حسن مجیدیان

♦️فرضیه ابطال شد ...

دکتر بیگدلی یکی از فرهیختگانِ موثر و فعال در حوزه علوم انسانی فعلی ایران و مجری فعلی برنامه زاویه شبکۀ چهار سیما در برنامۀ پانزدهم دی ماه1400 زاویه، به اعتراف مهمی راجع به یکی از نظریات و تحلیل های محوری خود در مورد #جامعه_ایران اشاره می‌کند، که پس از نقل قول کامل سخن ایشان در برنامه، به ذکرچند نکته می‌پردازم.
«حالا من یک اعترافی کنم آقای دکتر، من خودم چون بزرگواران هم می‌دانند به بحث‌های جامعه شناسی و تاریخ معاصر ایران خیلی علاقه مندم و می‌خوانم نظریات را، من خودم همیشه می‌گفتم که جامعۀ ایران به یک حدی از واپاشی و واگرایی رسیده که دیگر کنش جمعی یکسان نمی‌دهد.
بعد حاج قاسم که شهید شد و جامعۀ ایران آن کنش اجتماعی یکپارچه را دو سال پیش نشان داد، نظریۀ من شکست خورد دیگر...، یعنی آن پيش‌بينی من به عنوان یک فرضیه ابطال شد، و دوباره جامعۀ ایران کنش مبتنی بر نظم اجتماعی یکپارچه داد.»

اشکالات زیادی به این فرضیه که دو سال قبل با کنش اجتماعی جامعۀ ایران ابطال شد می‌توان ذکر کرد که به پنج مورد اصلی آن به اختصار اشاره می‌کنم.

ا- شیفتگی تئوریک و تاثیرگسترده ای که نظریه های مدرن علوم انسانی به معنی الاعم و جامعه شناسی به معنی الاخص در وهلۀ اول برنهاد علم در ایران وارد کرده و در وهلۀ ثانی بر اکثریت دانش پژوهان علوم انسانی کشور اعم از اساتید، پژوهشگران و دانشجویان.
2- عدم شناخت عمیق از بنیادهای هویتی، معرفتی و تاریخی غالب ایرانیان؛ و محدود کردن سطح تحلیل ها از رفتارهای مقطعی و نوعاً سیاسی مردم که منجر به برداشت های ناقص به کلیت شناخت هویتی و معرفتیِ ملت می‌گردند.
3- اهمیت نقش کُنش‌ها و اقدامات شهید سلیمانی به عنوان یک شخصیت کاریزماتیک که محدود به وجهۀ نظامی گری وی نشد بلکه وی دراذهان عموم جامعه شخصیتی سیاستمدار، متّقی، اخلاق مدار و اهل مدارا، زمانه شناس و بین المللی، فهمیده شد.
4- ناکارآمدی و کژکاردیهای دولت مستقر که بیش از شش سال از مدیریت و ایده های آن که با بهره گیری از اعتماد اکثریتی انتخاباتی سکان تصمیم سازی، تصمیم گیری و حکمرانی درجامعۀ ایران را بدست گرفته بود، که با حوادث دی ماه 96 و آبان 98 تشدید شد و نه تنها ذهنیت تاریکی برای بسیاری از مردم و جوانان نسبت به جمهوری اسلامی بلکه نسبت به اصل انقلاب اسلامی به ارمغان آورده بود؛ و موجب تشدید لکنت گفتگو در رابطۀ دولت ملت شده و جراحت های زیادی نیز به رابطۀ امت و امامت وارد ساخته بود.
شهادت وی به مثابه ی آب زلالی بود که تیرگی و غباری که نسبت به اصل نظام وارد شده بود را پاک کرده و معنای هویتی انقلاب اسلامی را بازشناسی و تجدید نمود.
گویی که با سیاست ها و ایده های شکست خورده حکمرانی دولت و نهادهای دیگر حاکمیتی، خون او توانست به مثابۀ یک حجت بالغه درخت انقلاب را مجدد آبیاری کرده و بر صلابت و رشید شدن آن نیز بیفزاید.
5- اولویت مسائل شهید سلیمانی که از مسائل اصلی هر جامعه در جهان قلمداد می‌شوند، که به زعم ما مهمترین آن ها، مسئلۀ :
امنیت، ایران، جهان اسلام، خدمت و گفتگو با مردم نیز بود.
لذا به نظر می‌رسد مشکل اصلی در این تحلیل ها عدم نگاه جامع داشتن به جوانب معرفتی و هویتی جامعۀ ایران و همچنین صرف استمداد از نظریات علوم اجتماعی مدرن، که بسیار شاهدیم که در بهره گیری ازاین نظریات به زمینه های معرفتی و تاریخی شکل‌گیری آنها التفات کامل صورت نمی‌گيرد، منجر به رد و ابطال این گونه پیشفرض ها در مورد جامعۀ ایران به صورت تدریجی و شرایط مختلف نیز گردد؛ به تعبیر سید شهیدان اهل قلم، مرتضی آوینی(اگر بنا بود ما معیارهای روز را بپذیریم، دیگر چه داعیه ای بود که خود را به رنج جنگ و انقلاب دچار کنیم؟!، جنگ را بر ما تحمیل کردند تا این فکر تازه را به بند کشند و نتوانستند).

✍محمدحسینی

https://www.tgoop.com/ha_mim1377

Telegram

حسن مجیدیان

یادداشت ها و انتخاب های حسن مجیدیان
ارتباط از طریق :
@hamim1361

www.tgoop.com/ha_mim1377/4777

134 viewsحا.میم, Jan 12, 2022 at 15:03

♦️فرضیه ابطال شد ...

