🔹️جَواهِر‌ الکَلام🔹️

#فوائد_رجالیه (12) (قسمت اول)

⁉️ آیا کثرت ترضی شیخ صدوق بر مشایخ خود؛ دلیل توثیق است ؟!

🔹 از جمله مباحثی که در علم رجال مورد بحث و تحقیق واقع شده است این میباشد که ترحم و ترضی اعلامی همانند شیخ کلینی و شیخ صدوق در حق راویان؛ آیا دلیلی بر وثاقت آنان میباشد ؟!

جمعی از فقهاء و رجالیون #اکثار ترحم و ترضی امثال شیخ صدوق در حق راویان را دلیل و یا قرینه بر وثاقت یا حسن ظاهر میدانند؛ برای مثال :

▫️شیخ اصف محسنی: ترحّم واحد من الأجلّاء العلماء على أحد، أو ترضى عن أحد، لا في مورد و موردين، بل في موارد كثيرة، يكشف ذلك عن حسنه، فنعتمد على رواياته
📚بحوث في علم الرجال جلد اول صفحه 96

▫️شیخ محمد سند : نعم لا يخفى أنّ غرضنا من الاعتماد على هذه القرينة ليس هو الاعتماد عليها منفردة مستقلّة، كما في سابقاتها، بل الغرض هو التدليل على وجود نسبة من الكاشفية و الظن الحاصل منها كجزء من مجموع قرائن حُسن الظاهر
📚بحوث في مباني علم الرجال جلد اول صفحه 176

▫️آیت‌الله سیفی مازندرانی : نعم ترضّي أحد المعصومين عليهم السلام عن شخصٍ أو كثرة ترضّى أحد أعاظم الأصحاب و أعيانهم في حق أحدٍ من المشايخ، لا إشكال في دلالته على التوثيق، بل في بعض الموارد على جلالة الشيخ المترضّى‌ عنه
📚 مقياس الرواة في كليات علم الرجال جلد اول صفحه 150

🔸 دقت کنید که صرف ترضی اعلام بر شخصی دلالتی بر وثاقت و یا حسن ظاهر ندارد بلکه #کثرت_ترضی کاشفیت از وثاقت و یا حداقل حسن ظاهر دارد کما اینکه فقهایی که در بالا اشاره کردیم تاکید بر #کثرت_ترضی دارند؛ استاد شهیدی از برجسته‌ترین مدرسین دروس خارج این نکته را به خوبی توضیح میدهد :

▫️ کثرت ترضی صدوق نسبت به مشایخ خود، انصافا ظهور عرفی دارد که لاأقل این شخص نزد وی حسن ظاهر داشته است. ما نمی گوییم که صرف مشایخ صدوق بودن کافی در وثاقت است تا محقق خویی نقض کنند به شخصی که صدوق می گوید من از وی احادیث زیادی شنیده ام و «و ما لقيت أنصب منه، و بلغ من نصبه انه كان يقول: اللهم صل على محمد فردا، و يمتنع من الصلاة على آله» ولی تعبیر رضی الله عنه را صدوق برای وی به کار نبرده است، در حالی که برای شخص محل بحث، مکررا رضی الله عنه گفته است و کثرت ترضی ظاهر در این است که او را قبول داشته است. برخی اوقات وقتی می گویند «خدا از او راضی باشد» یعنی خیلی وضع وی خراب است، ولی وقتی شیخ صدوق کثرت ترضی می کند ظهور در توثیق یا لاأقل حسن ظاهر است. بنابراین به نظر ما سند قابل تصحیح است.

🔹همچنین استاد شب زنده دار نیز با بیانی دیگر این قاعده را بیان میکند :
▫️مرحوم صدوق در بیشتر موارد، نام محمد بن موسی بن المتوکل به همراه ترضّی و «رضی الله عنه» برده است و این ترضّی اگر یک یا چند بار اندک یا برای همه ی راویان به لفظ «رضی الله عنهم» بود، دلالتی بر جلالت قدر نمی کرد اما با توجه به کثرت آن باید گفت که این ترضّی از طرف مرحوم صدوق؛ همانند «اعلی الله مقامه» دلالت بر جلالت قدر و ثاقت می کند.

