عبدالکریم سروش و فلاسفه

🔴◾️ سخنی با یک دین ستیز متعصب

✍ آرش

مدتی ست بعضی مطالب کانال اقای موثق را میخوانم که در باب نقد اسلام و روشنفکری دینی و... قلم میزنند، ایشان مدعیاتی دارند مثلا اینکه اسلام کاملا و ذاتا با اخلاق، عدالت، حقوق بشر و عقلانیت و... در تضاد است و روشنفکران دینی هم که در پی جمع آنها و نشان دادن هماهنگی آن با اسلام اند، مسلمان نیستن و اسلامشان، اسلام نیست هرچند خودشان میگویند مسلمان اند!
من به همین ادعای اینکه طیف روشنفکران دینی یعنی از سروش و شبستری تا نراقی و فنایی و کدیور مسلمان نیستند و اسلام شان اسلام واقعی نیست میپردازدم؛

این ادعا به گوش ما سخن آشنایی ست و سخن تازه ای نیست. بنیادگرایان مذهبی و فقهای افراطی متعصب و جزم اندیش هم همین ادعا در باب روشنفکران دینی یا کلا هر کسی مانند ایشان فکر نمیکند را دارند!
نکته مهم اینست که جناب موثق می اندیشند که تنها یک اسلام ناب و واقعی وجود دارد که فقط خود ایشان به همراه سایر بنیادگرایانی مانند مصباح و بغدادی آن را درک کردند! با این تفاوت که ایشان به آن باور ندارند! یعنی سایر قرائت های فعلی از اسلام و قرائت هایی که در تاریخ اسلام پدید امدن هیچ کدام معتبر نیستن و همه شان باطل اند!
ایشان با نگاهی ذات گرایانه و بعضا متعصبانه میگویند اسلام اصیل و واقعی همان اسلام بنیادگرایانه و اسلام فقاهتی ست و سایر قرائت ها مانند قرائت های سنت گرایانه یا قرائت باطل اند اسلام فیلسوفان و متکلمان و عارفان هم باطل اند!
سوال اول این است که ایشان چرا این ها را میگوید؟
گمان من این است چون ایشان میداند نقد هایش صرفا به اسلام بنیادگرایانه و فقاهتی وارد است و اسلام نوگرایانه روشنفکران دینی چنین نقدی وارد نیست به همین علت، بدون ذکر دلیل خوب، میگوید آن ها مسلمان نیستند! مانند یک فقیه متعصب به چیزی شبیه تکفیر دست میزند!
حال چگونه ایشان این را میگویند؟ چنانچه بالاتر گفتم ایشان با درکی ذات گرایانه و متعصبانه فقط یک اسلام را قبول دارند و با همان معیار بقیه اسلام ها را نفی میکنند! اما چنانچه دکتر سروش گفته اند ما چیزی به اسم اسلام واقعی نداریم ما اسلام ها داریم! این ادعای اقای موثق در کل ادعای بسیار بزرگی ست!
این ادعا فقط این معنی را نمیدهد که فقط روشنفکران دینی مسلمان نیستند! بلکه کلیات مسلمانانی خوانشی نوگرایانه دارند وحتی سنت گرا ها (با سنتی اشتباه نشود) مسلمان نیستند! البته وسعت این ادعا از اینها هم بیشتر است! با این ادعای اقای موثق، از نظر تاریخی متکلمان مخصوصا متکلمان معتزلی، فیلسوفان و عارفان هم مسلمان نیستند!
یعنی تعداد زیادی از چهره های اسلام تاریخی و اندیشه و تفکر اسلامی مسلمان نیستند! چه سخنان آشنایی!
ما را به یاد اخوند های متحجری می اندازد که ملاصدرا و ابن سینا را کافر میپندارند و مثنوی مولانا را نجس!
البته اگر باز این ادعا، قلمرو بیشتری را پوشش میدهد و حتی گریبان مسیحیان را هم میگیرد چون با توجه به سخنان اقای موثق تعداد زیادی از متالهان مسیحی مخصوصا قرن 18 به این سو حتی کسانی چون توماس اکویناس و سنت اگوستین که در قرون وسطی میزیستند که بیشتر از هر کسی بر مسیحیت تاثیر گذاشتند چون قائل به تاویل متن بودند، این ها هم مسیحیت شان واقعی نیست!
اما سوال مهم تر این است که اقای موثق با چه حقی با چه جایگاهی تعیین میکنند چه کسانی مسلمان اند چه اسلام اسلامشان واقعی ست و چه کسی تقلبی؟
همان طور که هیچ فقیه متعصب و افراطی حق ندارد تعیین کند چه کسی مسلمان است چه کسی نیست، حق ندارد کسی تکفیر کند چون از اسلام بنیادگرایانه آن ها پیروی نمیکنند و با مفروضات و باور ها و روش و تفسیر و.... ان ها مخالف است، هیچ دین ستیز متعصبی هم حق ندارد تعیین کند کی مسلمان است کی مسلمان نیست و مسلمانی به چیست!
کار درست تحلیل فهم متدینین از دینشان است نه اینکه بگوییم آن ها در اشتباه اند و دین درست آن است که ما میگوییم بعد همان سخن خویش را نقد کنیم بگوییم آن ها را نقد کردیم!