دکتر بیگدلی یکی از فرهیختگانِ موثر و فعال در حوزه علوم انسانی فعلی ایران و مجری فعلی برنامه زاویه شبکۀ چهار سیما در برنامۀ پانزدهم دی ماه1400 زاویه، به اعتراف مهمی راجع به یکی از نظریات و تحلیل های محوری خود در مورد #جامعه_ایران اشاره می‌کند، که پس از نقل قول کامل سخن ایشان در برنامه، به ذکرچند نکته می‌پردازم.
«حالا من یک اعترافی کنم آقای دکتر، من خودم چون بزرگواران هم می‌دانند به بحث‌های جامعه شناسی و تاریخ معاصر ایران خیلی علاقه مندم و می‌خوانم نظریات را، من خودم همیشه می‌گفتم که جامعۀ ایران به یک حدی از واپاشی و واگرایی رسیده که دیگر کنش جمعی یکسان نمی‌دهد.
بعد حاج قاسم که شهید شد و جامعۀ ایران آن کنش اجتماعی یکپارچه را دو سال پیش نشان داد، نظریۀ من شکست خورد دیگر...، یعنی آن پيش‌بينی من به عنوان یک فرضیه ابطال شد، و دوباره جامعۀ ایران کنش مبتنی بر نظم اجتماعی یکپارچه داد.»

اشکالات زیادی به این فرضیه که دو سال قبل با کنش اجتماعی جامعۀ ایران ابطال شد می‌توان ذکر کرد که به پنج مورد اصلی آن به اختصار اشاره می‌کنم.

ا- شیفتگی تئوریک و تاثیرگسترده ای که نظریه های مدرن علوم انسانی به معنی الاعم و جامعه شناسی به معنی الاخص در وهلۀ اول برنهاد علم در ایران وارد کرده و در وهلۀ ثانی بر اکثریت دانش پژوهان علوم انسانی کشور اعم از اساتید، پژوهشگران و دانشجویان.
2- عدم شناخت عمیق از بنیادهای هویتی، معرفتی و تاریخی غالب ایرانیان؛ و محدود کردن سطح تحلیل ها از رفتارهای مقطعی و نوعاً سیاسی مردم که منجر به برداشت های ناقص به کلیت شناخت هویتی و معرفتیِ ملت می‌گردند.
3- اهمیت نقش کُنش‌ها و اقدامات شهید سلیمانی به عنوان یک شخصیت کاریزماتیک که محدود به وجهۀ نظامی گری وی نشد بلکه وی دراذهان عموم جامعه شخصیتی سیاستمدار، متّقی، اخلاق مدار و اهل مدارا، زمانه شناس و بین المللی، فهمیده شد.
4- ناکارآمدی و کژکاردیهای دولت مستقر که بیش از شش سال از مدیریت و ایده های آن که با بهره گیری از اعتماد اکثریتی انتخاباتی سکان تصمیم سازی، تصمیم گیری و حکمرانی درجامعۀ ایران را بدست گرفته بود، که با حوادث دی ماه 96 و آبان 98 تشدید شد و نه تنها ذهنیت تاریکی برای بسیاری از مردم و جوانان نسبت به جمهوری اسلامی بلکه نسبت به اصل انقلاب اسلامی به ارمغان آورده بود؛ و موجب تشدید لکنت گفتگو در رابطۀ دولت ملت شده و جراحت های زیادی نیز به رابطۀ امت و امامت وارد ساخته بود.
شهادت وی به مثابه ی آب زلالی بود که تیرگی و غباری که نسبت به اصل نظام وارد شده بود را پاک کرده و معنای هویتی انقلاب اسلامی را بازشناسی و تجدید نمود.
گویی که با سیاست ها و ایده های شکست خورده حکمرانی دولت و نهادهای دیگر حاکمیتی، خون او توانست به مثابۀ یک حجت بالغه درخت انقلاب را مجدد آبیاری کرده و بر صلابت و رشید شدن آن نیز بیفزاید.
5- اولویت مسائل شهید سلیمانی که از مسائل اصلی هر جامعه در جهان قلمداد می‌شوند، که به زعم ما مهمترین آن ها، مسئلۀ :
امنیت، ایران، جهان اسلام، خدمت و گفتگو با مردم نیز بود.
لذا به نظر می‌رسد مشکل اصلی در این تحلیل ها عدم نگاه جامع داشتن به جوانب معرفتی و هویتی جامعۀ ایران و همچنین صرف استمداد از نظریات علوم اجتماعی مدرن، که بسیار شاهدیم که در بهره گیری ازاین نظریات به زمینه های معرفتی و تاریخی شکل‌گیری آنها التفات کامل صورت نمی‌گيرد، منجر به رد و ابطال این گونه پیشفرض ها در مورد جامعۀ ایران به صورت تدریجی و شرایط مختلف نیز گردد؛ به تعبیر سید شهیدان اهل قلم، مرتضی آوینی(اگر بنا بود ما معیارهای روز را بپذیریم، دیگر چه داعیه ای بود که خود را به رنج جنگ و انقلاب دچار کنیم؟!، جنگ را بر ما تحمیل کردند تا این فکر تازه را به بند کشند و نتوانستند).

✍محمدحسینی

https://www.tgoop.com/ha_mim1377

BY حسن مجیدیان