✅ همان گونه که از کلام فقها و رجالیون نشان دادیم کثرت ترضی بر شخصی ظهور عرفی دارد بر وثاقت و یا حداقل حسن ظاهر آن شخص چرا که بسیار بعید است فقهاء‌ی بزرگی همچون شیخ کلینی و شیخ صدوق ( اعلی‌الله‌مقامهم‌الشریف) از شخص کذاب و یا فاسق به دفعات بسیار زیاد تجلیل و اکرام کنند بلکه حتی از افراد عادی جامعه نیز از شخص کذاب و فاسق به دفعات بسیار زیاد تجلیل و اکرام نمیکنند .

✅ شیخ صدوق رحمه‌الله‌علیه در خصوص برخی از اساتید خود ملتزم است که هر وقت اسامی آنان را ذکر میکند با تعبیر رضی‌الله‌عنه باشد اما در خصوص سایر اساتید خود اینگونه عمل نمیکند؛ این موضوع نشان میدهد که شیخ صدوق التزامی نداشته که نسبت به همه‌ی اساتید خود ترضی کند؛ پس آن دسته از اساتید خود که دائما بر آنها ترضی میکند یک ویژگی خاصی داشتند که حاکی از جلالت قدر و عظمت آنها دارد .

▫️با اینکه تعداد زیادی فقهاء کثرت ترضی را #دلیلی بر وثاقت میدانند؛ اما ما کثرت ترضی را یک #قرینه بر وثاقت میدانیم که در کنار سایر قرائن دلالت بر وثاقت و یا حسن ظاهر دارد .

در پست بعد اشکالات مرحوم سید خویی را نسبت به قاعده‌ی بالا بیان میکنیم ان‌شاء‌الله

🆔 @javaheralklam

www.tgoop.com/javaheralklam/1231

508 viewsedited  Jun 17, 2023 at 07:18

#فوائد_رجالیه (12) (قسمت اول)

⁉️ آیا کثرت ترضی شیخ صدوق بر مشایخ خود؛ دلیل توثیق است ؟!

🔹 از جمله مباحثی که در علم رجال مورد بحث و تحقیق واقع شده است این میباشد که ترحم و ترضی اعلامی همانند شیخ کلینی و شیخ صدوق در حق راویان؛ آیا دلیلی بر وثاقت آنان میباشد ؟!

جمعی از فقهاء و رجالیون #اکثار ترحم و ترضی امثال شیخ صدوق در حق راویان را دلیل و یا قرینه بر وثاقت یا حسن ظاهر میدانند؛ برای مثال :

▫️شیخ اصف محسنی: ترحّم واحد من الأجلّاء العلماء على أحد، أو ترضى عن أحد، لا في مورد و موردين، بل في موارد كثيرة، يكشف ذلك عن حسنه، فنعتمد على رواياته
📚بحوث في علم الرجال جلد اول صفحه 96

▫️شیخ محمد سند : نعم لا يخفى أنّ غرضنا من الاعتماد على هذه القرينة ليس هو الاعتماد عليها منفردة مستقلّة، كما في سابقاتها، بل الغرض هو التدليل على وجود نسبة من الكاشفية و الظن الحاصل منها كجزء من مجموع قرائن حُسن الظاهر
📚بحوث في مباني علم الرجال جلد اول صفحه 176

▫️آیت‌الله سیفی مازندرانی : نعم ترضّي أحد المعصومين عليهم السلام عن شخصٍ أو كثرة ترضّى أحد أعاظم الأصحاب و أعيانهم في حق أحدٍ من المشايخ، لا إشكال في دلالته على التوثيق، بل في بعض الموارد على جلالة الشيخ المترضّى‌ عنه
📚 مقياس الرواة في كليات علم الرجال جلد اول صفحه 150