اما سخن آخر، ببینیم در اصل مشکل اقای موثق با روشنفکری دینی چیست؟ مشکل ایشان این است که کلا با رویکردی عقلانی به دین مخالف اند! رویکرد ایشان این است که در تفسیر و تلاش برای فهم مان از دین نباید از عقل استفاده کنیم با اینکه شعارشان عقلانیت است! ایشان میپسندند که مانند داعشیان عقل و اخلاق را کاملا کنار بگذاریم دست به خوانشی ذوقی و ظاهرگرایانه بزنیم تا به نتیجه اسلام واقعی از منظر جناب موثق برسیم!
در اصل اختلاف روشنفکران دینی با بنیادگرایان جزم اندیش و دین ستیزان متعصب در همین روش و مفروضاتی ست که در تحلیل و فهم دین دارند نه اینکه اسلام یکیشان ناب است اسلام دیگری بنجل!


https://www.tgoop.com/Soroush_Philosopher

Telegram

عبدالکریم سروش و فلاسفه

کانالی برای آن ها که می اندیشند...
اندیشه ها و آرای دکتر عبدالکریم سروش و بزرگان عرفان و فلسفه
کانال رسمی دکتر سروش : @DrSoroush

www.tgoop.com/Soroush_Philosopher/5754

2.89K viewsJul 20, 2020 at 18:24

🔴◾️ سخنی با یک دین ستیز متعصب

✍ آرش

مدتی ست بعضی مطالب کانال اقای موثق را میخوانم که در باب نقد اسلام و روشنفکری دینی و... قلم میزنند، ایشان مدعیاتی دارند مثلا اینکه اسلام کاملا و ذاتا با اخلاق، عدالت، حقوق بشر و عقلانیت و... در تضاد است و روشنفکران دینی هم که در پی جمع آنها و نشان دادن هماهنگی آن با اسلام اند، مسلمان نیستن و اسلامشان، اسلام نیست هرچند خودشان میگویند مسلمان اند!
من به همین ادعای اینکه طیف روشنفکران دینی یعنی از سروش و شبستری تا نراقی و فنایی و کدیور مسلمان نیستند و اسلام شان اسلام واقعی نیست میپردازدم؛

