رویای ایرانی - جوادی یگانه

مصادره یک انقلاب
نگاهی به کتاب «مشروطه همگان؛ نقدی بر بابی‌نمایی انقلاب مشروطه»؛
نوشته سعیده زادقناد

منتشرشده در خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا). ۷ اردیبهشت ۱۴۰۴.
متن کامل را در این لینک بخوانید. خلاصه‌ای از مرور مفصل خانم زادقناد بر کتاب را در ادامه می‌آورم.

انقلاب مشروطه، نخستین انقلاب مردم ایران در ۱۵۰ سال گذشته است، اما شبهه ضداسلامی بودن انقلاب مشروطه و مشخصاً انتساب آن به بابیه، مسئله‌ای‌ست که حتی با گذشت سال‌ها از این انقلاب عظیم سیاسی و اجتماعی، هم از جانب مؤمنان و طرفداران بابیت و بهائیت و هم از سوی مخالفان آنها، مطرح است. اینکه چرا این دو جریان به اشتراک نظر و منافع در بابی‌نمایی مشروطه رسیده‌، و هر یک چه استدلال‌هایی را پی گرفته‌اند، خالق روایت کتاب مشروطه همگان است.

فصل اول: غوطه‌وری در توهم توطئه با چاشنی جعل تاریخ. آنها بدون آنکه قصد ورود به ماهیت دو بابیت و بهائیت را داشته باشند، بر مطالعه رفتار بابیان و بهائیان و مخالفان آنها در رابطه با انقلاب مشروطه متمرکز شده‌، و به دنبال آنند که نشان دهند، پیامد بابی‌نمایی این انقلاب از سوی دو طیف مذکور چیست.

فصل دوم: نمایندگان دو خط متنافر! این فصل با روند معرفی مورخان و نویسندگان و آثار آنها در دو جبهه پیش می‌رود: نخست آنهایی که مدعی‌اند انقلاب مشروطه، محصول فعالان بابی و بهائی بوده است و با تلقی مثبت از مشروطه، به دنبال تملک آنند؛ افرادی نظیر تورج امینی، فریدون وهمن، عباس امانت، منگل بیات، موژان مؤمن، خوان کول، کاویان صادق‌زاده میلانی و مینا یزدانی. گروه دوم نیز که به زعم خویش مشروطه را منفی قلمداد می‌کنند و در قلمروی مشروعه‌طلبان قرار دارند، با افرادی نظیر سید مقداد نبوی رضوی، حسین آبادیان، قدیر جعفری، موسی حقانی و میثم عبداللهی نمایندگی می‌شوند.

فصل سوم: در مسیر افترا. آنها ابتدا به شرح استدلال‌های مدعیانی می‌پردازند که در فصل پیش به آنها اشاره شد. استدلال‌ها در چند محور ذکر شده است: ۱) ادعای بابی ازلی یا بهائی بودن نظریه‌پردازان و کنشگران انقلاب مشروطه؛ ۲) هم‌سویی ایده‌های باب، بهاءالله و عبدالبهاء با ایده‌های مشروطیت؛ ۳) ارجاع به اتهام بابی یا بهائی بودن کنشگران از سوی مخالفان مشروطه در آن روزگار.

فصل چهارم: نقد استدلال‌های غیرمومنان و مخالفان بابیت:‌ آنها بحث می‌کند که نویسندگان طیف اخیر، دلایلشان برای ادعای بابی یا بهائی‌بودن انقلاب مشروطه،
بیشتر بابی یا بهائی خواندن کنشگران آن است، نه هم‌سویی آموزه‌های این دو فرقه و رهبران آنها با آرمان‌ها و اصول مشروطه‌خواهی.

فصل پنجم: تکرار، تفسیر، تبدیل و تحریف. در این فصل با کاوش در آثار مدعیان بابی‌بودن مشروطه، شگردهای آنها بررسی و در چند محور دسته‌بندی شده است: تکرار ادعایی واحد؛ عمل بر اساس منافع؛ انتساب بدون ارائة سند و مدرک؛ ارجاع غلط یا عدم ارجاع به اسناد و منابع؛ ادعاهای غیرقابل قبول و ارجاع به خود؛ تبدیل کلمه بابی به بهائی؛ تفسیر مصادره به مطلوب از اسناد و تحریف روایت‌های تاریخی.

فصل ششم: چگونه می‌توان انقلاب مشروطه را به نام بهائیان زد؟! این فصل به شرح مبسوطی از دلایلی می‌پردازد که برای رد ادعای بابی و بهائی خواندن انقلاب مشروطه ارائه شده است. از جمله آن که در هر دو طیفی که پیشتر از آنها یاد شد، بابیان و بهائیان، یکی قلمداد شده‌اند. و نیز پژوهش سلیقه‌ای این گروه از نویسندگان.

