غلوپژوهی

💠 پاسداران حریم تشیع (12)

دفاع برخی از متأخرین از سران غلات
#خصیبی

در میان متأخرین موارد متعددی دیده می شود که به خاطر نا آشنایی بزرگان با فرق مختلف مانند غالیان، و گرایش ایشان به تصحیح هر چه بیشتر آثار قدما، نا خود آگاه سر از دفاع از سران غلات در آورده اند!
دفاع سید محسن امین از خصیبی، سرشناس ترین قطب نصیریه از شواهد این گفتار است:

أعيان‏الشيعة، ج‏5، ص: 490
«الحسين بن حمدان بن خصيب ... و في التعليقة كونه شيخ إجازة يشير إلى الوثاقة و لعل ما في الخلاصة من ابن الغضائري و فيه ما فيه .
أقول لا يبعد أن يكون أصل ذمه من ابن الغضائري الذي لم يسلم منه أحد فلذلك لم يعتن العلماء بذمومه و تبعه النجاشي فوصفه بفساد المذهب و التخليط و تبعه صاحب الخلاصة و القدماء كانوا يقدحون بفساد المذهب و التخليط لأشياء كانوا يرونها غلوا و هي ليست كذلك و لذلك لم يقدح فيه الشيخ بل اقتصر على رواية التلعكبري عنه و استجازته منه و في الرياض فاضل عالم محدث من القدماء.
و في لسان الميزان: الحسين بن حمدان بن الخصيب الخصيبي أحد المصنفين في فقه الامامية ذكره الطوسي و النجاشي و غيرهما و له من التأليف: أسماء النبي. و أسماء الأئمة. و الاخوان و المائدة و روى عنه أبو العباس بن عقدة و أثنى عليه و قيل أنه كان يؤم سيف الدولة و له أشعار في مدح أهل البيت و ذكر ابن النجاشي أنه خلط و صنف في مذهب النصيرية و احتج لهم قال و كان يقول بالتناسخ و الحلول.
و من الغرائب في هذا الكلام قوله و صنف في مذهب النصيرية و احتج لهم فان ظاهره نسبة ذلك إلى قول النجاشي و هو كذب عليه صريح لما سمعت من كلامه الذي ليس لذلك فيه عين و لا اثر و ليس ذلك كلاما مستأنفا لقوله بعده قال و كان يقول بالتناسخ و الحلول مع أنه كذب في نفسه سواء أ نسب إلى النجاشي أم لا و ما كان سيف الدولة ليأتم به و هو يقول بذلك و لا غرابة في افتراء هؤلاء النسب الباطلة إلى العلماء فقد قال صاحب الشذرات أنه شهد بدمشق على الشيخ محمد بن مكي العاملي (و هو من أعاظم العلماء العاملين) بانحلال العقيدة و اعتقاد مذهب النصيرية.»

🌱 در نقد این نظر باید گفت:
اولاً متن گفتار منسوب به ابن عقده نزد ما نیست. بنابراین بر فرض صحت انتساب کلام به او باز با اشتراک نام خصیبی با دیگرانی همچون حسین بن حمدان تغلبی قرینه روشنی نداریم چه کسی مدنظر ابن عقده بوده است. و از سویی صرف ثناء و تعریف نامعلوم، وثاقت حسین بن حمدان نزد ابن عقده را ثابت نمی کند؛ چه آنکه عیاشی نیز اسحاق بن محمد بصری را با تعبیر عجیب «أحفظ من لقیته» وصف نموده، اما در همان جا بر وی طعن زده و او را غالی دانسته است. روشن است که خصیبی در جایگاه سرشناس ترین نظریه پرداز مهم ترین فرقه برجای مانده از غلات، فرهیختگی خاصی از خود نشان داده که توانسته این ریاست را تصدی کند. هرچند که کذاب است و هزاران انحراف دارد.
اما صرف شیخ اجازه بودن خصیبی نیز چیزی ثابت نمی کند. بله اگر مشایخ ثقات با وجود طرق متعدد بعضی از آثار، طریق شیخی خاص را در موارد متعدد برگزینند، احتمال وثاقت قابل توجه می شود، اما در بدو امر هر غالی و ناصبی ممکن است شیخ اجازه باشد. بلکه ما قرینه ای هم نداریم که تلعکبری در زمان حضور نزد خصیبی از انحرافات بیشمار او آگاه بوده یا خیر. چه آنکه می دانیم خصیبی مکتبی حدیثی جدا از مکاتب امامیه داشته است، و تلعکبری که برخی از طرق وصایت ائمه ع را از او گرفته، معلوم نیست تا چه حد با انحرافات خصیبی در غیر این اخبار آشنا بوده است.
اما دیگر اطلاعاتی که عسقلانی از نجاشی نقل کرده است، اگرچه در نسخه فعلی رجال نیست. اما قطعاً دلیلی هم نداریم که او بر نجاشی دروغ بسته باشد. زیرا با وجود قرائن برجامانده بسیار، می دانیم این انحرافات نسبت به خصیبی صدق می کند. و چندان معقول نیست، شخصیتی سرشناس همچون عسقلانی مطالبی واقعی را به دروغ بر رجالی مشهوری چون نجاشی نسبت دهد. بنا بر این، احتمال قوی تر آن است که یا این اضافات در تکمله های خود شیخ نجاشی نسبت به نسخه موجود آمده باشد، و یا آنکه نسخه فعلی ما ناقص باشد. (که البته این نیز خالی از قرینه نیست.) و یا در احتمالی دیگر آن اضافات توسط برخی از ناسخین کتاب افزوده شده باشد.