این ادعا به گوش ما سخن آشنایی ست و سخن تازه ای نیست. بنیادگرایان مذهبی و فقهای افراطی متعصب و جزم اندیش هم همین ادعا در باب روشنفکران دینی یا کلا هر کسی مانند ایشان فکر نمیکند را دارند!
نکته مهم اینست که جناب موثق می اندیشند که تنها یک اسلام ناب و واقعی وجود دارد که فقط خود ایشان به همراه سایر بنیادگرایانی مانند مصباح و بغدادی آن را درک کردند! با این تفاوت که ایشان به آن باور ندارند! یعنی سایر قرائت های فعلی از اسلام و قرائت هایی که در تاریخ اسلام پدید امدن هیچ کدام معتبر نیستن و همه شان باطل اند!
ایشان با نگاهی ذات گرایانه و بعضا متعصبانه میگویند اسلام اصیل و واقعی همان اسلام بنیادگرایانه و اسلام فقاهتی ست و سایر قرائت ها مانند قرائت های سنت گرایانه یا قرائت باطل اند اسلام فیلسوفان و متکلمان و عارفان هم باطل اند!
سوال اول این است که ایشان چرا این ها را میگوید؟
گمان من این است چون ایشان میداند نقد هایش صرفا به اسلام بنیادگرایانه و فقاهتی وارد است و اسلام نوگرایانه روشنفکران دینی چنین نقدی وارد نیست به همین علت، بدون ذکر دلیل خوب، میگوید آن ها مسلمان نیستند! مانند یک فقیه متعصب به چیزی شبیه تکفیر دست میزند!
حال چگونه ایشان این را میگویند؟ چنانچه بالاتر گفتم ایشان با درکی ذات گرایانه و متعصبانه فقط یک اسلام را قبول دارند و با همان معیار بقیه اسلام ها را نفی میکنند! اما چنانچه دکتر سروش گفته اند ما چیزی به اسم اسلام واقعی نداریم ما اسلام ها داریم! این ادعای اقای موثق در کل ادعای بسیار بزرگی ست!
این ادعا فقط این معنی را نمیدهد که فقط روشنفکران دینی مسلمان نیستند! بلکه کلیات مسلمانانی خوانشی نوگرایانه دارند وحتی سنت گرا ها (با سنتی اشتباه نشود) مسلمان نیستند! البته وسعت این ادعا از اینها هم بیشتر است! با این ادعای اقای موثق، از نظر تاریخی متکلمان مخصوصا متکلمان معتزلی، فیلسوفان و عارفان هم مسلمان نیستند!
یعنی تعداد زیادی از چهره های اسلام تاریخی و اندیشه و تفکر اسلامی مسلمان نیستند! چه سخنان آشنایی!
ما را به یاد اخوند های متحجری می اندازد که ملاصدرا و ابن سینا را کافر میپندارند و مثنوی مولانا را نجس!
البته اگر باز این ادعا، قلمرو بیشتری را پوشش میدهد و حتی گریبان مسیحیان را هم میگیرد چون با توجه به سخنان اقای موثق تعداد زیادی از متالهان مسیحی مخصوصا قرن 18 به این سو حتی کسانی چون توماس اکویناس و سنت اگوستین که در قرون وسطی میزیستند که بیشتر از هر کسی بر مسیحیت تاثیر گذاشتند چون قائل به تاویل متن بودند، این ها هم مسیحیت شان واقعی نیست!
اما سوال مهم تر این است که اقای موثق با چه حقی با چه جایگاهی تعیین میکنند چه کسانی مسلمان اند چه اسلام اسلامشان واقعی ست و چه کسی تقلبی؟
همان طور که هیچ فقیه متعصب و افراطی حق ندارد تعیین کند چه کسی مسلمان است چه کسی نیست، حق ندارد کسی تکفیر کند چون از اسلام بنیادگرایانه آن ها پیروی نمیکنند و با مفروضات و باور ها و روش و تفسیر و.... ان ها مخالف است، هیچ دین ستیز متعصبی هم حق ندارد تعیین کند کی مسلمان است کی مسلمان نیست و مسلمانی به چیست!
کار درست تحلیل فهم متدینین از دینشان است نه اینکه بگوییم آن ها در اشتباه اند و دین درست آن است که ما میگوییم بعد همان سخن خویش را نقد کنیم بگوییم آن ها را نقد کردیم!

اما سخن آخر، ببینیم در اصل مشکل اقای موثق با روشنفکری دینی چیست؟ مشکل ایشان این است که کلا با رویکردی عقلانی به دین مخالف اند! رویکرد ایشان این است که در تفسیر و تلاش برای فهم مان از دین نباید از عقل استفاده کنیم با اینکه شعارشان عقلانیت است! ایشان میپسندند که مانند داعشیان عقل و اخلاق را کاملا کنار بگذاریم دست به خوانشی ذوقی و ظاهرگرایانه بزنیم تا به نتیجه اسلام واقعی از منظر جناب موثق برسیم!
در اصل اختلاف روشنفکران دینی با بنیادگرایان جزم اندیش و دین ستیزان متعصب در همین روش و مفروضاتی ست که در تحلیل و فهم دین دارند نه اینکه اسلام یکیشان ناب است اسلام دیگری بنجل!


https://www.tgoop.com/Soroush_Philosopher

BY عبدالکریم سروش و فلاسفه