Hasankhoja Muhammad Sodiq

Bazi effektlar haqida…

“Siniq oynalar prinsipi” ko‘pincha salbiy holatlarni izohlash uchun qo‘llaniladi, ammo uning ijobiy muqobili sifatida quyidagi tushunchalar ishlatiladi. Ushbu tamoyillar kichik ijobiy o‘zgarishlar jamiyatda katta o‘zgarishlarni qanday boshlashini ko‘rsatadi.

1. Yaxshi o‘rnak prinsipi (Broken Windows Reverse)
• Tushuncha: Agar biror joyda kichik yaxshi o‘zgarishlar amalga oshirilsa, boshqalar ham ushbu ijobiy o‘zgarishlarga qo‘shilishga harakat qiladi.
• Misol: Mahallada kichik bir guruh volontyorlar bog‘ yaratdi. Keyingi haftalarda boshqa mahalla aholisi ham gul ekish va obodonlashtirishni boshladi.

2. Toza oyna nazariyasi
• Tushuncha: Hudud yoki jamiyat toza, tartibli va e’tiborli saqlansa, boshqalar ham tartib va intizomga amal qilishga undaydi.
• Misol: Bir kafe o‘z atrofiga axlat qutilar o‘rnatdi. Shu hududdagi boshqa do‘konlar ham shunday qila boshladi va ko‘cha ancha pokiza bo‘lib qoldi.

3. Multiplikativ ta’sir
• Tushuncha: Yaxshi xatti-harakatlar jamiyatda ko‘payib, katta ijtimoiy o‘zgarishlarga olib keladi.
• Misol: Bir talaba ijtimoiy tarmoqlarda ekologik muammolar haqida loyiha boshladi. Oradan bir oy o‘tib, yuzlab odamlar chiqindi yig‘ish tadbirlariga qo‘shildi.

4. Ijobiy muhit effekti (Positive Environment Effect)
• Tushuncha: Yaxshi energiya va ijobiy harakatlar boshqalarga yuqib, biror jamiyat yoki makonning rivojlanishiga hissa qo‘shadi.
• Misol: Bir kompaniya sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qiluvchi dasturlarni joriy etdi. Tez orada xodimlarning oilalari ham sport bilan shug‘ullanishga qiziqishni boshladi.

5. Ilhomlantiruvchi innovatsiya tamoyili (Pioneer and Follower Effect)
• Tushuncha: Yangi tashabbus boshqalarni ham shu yo‘nalishda harakat qilishga undaydi.
• Misol: Bir maktabda SAT bo‘yicha yuqori natijaga erishgan o‘quvchi boshqalarni ilhomlantirdi. Natijada, bir yilda maktabning 15 o‘quvchisi xalqaro imtihonlarda muvaffaqiyatli qatnashdi.

(Davomi bor..)

www.tgoop.com/hasankhojaBlog/1626

3.8K viewsedited  Jan 12 at 14:12

Bazi effektlar haqida…

“Siniq oynalar prinsipi” ko‘pincha salbiy holatlarni izohlash uchun qo‘llaniladi, ammo uning ijobiy muqobili sifatida quyidagi tushunchalar ishlatiladi. Ushbu tamoyillar kichik ijobiy o‘zgarishlar jamiyatda katta o‘zgarishlarni qanday boshlashini ko‘rsatadi.

1. Yaxshi o‘rnak prinsipi (Broken Windows Reverse)
• Tushuncha: Agar biror joyda kichik yaxshi o‘zgarishlar amalga oshirilsa, boshqalar ham ushbu ijobiy o‘zgarishlarga qo‘shilishga harakat qiladi.
• Misol: Mahallada kichik bir guruh volontyorlar bog‘ yaratdi. Keyingi haftalarda boshqa mahalla aholisi ham gul ekish va obodonlashtirishni boshladi.

2. Toza oyna nazariyasi
• Tushuncha: Hudud yoki jamiyat toza, tartibli va e’tiborli saqlansa, boshqalar ham tartib va intizomga amal qilishga undaydi.
• Misol: Bir kafe o‘z atrofiga axlat qutilar o‘rnatdi. Shu hududdagi boshqa do‘konlar ham shunday qila boshladi va ko‘cha ancha pokiza bo‘lib qoldi.

3. Multiplikativ ta’sir
• Tushuncha: Yaxshi xatti-harakatlar jamiyatda ko‘payib, katta ijtimoiy o‘zgarishlarga olib keladi.
• Misol: Bir talaba ijtimoiy tarmoqlarda ekologik muammolar haqida loyiha boshladi. Oradan bir oy o‘tib, yuzlab odamlar chiqindi yig‘ish tadbirlariga qo‘shildi.

4. Ijobiy muhit effekti (Positive Environment Effect)
• Tushuncha: Yaxshi energiya va ijobiy harakatlar boshqalarga yuqib, biror jamiyat yoki makonning rivojlanishiga hissa qo‘shadi.
• Misol: Bir kompaniya sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qiluvchi dasturlarni joriy etdi. Tez orada xodimlarning oilalari ham sport bilan shug‘ullanishga qiziqishni boshladi.

5. Ilhomlantiruvchi innovatsiya tamoyili (Pioneer and Follower Effect)
• Tushuncha: Yangi tashabbus boshqalarni ham shu yo‘nalishda harakat qilishga undaydi.
• Misol: Bir maktabda SAT bo‘yicha yuqori natijaga erishgan o‘quvchi boshqalarni ilhomlantirdi. Natijada, bir yilda maktabning 15 o‘quvchisi xalqaro imtihonlarda muvaffaqiyatli qatnashdi.

(Davomi bor..)

BY Hasankhoja Muhammad Sodiq