👌به هر حال روشن شد که از میان اقوال علمای سلف، تضعیف شیخ نجاشی و ابن غضائری معارضی ندارد. ذکر نکات فوق از این رو بود که در حد ابتدایی ترین قرائن موجود نزد متأخرین هم توثیق خصیبی وجه مقبولی ندارد.
اما بنا بر تحقیقات جدید رجالی و فرقه شناسی، ابداً بر محقق پوشیده نیست، که خصیبی نه تنها عقائد فاسد غالیانه بسیار داشته است، بلکه از مهم ترین ارکان غلو در دوران غیبت بوده است، و آراء فاسد او در انحراف هر چه بیشتر خطابیان تأثیر به سزایی داشته است. هم چنین قرائن بسیار خوبی در تأیید نظر ابن غضائری در مورد کذاب بودن او در دست است.
@gholow2

www.tgoop.com/gholow2/290

1.89K viewsedited  Dec 11, 2016 at 13:15

💠 پاسداران حریم تشیع (12)

دفاع برخی از متأخرین از سران غلات
#خصیبی

در میان متأخرین موارد متعددی دیده می شود که به خاطر نا آشنایی بزرگان با فرق مختلف مانند غالیان، و گرایش ایشان به تصحیح هر چه بیشتر آثار قدما، نا خود آگاه سر از دفاع از سران غلات در آورده اند!
دفاع سید محسن امین از خصیبی، سرشناس ترین قطب نصیریه از شواهد این گفتار است:

أعيان‏الشيعة، ج‏5، ص: 490
«الحسين بن حمدان بن خصيب ... و في التعليقة كونه شيخ إجازة يشير إلى الوثاقة و لعل ما في الخلاصة من ابن الغضائري و فيه ما فيه .
أقول لا يبعد أن يكون أصل ذمه من ابن الغضائري الذي لم يسلم منه أحد فلذلك لم يعتن العلماء بذمومه و تبعه النجاشي فوصفه بفساد المذهب و التخليط و تبعه صاحب الخلاصة و القدماء كانوا يقدحون بفساد المذهب و التخليط لأشياء كانوا يرونها غلوا و هي ليست كذلك و لذلك لم يقدح فيه الشيخ بل اقتصر على رواية التلعكبري عنه و استجازته منه و في الرياض فاضل عالم محدث من القدماء.
و في لسان الميزان: الحسين بن حمدان بن الخصيب الخصيبي أحد المصنفين في فقه الامامية ذكره الطوسي و النجاشي و غيرهما و له من التأليف: أسماء النبي. و أسماء الأئمة. و الاخوان و المائدة و روى عنه أبو العباس بن عقدة و أثنى عليه و قيل أنه كان يؤم سيف الدولة و له أشعار في مدح أهل البيت و ذكر ابن النجاشي أنه خلط و صنف في مذهب النصيرية و احتج لهم قال و كان يقول بالتناسخ و الحلول.
و من الغرائب في هذا الكلام قوله و صنف في مذهب النصيرية و احتج لهم فان ظاهره نسبة ذلك إلى قول النجاشي و هو كذب عليه صريح لما سمعت من كلامه الذي ليس لذلك فيه عين و لا اثر و ليس ذلك كلاما مستأنفا لقوله بعده قال و كان يقول بالتناسخ و الحلول مع أنه كذب في نفسه سواء أ نسب إلى النجاشي أم لا و ما كان سيف الدولة ليأتم به و هو يقول بذلك و لا غرابة في افتراء هؤلاء النسب الباطلة إلى العلماء فقد قال صاحب الشذرات أنه شهد بدمشق على الشيخ محمد بن مكي العاملي (و هو من أعاظم العلماء العاملين) بانحلال العقيدة و اعتقاد مذهب النصيرية.»

