tgoop.com/Soroush_Philosopher/5766
Last Update:
🌺◾️ #دین در امتداد #تجربه_دینی
مقصود #شلایرماخر از #هرمنوتیک، همان #تئوری_تفسیر است. یعنی وقتی میگوییم؛ "تفسیر" دقیقا چه چیز را باید مراد کنیم.
فی الحال بحث ما، هرمنوتیک نیست. چرا که این بحث بقدری گسترده است که نه تنها متون را در برگرفته که پس از #هایدگر "وجود" و "معنای زندگی" را هم زیر سیطره خود آورده است.
شلایرماخر معتقد است اصل تجربه دینی، یک نوع "تجربه اتکاء" است. یعنی آدمی وقتی احساس کند به یک چیزی و یا امری متکی است. و قائم به "چیز دیگر" یست. مقومی دارد و بر پای خود نایستاده است. زیر پایش کاملا خالیست.
و این عمدتا یک #تجربه_عارفانه است. و عموم آدمیان را بدانجا راهی نیست.
اما و هزار اما
از منظر #شلایرماخر پدید آمدن دین و origination آن از همینجا شکل میگیرد.
پیامبری که حامل دینی بوده است، در اصل واجد دریافت چنین تجربه ایست.
یعنی یک مرتبه به این موضوع تفطن پیدا کرده است که اگر به جایی تکیه نداشته باشد، سقوط میکند و بر پای خود نایستاده است.
و همانگونه که #دکتر_سروش در سلسله درسگفتارهای #سلوک_دیندارانه اشاره میکند، کسانی که حائز این تجربه های عرفانی بوده اند بر این امر وقوف یافته اند که گویی همه جهان پیرامون آنها پوچ و وهم و خالیست. و اگر به آن "چیز دیگر" تکیه نداشته باشد، همانند کف روی آب است. و این جهان بمثابه همان کف هائیست که روی آب دریا هستند.
کف دریاست صورت های عالم
این کف هیچ هویتی از خود ندارد. مگر اینکه بر یک منبع عظیم و "چیز دیگر" که همان دریا باشد تکیه زده است.
مقصود #شلایرماخر اینست که ریشه دین دقیقا از همینجا [تجربه عارفانه] شروع به آغازیدن میکند. و همین تجربه باعث شده است که اجزاء دیگر دین شکل بگیرد.
یعنی ابتدا این تجربه [عارفانه و "اتکاء به غیر"] و اینکه جهان مقومی دارد و بی آن مقوم پوچ و بی هستی است، آن وقت بدنبال آن یک "اخلاق" پدید می آید که به شخص تجربه کننده که میداند چنین واقعیتی وجود دارد، نشان میدهد چه رفتاری را باید در پیش بگیرد در ربط و نسبت با آن مقوم هستی و ربط و نسبت با دیگر موجودات.
و بدنبال آن یک "فقه" متولد میشود که مینیمم اخلاق است. مانند قانون [که در جوامع غیردینی و سکولار، فونکسیون بسیار ستبری دارد] که حداقل اخلاقی است که آدمیان ملزم به پایبندی به آن هستند. و تردیدی نیست که بدون التزام به آن قانون، جامعه از قوام و ثبات برخوردار نخواهد بود و حسن رابطه میان آدمیان برقرار نمیشود.
#دکتر_سروش در همان سلسله درسگفتار [#سلوک_دیندارانه_در_جهان_مدرن] در باب شکل گیری ادیان می گوید؛
ابتدا یک چراغی روشن میشود بنام تجربه دینی و احساس اتکاء به غیر. سپس دور این چراغ و نور چند حباب شکل میگیرد که این جبابها هم نقش محافظ را دارند و هم نقش ساطع نمودن نور را.
اخلاق دینی، تجربه دینی را با خود حمل میکند و تعمیم و بسط میدهد و یک رایحه ای از آن را به دیگران میرساند.
#رودلف_اوتو Rudolf Otto در کتابش بنام "ایده امر قدسی"
به آلمانی [Das Heilige]
به انگلیسی [The Idea of the Holey]
می گوید؛
دین یک امر قدسی است. و دو مفهوم را تعبیر میکند که ما در ادبیات عرفانی خود از آن تحت عنوان 《جلال》و《جمال》می شناسیم. و در واقع امر قدسی را واجد جلال و جمال میدانیم.
آن دو تعبیر رودلف اوتو اینها هستند؛
💠Mysterium Tremendum [امر بسیار مهیب که محیط بر آدمی است]
💠Mysterium Fascinans [بسیار دلربا و جذاب ]
و اینها همان اموری هستند که حول محور Heilige [Holey] حضور دارند.
مقدس ترین امر قدسی در میان ادیان ابراهیمی، خداوند است. اما این امر قدسی حتی در جایی که از مفهوم Heilige، خداوند هم مراد نمیشود، باز هم دارای جلال و جمال است.
و بقول دکتر سروش؛ 《 #معشوق_محتشم 》است. یعنی از یکسو معشوق است و دلربا. و از سوی دیگر محتشم است و واجد حریم. و نمیتوان در محضر او مباسطت نمود.
🌿شاه با تو گر نشیند بر زمین
🌿خویشتن بشناس و نیکوتر نشین
در حضور امر قدسی هیبتی به آدمی دست میدهد که همان "احتشام" اوست. و این هیبت در او القاء #شرم، خضوع و عبادت میکند.
و در عین حال که در مهابت اوست، دوستش هم دارد.
لذا جلالی دارد توام با جمال و جمالی دارد توام با جلال.
بسیاری کسان هم بوده اند که وقتی میخواستند برای خود و یا رهبران و مرشدان خود قداستی بتراشند از همین مفاهیم استفاده کرده اند و در صدد conceptualize کردن این امور بوده اند.
غافل از اینکه #مولانا پاسخ اینها را در این بیت عالی داده است؛.
🌿خلق را طاق و طرم عاریت است
🌿امر را طاق و طرم ماهیت است
✍ محمدرضا امیریان
#شلایرماخر #هرمنوتیک #شبستری
#سروش #تجربه_دینی #مولانا #معشوق_محتشم #شرم #دکتر_سروش #سلوک_دیندارانه #تجربه_عارفانه
#روشنفکری_دینی
#هایدگر #رودلف_اوتو #تئوری_تفسیر
https://www.tgoop.com/Soroush_Philosopher
BY عبدالکریم سروش و فلاسفه
Share with your friend now:
tgoop.com/Soroush_Philosopher/5766