فصل هفتم: بابی‌گری در ذهنیت جمعی روزگار مشروطه. در این فصل با عنوان «جامعه‌شناسی تاریخی ادعای بابی و بهائی‌خواندن انقلاب مشروطه»، نویسندگان به سراغ مفهوم «ذهنیت جمعی» از لوسین فور می‌روند و معتقدند که باید دید در دوره مشروطه، بابی به چه معنایی ذکر می‌شد و مردم از آن چه می‌فهمیدند، و نتیجه می‌گیرند بر اساس جو فکری و تاریخی ذهنیت دوره مشروطه، باید در انتساب اصطلاح بابی به‌عنوان یک تجدیدنظرطلب مذهبی یه فعالان مشروطه‌خواه احتیاط کرد و آن را بیشتر مفهومی تحقیرآمیز برای مخالفان سیاسی در نظر گرفت.
به نظر نویسندگان، به همان میزان که مورخان بهائی در روایت از انقلابی که بهائیان در آن نقشی نداشتند، «بابی ازلی» را به «بابی بهائی» تبدیل کردند، جریانی مشروعه‌خواه نیز شکست مشروطه را به انحرافش از ایده‌های اسلامی اولیه نسبت می‌دهد و این انحراف را محصول یک فرقة ضاله می‌داند و ملی بودن آن را رد می‌کند تا تنها انقلاب ملی مثبت، همان انقلاب اسلامی باشد.
آنها هر دو جریان را دارای صبغه‌ای ضدملی می‌دانند و بر این باورند که این دو جریان فکری به دنبال مسخ یکی از ملی‌ترین جنبش‌های ایرانی‌اند. تأکید بر بابی نمایاندن انقلاب مشروطه، جدای از آنکه با واقعیات تاریخی نمی‌خواند، آن را از حالت همگانی و عامش خارج می‌کند و به خواسته‌های یک گروه یا فرقه نزدیک می‌سازد. مشروطه، مشروطه همگان بود و هنوز هم می‌تواند یه‌عنوان آرمان جمعی ایرانیان دوباره مطرح شود.

ایبنا

مصادره یک انقلاب

کتاب «مشروطه همگان؛ نقدی بر بابی‌نمایی انقلاب مشروطه» چه از نقطه‌نظر مطالعات تاریخی و چه از منظر جامعه‌شناسی، اثری تخصصی به‌شمار می‌رود، اما تلاش دارد تا حتی برای مخاطبی که دانش چندانی از این انقلاب و روند اتفاقات آن ندارد، اثری قابل‌فهم قلمداد شود

👍8

www.tgoop.com/javadimr/778

1.05K viewsمحمدرضا جوادی یگانه, Apr 28 at 04:04

مصادره یک انقلاب
نگاهی به کتاب «مشروطه همگان؛ نقدی بر بابی‌نمایی انقلاب مشروطه»؛
نوشته سعیده زادقناد

منتشرشده در خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا). ۷ اردیبهشت ۱۴۰۴.
متن کامل را در این لینک بخوانید. خلاصه‌ای از مرور مفصل خانم زادقناد بر کتاب را در ادامه می‌آورم.

انقلاب مشروطه، نخستین انقلاب مردم ایران در ۱۵۰ سال گذشته است، اما شبهه ضداسلامی بودن انقلاب مشروطه و مشخصاً انتساب آن به بابیه، مسئله‌ای‌ست که حتی با گذشت سال‌ها از این انقلاب عظیم سیاسی و اجتماعی، هم از جانب مؤمنان و طرفداران بابیت و بهائیت و هم از سوی مخالفان آنها، مطرح است. اینکه چرا این دو جریان به اشتراک نظر و منافع در بابی‌نمایی مشروطه رسیده‌، و هر یک چه استدلال‌هایی را پی گرفته‌اند، خالق روایت کتاب مشروطه همگان است.

فصل اول: غوطه‌وری در توهم توطئه با چاشنی جعل تاریخ. آنها بدون آنکه قصد ورود به ماهیت دو بابیت و بهائیت را داشته باشند، بر مطالعه رفتار بابیان و بهائیان و مخالفان آنها در رابطه با انقلاب مشروطه متمرکز شده‌، و به دنبال آنند که نشان دهند، پیامد بابی‌نمایی این انقلاب از سوی دو طیف مذکور چیست.

فصل دوم: نمایندگان دو خط متنافر! این فصل با روند معرفی مورخان و نویسندگان و آثار آنها در دو جبهه پیش می‌رود: نخست آنهایی که مدعی‌اند انقلاب مشروطه، محصول فعالان بابی و بهائی بوده است و با تلقی مثبت از مشروطه، به دنبال تملک آنند؛ افرادی نظیر تورج امینی، فریدون وهمن، عباس امانت، منگل بیات، موژان مؤمن، خوان کول، کاویان صادق‌زاده میلانی و مینا یزدانی. گروه دوم نیز که به زعم خویش مشروطه را منفی قلمداد می‌کنند و در قلمروی مشروعه‌طلبان قرار دارند، با افرادی نظیر سید مقداد نبوی رضوی، حسین آبادیان، قدیر جعفری، موسی حقانی و میثم عبداللهی نمایندگی می‌شوند.