🌱 در نقد این نظر باید گفت:
اولاً متن گفتار منسوب به ابن عقده نزد ما نیست. بنابراین بر فرض صحت انتساب کلام به او باز با اشتراک نام خصیبی با دیگرانی همچون حسین بن حمدان تغلبی قرینه روشنی نداریم چه کسی مدنظر ابن عقده بوده است. و از سویی صرف ثناء و تعریف نامعلوم، وثاقت حسین بن حمدان نزد ابن عقده را ثابت نمی کند؛ چه آنکه عیاشی نیز اسحاق بن محمد بصری را با تعبیر عجیب «أحفظ من لقیته» وصف نموده، اما در همان جا بر وی طعن زده و او را غالی دانسته است. روشن است که خصیبی در جایگاه سرشناس ترین نظریه پرداز مهم ترین فرقه برجای مانده از غلات، فرهیختگی خاصی از خود نشان داده که توانسته این ریاست را تصدی کند. هرچند که کذاب است و هزاران انحراف دارد.
اما صرف شیخ اجازه بودن خصیبی نیز چیزی ثابت نمی کند. بله اگر مشایخ ثقات با وجود طرق متعدد بعضی از آثار، طریق شیخی خاص را در موارد متعدد برگزینند، احتمال وثاقت قابل توجه می شود، اما در بدو امر هر غالی و ناصبی ممکن است شیخ اجازه باشد. بلکه ما قرینه ای هم نداریم که تلعکبری در زمان حضور نزد خصیبی از انحرافات بیشمار او آگاه بوده یا خیر. چه آنکه می دانیم خصیبی مکتبی حدیثی جدا از مکاتب امامیه داشته است، و تلعکبری که برخی از طرق وصایت ائمه ع را از او گرفته، معلوم نیست تا چه حد با انحرافات خصیبی در غیر این اخبار آشنا بوده است.
اما دیگر اطلاعاتی که عسقلانی از نجاشی نقل کرده است، اگرچه در نسخه فعلی رجال نیست. اما قطعاً دلیلی هم نداریم که او بر نجاشی دروغ بسته باشد. زیرا با وجود قرائن برجامانده بسیار، می دانیم این انحرافات نسبت به خصیبی صدق می کند. و چندان معقول نیست، شخصیتی سرشناس همچون عسقلانی مطالبی واقعی را به دروغ بر رجالی مشهوری چون نجاشی نسبت دهد. بنا بر این، احتمال قوی تر آن است که یا این اضافات در تکمله های خود شیخ نجاشی نسبت به نسخه موجود آمده باشد، و یا آنکه نسخه فعلی ما ناقص باشد. (که البته این نیز خالی از قرینه نیست.) و یا در احتمالی دیگر آن اضافات توسط برخی از ناسخین کتاب افزوده شده باشد.

👌به هر حال روشن شد که از میان اقوال علمای سلف، تضعیف شیخ نجاشی و ابن غضائری معارضی ندارد. ذکر نکات فوق از این رو بود که در حد ابتدایی ترین قرائن موجود نزد متأخرین هم توثیق خصیبی وجه مقبولی ندارد.
اما بنا بر تحقیقات جدید رجالی و فرقه شناسی، ابداً بر محقق پوشیده نیست، که خصیبی نه تنها عقائد فاسد غالیانه بسیار داشته است، بلکه از مهم ترین ارکان غلو در دوران غیبت بوده است، و آراء فاسد او در انحراف هر چه بیشتر خطابیان تأثیر به سزایی داشته است. هم چنین قرائن بسیار خوبی در تأیید نظر ابن غضائری در مورد کذاب بودن او در دست است.
@gholow2

BY غلوپژوهی