tgoop.com/Soroush_Philosopher/6014
Last Update:
چند نکته درباب سخنان تازه عبدالکریم سروش*:
اول آنکه، شجاعت و جسارت نظری و علمی دکتر سروش، ستودنی و مغتنم است. متفکر در جست‌وجوی حقیقت و صدق است و باید آنچه را حق می‌داند، بیان کند. به میان آوردن چنین تصویر و برداشتی از پیامبری دینی و از سوی مردی دینی، نیازمند شهامت و جرأتی است که سخت یافت می‌شود. این سخنان بار دیگر وجه «روشنفکری» سروش را نمایان کرد. روشنفکر، باید به فرآیند و فعالیت عقلی و فکری تن دهد و از فرآورده‌ها و نتایج نامتعارف واهمه نداشته باشد.
دوم آنکه، نشانه‌هایی از گزاره‌های جدید ایشان را می‌توان در آثار قبلی‌اش یافت. فی‌‌المثل: در کتاب «ادب قدرت، ادب عدالت»، آمده که پیامبر اسلام در مقابل مخالفان خود، بی‌تحمل بود و دستور قتل کسانی را صادر می‌کرد که وی را تمسخر می‌کردند. همچنین، نقل شده که قتل مرتد از زمان پیامبر پدید آمد و قصه‌ی ارتداد در اسلام «امر هولناکی» بود. تأکید بر آیات عذاب و ترجمه‌ی آن به شکنجه، در سال‌های اخیر، نقل و نبات سخنرانی‌های ایشان بود. نقد بنیادین و اخلاقی فقه اسلامی و خشن دانستن احکام فقهی و شرعی، امری تثبیت شده در نظام فکری و معرفتی سروش است. قرآن را «خوف‌نامه» و «خشیت‌نامه» انگاشتن نیز به هیچ عنوان ادعایی جدید از سوی ایشان نیست و سابقه دارد. به این معنا، تلاش و جهد وی تا کنون، ساختن چهره‌ای صلح‌طلب، دموکرات و آزادی‌خواه از پیامبر اسلام نبوده است. از آموزه‌ها و درس‌های اصلی سروش، این بوده است که از دل متون دینی، مدرنیته را نمی‌توان بیرون کشید و حقوق بشر و دموکراسی و آزادی را نمی‌توان از قرآن و سنت استخراج کرد.
اما آنچه که این سخنرانی را متفاوت می‌کند، یکی صراحت و جدیت سروش است، دیگری شدت و حدت بخشیدن بر آن تصویر از پیامبر و البته، آوردن این سخنان در یکجا.
سوم آنکه، مقوله‌ی قدرت‌خواهی و اقتدارگرایی اسلام، در درس‌گفتار «دین و قدرت» آمده بود و نتایج نهایی هم بیان شده بود**. این سخنرانی در امتداد آن جلسات است و البته بخش دیگرش مانده است.
چهارم آنکه، با «پذیرش این تصویر از پیامبر اسلام»، به گمانم بسیار سخت و دشوار است اثباتِ «اسلامی بودنِ» روشنفکری دینی در روایت سروش. روشنفکری دینی سروش، به جایی رسیده است که برای اسلامی بودن‌اش، باید توضیح موجه و معقولی داشته باشد. دست‌کم لزومی ندارد که ما خوانش سروش را، اسلامی بدانیم و ذیل اسلام تعریف‌اش کنیم. اما عجله نباید کرد، باید صبر کرد و دید که سروش در آینده، چه شرح و استدلالی می‌آورد برای موجه بودن اسلامی که پیامبر و کتاب‌اش، چنین تصویر دهشتناکی دارند.
در آخر: آنچه از عقل و معرفت بیرون می‌آید، ارزشمند و گرانبهاست چه دین باشد چه نادین.
@shahrvand_sabz
* متنی گزارش این سخنرانی:
https://www.zeitoons.com/83402
** یادداشت‌هایی که در این باب نوشتم:
https://www.tgoop.com/shahrvand_sabz/443
https://www.tgoop.com/shahrvand_sabz/444
https://www.tgoop.com/shahrvand_sabz/450
BY عبدالکریم سروش و فلاسفه
Share with your friend now:
tgoop.com/Soroush_Philosopher/6014