فصل سوم: در مسیر افترا. آنها ابتدا به شرح استدلال‌های مدعیانی می‌پردازند که در فصل پیش به آنها اشاره شد. استدلال‌ها در چند محور ذکر شده است: ۱) ادعای بابی ازلی یا بهائی بودن نظریه‌پردازان و کنشگران انقلاب مشروطه؛ ۲) هم‌سویی ایده‌های باب، بهاءالله و عبدالبهاء با ایده‌های مشروطیت؛ ۳) ارجاع به اتهام بابی یا بهائی بودن کنشگران از سوی مخالفان مشروطه در آن روزگار.

فصل چهارم: نقد استدلال‌های غیرمومنان و مخالفان بابیت:‌ آنها بحث می‌کند که نویسندگان طیف اخیر، دلایلشان برای ادعای بابی یا بهائی‌بودن انقلاب مشروطه،
بیشتر بابی یا بهائی خواندن کنشگران آن است، نه هم‌سویی آموزه‌های این دو فرقه و رهبران آنها با آرمان‌ها و اصول مشروطه‌خواهی.

فصل پنجم: تکرار، تفسیر، تبدیل و تحریف. در این فصل با کاوش در آثار مدعیان بابی‌بودن مشروطه، شگردهای آنها بررسی و در چند محور دسته‌بندی شده است: تکرار ادعایی واحد؛ عمل بر اساس منافع؛ انتساب بدون ارائة سند و مدرک؛ ارجاع غلط یا عدم ارجاع به اسناد و منابع؛ ادعاهای غیرقابل قبول و ارجاع به خود؛ تبدیل کلمه بابی به بهائی؛ تفسیر مصادره به مطلوب از اسناد و تحریف روایت‌های تاریخی.

فصل ششم: چگونه می‌توان انقلاب مشروطه را به نام بهائیان زد؟! این فصل به شرح مبسوطی از دلایلی می‌پردازد که برای رد ادعای بابی و بهائی خواندن انقلاب مشروطه ارائه شده است. از جمله آن که در هر دو طیفی که پیشتر از آنها یاد شد، بابیان و بهائیان، یکی قلمداد شده‌اند. و نیز پژوهش سلیقه‌ای این گروه از نویسندگان.

فصل هفتم: بابی‌گری در ذهنیت جمعی روزگار مشروطه. در این فصل با عنوان «جامعه‌شناسی تاریخی ادعای بابی و بهائی‌خواندن انقلاب مشروطه»، نویسندگان به سراغ مفهوم «ذهنیت جمعی» از لوسین فور می‌روند و معتقدند که باید دید در دوره مشروطه، بابی به چه معنایی ذکر می‌شد و مردم از آن چه می‌فهمیدند، و نتیجه می‌گیرند بر اساس جو فکری و تاریخی ذهنیت دوره مشروطه، باید در انتساب اصطلاح بابی به‌عنوان یک تجدیدنظرطلب مذهبی یه فعالان مشروطه‌خواه احتیاط کرد و آن را بیشتر مفهومی تحقیرآمیز برای مخالفان سیاسی در نظر گرفت.
به نظر نویسندگان، به همان میزان که مورخان بهائی در روایت از انقلابی که بهائیان در آن نقشی نداشتند، «بابی ازلی» را به «بابی بهائی» تبدیل کردند، جریانی مشروعه‌خواه نیز شکست مشروطه را به انحرافش از ایده‌های اسلامی اولیه نسبت می‌دهد و این انحراف را محصول یک فرقة ضاله می‌داند و ملی بودن آن را رد می‌کند تا تنها انقلاب ملی مثبت، همان انقلاب اسلامی باشد.
آنها هر دو جریان را دارای صبغه‌ای ضدملی می‌دانند و بر این باورند که این دو جریان فکری به دنبال مسخ یکی از ملی‌ترین جنبش‌های ایرانی‌اند. تأکید بر بابی نمایاندن انقلاب مشروطه، جدای از آنکه با واقعیات تاریخی نمی‌خواند، آن را از حالت همگانی و عامش خارج می‌کند و به خواسته‌های یک گروه یا فرقه نزدیک می‌سازد. مشروطه، مشروطه همگان بود و هنوز هم می‌تواند یه‌عنوان آرمان جمعی ایرانیان دوباره مطرح شود.

BY رویای ایرانی - جوادی یگانه