tgoop.com/farhadhas/3570
Last Update:
پس از چندین تلاش نافرجام، سرانجام به لطف خانواده شکوری و سرسلسله‌اش "شهرام شکوری"، مدیر موسسه "بازی و اندیشه" موفق به دیدن فیلم "زیبا صدایم کن" ساخته "رسول صدر عاملی" در اکران خصوصی برای اهالی ادبیات کودک شدم. این فیلم اقتباسی است از رمان نوجوانی که با همین عنوان در سال ۱۳۹۴ به قلم "فرهاد حسن زاده" و از سوی کانون پرورش فکری منتشر شده است.
معمولا نخستین مسئله‌ای که در مواجهه با آثار ادبی و فیلم‌های اقتباسی به ذهن متبادر می‌شود، مسئله مقایسه است. چنین مقایسه‌هایی غالبا مخاطبان را به دو دسته‌ی "جانبدار متن و کتاب" و "طرفدار فیلم و پرده سینما" تقسیم می‌کنند. برای کسی چون من که دل در گرو کتاب کاغذی دارم، رمان ارجحیت دارد. اما این مقایسه، در بند فرم و علاقه است و نه محتوا.
آن دسته از مخاطبان که پیش از این رمان "زیبا صدایم کن" را خوانده‌اند، با اثری مکتوب و در عین حال سینمایی مواجهه بوده‌اند. آنها شخصیت‌ها و صحنه‌ها و پاره‌های داستانی این رمان را در پرده‌ی ذهن خود تجسم کرده و ساخته‌اند. شاید با تماشای فیلم، پرسوناها و لوکیشن‌هایش را بر خلاف آن بازسازی ذهنی پیشین بیابند. به عنوان مثال، شاید پذیرفتن "امین حیایی" که معمولاً در ذهن مخاطب سینما، بیشتر به نقش‌آفرینی در حوزه طنز شناخته شده است، در پرسونای پدری با روحی رنجور، دشوار باشد. اما "امین حیایی" در این فیلم چنان ایفای نقش می‌کند که این دشواری از بین می‌رود.
فیلم "زیبا صدایم کن"، نسبت به رمان، حذف و اضافه‌هایی دارد؛ اما به رغم این حذف و اضافه‌ها، به شاکله و مایه رمان وفادار مانده است. بخشی از این حذف و اضافه‌ها، مربوط به سلیقه هنری کارگردان است و بخشی نیز مربوط به تفاوت در شیوه‌های "تماس" دو گونه‌ی رمان و فیلم می‌شود. "مقصود از تماس آن شکل مادی است که پیام در آن جای می گیرد."(۱) بنابراین بخشی از این نوع مقایسه‌ها نیز به دو قالب رسانه‌ای، یعنی کتاب و فیلم بازمی‌گردد.
"موضوع" اصلی (۲) "زیبا صدایم کن" را می‌توان ارتباط‌های بین فردی -اعم از درون خانوادگی و اجتماعی- دانست. پررنگ‌ترین وجه این ارتباط، هم در رمان و هم در فیلم، ارتباط "زیبا" با پدرش است. این ارتباط در رمان، روند سینوسی بیشتری دارد. مدام قطع و وصل می‌شود و دچار فراز و فرود است.
در فیلم اما، از این روند سینوسی کاسته می‌شود. این تفاوت نیز به قالب رسانه‌ای باز می‌گردد. فیلم ناچار است که از دامنه‌ی توصیف بکاهد.
اما در مورد رمان و فیلم "زیبا صدایم کن" می‌توان فراتر از این قبیل دوگانه‌ها رفت:
پیش از این و در جایی دیگر درباره رمان "زیبا صدایم کن" از چهار "زیبا" نوشته‌ام. زیبای نخست، موقعیت و شخصیت فردی را نشان می‌دهد: نوجوانی باهوش، مستقل و با اراده که آرزوهای بلندی دارد. زیبای دوم، گرفتار روابط بیمار بین فردی در درون خانواده است. زیبای سوم، زیبایی است در درون اجتماع معرفی می‌شود. او به نوعی کودک کار است. مشکل مسکن دارد و در جرگه فرودستان است. زیبای چهارم، اما در متن رمان حضور ندارد.
متن در مورد زیبای چهارم که در واقع آینده ی زیبا است، تا حدودی ساکت است و خلق زیبای چهارم را به مخاطب سپرده است و بسته به اینکه مخاطب کدام زیبا را صدا بزند، زیبای چهارم متفاوت خواهد بود: زیبایی رهیده یا زیبایی که همچنان پای در بند است.
در فیلم "زیبا صدایم کن"، سه زیبای نخست محفوظ مانده‌اند و اندک تفاوت‌هایی که دیده می‌شوند، تفاوت‌هایی کمّی‌اند و نه کیفی. رمان به واسطه مجال فراخ توصیف و دیالوگ زوایای بیشتری از شخصیت را برملا می کند و فیلم در این مورد، دستی بسته تر دارد.
ادامه🔻🔻
BY دیوار فرهاد حسن‌زاده
Share with your friend now:
tgoop.com/farhadhas/3570