🔸 دقت کنید که صرف ترضی اعلام بر شخصی دلالتی بر وثاقت و یا حسن ظاهر ندارد بلکه #کثرت_ترضی کاشفیت از وثاقت و یا حداقل حسن ظاهر دارد کما اینکه فقهایی که در بالا اشاره کردیم تاکید بر #کثرت_ترضی دارند؛ استاد شهیدی از برجسته‌ترین مدرسین دروس خارج این نکته را به خوبی توضیح میدهد :

▫️ کثرت ترضی صدوق نسبت به مشایخ خود، انصافا ظهور عرفی دارد که لاأقل این شخص نزد وی حسن ظاهر داشته است. ما نمی گوییم که صرف مشایخ صدوق بودن کافی در وثاقت است تا محقق خویی نقض کنند به شخصی که صدوق می گوید من از وی احادیث زیادی شنیده ام و «و ما لقيت أنصب منه، و بلغ من نصبه انه كان يقول: اللهم صل على محمد فردا، و يمتنع من الصلاة على آله» ولی تعبیر رضی الله عنه را صدوق برای وی به کار نبرده است، در حالی که برای شخص محل بحث، مکررا رضی الله عنه گفته است و کثرت ترضی ظاهر در این است که او را قبول داشته است. برخی اوقات وقتی می گویند «خدا از او راضی باشد» یعنی خیلی وضع وی خراب است، ولی وقتی شیخ صدوق کثرت ترضی می کند ظهور در توثیق یا لاأقل حسن ظاهر است. بنابراین به نظر ما سند قابل تصحیح است.

🔹همچنین استاد شب زنده دار نیز با بیانی دیگر این قاعده را بیان میکند :
▫️مرحوم صدوق در بیشتر موارد، نام محمد بن موسی بن المتوکل به همراه ترضّی و «رضی الله عنه» برده است و این ترضّی اگر یک یا چند بار اندک یا برای همه ی راویان به لفظ «رضی الله عنهم» بود، دلالتی بر جلالت قدر نمی کرد اما با توجه به کثرت آن باید گفت که این ترضّی از طرف مرحوم صدوق؛ همانند «اعلی الله مقامه» دلالت بر جلالت قدر و ثاقت می کند.

✅ همان گونه که از کلام فقها و رجالیون نشان دادیم کثرت ترضی بر شخصی ظهور عرفی دارد بر وثاقت و یا حداقل حسن ظاهر آن شخص چرا که بسیار بعید است فقهاء‌ی بزرگی همچون شیخ کلینی و شیخ صدوق ( اعلی‌الله‌مقامهم‌الشریف) از شخص کذاب و یا فاسق به دفعات بسیار زیاد تجلیل و اکرام کنند بلکه حتی از افراد عادی جامعه نیز از شخص کذاب و فاسق به دفعات بسیار زیاد تجلیل و اکرام نمیکنند .

✅ شیخ صدوق رحمه‌الله‌علیه در خصوص برخی از اساتید خود ملتزم است که هر وقت اسامی آنان را ذکر میکند با تعبیر رضی‌الله‌عنه باشد اما در خصوص سایر اساتید خود اینگونه عمل نمیکند؛ این موضوع نشان میدهد که شیخ صدوق التزامی نداشته که نسبت به همه‌ی اساتید خود ترضی کند؛ پس آن دسته از اساتید خود که دائما بر آنها ترضی میکند یک ویژگی خاصی داشتند که حاکی از جلالت قدر و عظمت آنها دارد .

▫️با اینکه تعداد زیادی فقهاء کثرت ترضی را #دلیلی بر وثاقت میدانند؛ اما ما کثرت ترضی را یک #قرینه بر وثاقت میدانیم که در کنار سایر قرائن دلالت بر وثاقت و یا حسن ظاهر دارد .

در پست بعد اشکالات مرحوم سید خویی را نسبت به قاعده‌ی بالا بیان میکنیم ان‌شاء‌الله

🆔 @javaheralklam

BY 🔹️جَواهِر‌ الکَلام🔹️