامنه‌دارتر می‌شد. [در چنین شرایطی] سرانجام شاه مجبور شد در روز ۱۴ جمادی‌الآخر ۱۳۲۴ فرمان مشروطیت را امضا کند.
شاه مطابق معمول هر ساله در قصر صاحبقرانیه در نیاوران بود. حالا بیش از چهل روز بود که قدرت حرکت نداشت. فشار خون منظماً بالا می‌رفت و بر آلبومین و اوره افزوده می‌شد و مقدمات فلج کم‌کم در او پیدا شده بود. فرمان مشروطیت را میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله که تازه صدراعظم شده بود از جیبش بیرون آورده و به میرزا احمدخان دبیرحضور آن وقت و قوام‌السلطنۀ امروز که منشی شاه بود و خوش‌خط بود، داده بودند و وی نوشته بود و در زیر آن این عبارت دیده می‌شد:
«در قصر صاحبقرانیه به تاریخ چهاردهم شهر جمادی‌الثانیه ۱۳۲۴ هجری و سال یازدهم سلطنت ما».
شاه همین‌طور که دراز کشیده بود، قلمی را که دبیرحضور از قلمدان جیبی خود درآورده بود و مرکب زده بود، گرفت و در حاشیۀ فرمان خط معوجی که امضای مرد محتضری بود، کشید و بدین‌گونه مشروطیت ایران داده شد.
مظفرالدین شاه با امضای این فرمان، درخواست متحصنین در جنبش مشروطه ایران را پذیرفت و با مشارکت مردم در امر حکومت موافقت کرد و بدین ترتیب در سرزمین ایران برای نخستین بار حکومت مشروطه تأسیس شد.
در این فرمان که خطاب به مشیرالدوله صدراعظم صادر شد، آمده است: «... در این موقع که رأی همایون ملوکانه ما بدان تعلق گرفت که برای رفاهیت و آسودگی قاطبه اهالی ایران و تشیید و تأیید مبانی دولت، اصلاحات مقتضیه به مرور در دوایر دولتی و مملکتی به موقع اجرا گذارده شود، چنان مصمم شدیم که مجلسی از منتخبین شاهزادگان و علما و اعیان و اشراف و ملاکین و تجار و اصناف به انتخاب طبقات مرقومه در دارالخلافه تهران تشکیل و تنظیم شود... و در کمال امنیت و اطمینان عقاید خودشان را در خیر دولت و ملت و مصالح عامه و احتیاجات مهمه قاطبه اهالی مملکت به توسط شخص اول دولت به عرض برسانند که به صحه مبارکه موشح و به موقع اجرا گذارده شود...»
#سالروز_امضای_فرمان_مشروطیت
@kheradsarayeferdowsi
BY خردسرای فردوسی
Share with your friend now:
tgoop.com/kheradsarayeferdowsi/6261