عبدالکریم سروش و فلاسفه

در اینجا هم اخلاق تعریف می‌شود، اما صحبت از یک معیار رفتار اخلاقی است، و این معیار از یک جهان‌بینی [Weltanschaung] یعنی از یک دیدگاهی که در آن، جهان به‌طور مستقیم قابل تجربه و قابل رؤیت است، اخذ می‌شود. اما مذهب حقیقی صحبت از معیار نمی‌کند، بلکه صحبت از الگوهایی می‌کند که ما باید براساس آن، رفتار و اعمال خود را تنظیم کنیم و به آن بتوانیم نزدیک شویم. و این‌ الگوها از جهان‌بینی‌ای که تعریف کردیم اخذ نمی‌شود، بلکه از حوزه‌ای که اخذ می‌شود که ساختارش، در پشت آن قرار دارد و افلاطون نام آن‌را «دنیای مُثُل» [Idee] گذاشته است و به زبان کتاب مقدس: خداوند روح است. یعنی در مذهب حقیقی، اخلاق از این روح سرچشمه می‌گیرد.

اما مذهب فقط اساس علم اخلاق نیست، بلکه دارای اصول دیگری نیز مثل اصل «اعتماد و توکل» می‌باشد که گواردینی بسیار خوب آن را شرح داده است. همان‌طور که ما، در دوران طفولیت زبان مادری را یاد می‌گیریم و تفهیم کردن در آن را به‌عنوان مهم‌ترین قسمت «اعتماد و توکل» به انسان می‌دانیم، همین‌طور هم توسط تصویرها [Bilder] و تمثیل‌های [Gleichnis] مذهبی که یک نوع زبان شعری را نشان می‌دهند،‌ اعتماد به جهان و معنی وجود ما به وجود می‌آید. همان‌طور که در دنیا، زبان‌های مختلفی وجود دارد، همان‌طور هم مذاهب مختلفی وجود دارد که ما در یکی از آنها متولد شده‌ایم و تحت تأثیر آنها قرار گرفته‌ایم. مسئله مهم این است که ما باید به جهان اعتماد داشته باشیم و بدانیم که این مسئله در هر زبانی می‌تواند اتفاق بیافتد. برای مثال برای ملت روسیه، «داستان داستایوفسکی» نوشته شده که گواردینی دربارة آن به تفصیل صحبت کرده است. به عقیده آنها اثر خداوند در جهان یک تجربه مستقیمی است که تکرار می‌شود و این اعتماد دوباره تجدید می‌شود، حتی وقتی‌که احتیاج ظاهری ظاهراً در راه باشد. بالاخره همان‌طور که گفتیم، مذهب اهمیت زیادی برای هنر قائل است. وقتی که ما مذهب را تشکل فکری‌ای معنی کنیم که جامعه انسانی در آن رشد کرده است، تقریباً مسلم می‌شود که هنر هم یک بیان مذهب باید باشد. نگاهی به تاریخ دوران مختلف فرهنگ‌ها نشان می‌دهد که انسان عملاً می‌تواند، تشکل فکری یک عصر خیلی قبل را مستقیماً توسط آثار هنری موجود بشناسد، در حالی‌که نمی‌توان تعلیمات مذهبی را که در آن، تشکل مذهبی فرمول‌بندی شده است، شناخت.


@Soroush_Philosopher

www.tgoop.com/Soroush_Philosopher/5671

2.16K viewsJul 6, 2020 at 17:01

در اینجا هم اخلاق تعریف می‌شود، اما صحبت از یک معیار رفتار اخلاقی است، و این معیار از یک جهان‌بینی [Weltanschaung] یعنی از یک دیدگاهی که در آن، جهان به‌طور مستقیم قابل تجربه و قابل رؤیت است، اخذ می‌شود. اما مذهب حقیقی صحبت از معیار نمی‌کند، بلکه صحبت از الگوهایی می‌کند که ما باید براساس آن، رفتار و اعمال خود را تنظیم کنیم و به آن بتوانیم نزدیک شویم. و این‌ الگوها از جهان‌بینی‌ای که تعریف کردیم اخذ نمی‌شود، بلکه از حوزه‌ای که اخذ می‌شود که ساختارش، در پشت آن قرار دارد و افلاطون نام آن‌را «دنیای مُثُل» [Idee] گذاشته است و به زبان کتاب مقدس: خداوند روح است. یعنی در مذهب حقیقی، اخلاق از این روح سرچشمه می‌گیرد.

اما مذهب فقط اساس علم اخلاق نیست، بلکه دارای اصول دیگری نیز مثل اصل «اعتماد و توکل» می‌باشد که گواردینی بسیار خوب آن را شرح داده است. همان‌طور که ما، در دوران طفولیت زبان مادری را یاد می‌گیریم و تفهیم کردن در آن را به‌عنوان مهم‌ترین قسمت «اعتماد و توکل» به انسان می‌دانیم، همین‌طور هم توسط تصویرها [Bilder] و تمثیل‌های [Gleichnis] مذهبی که یک نوع زبان شعری را نشان می‌دهند،‌ اعتماد به جهان و معنی وجود ما به وجود می‌آید. همان‌طور که در دنیا، زبان‌های مختلفی وجود دارد، همان‌طور هم مذاهب مختلفی وجود دارد که ما در یکی از آنها متولد شده‌ایم و تحت تأثیر آنها قرار گرفته‌ایم. مسئله مهم این است که ما باید به جهان اعتماد داشته باشیم و بدانیم که این مسئله در هر زبانی می‌تواند اتفاق بیافتد. برای مثال برای ملت روسیه، «داستان داستایوفسکی» نوشته شده که گواردینی دربارة آن به تفصیل صحبت کرده است. به عقیده آنها اثر خداوند در جهان یک تجربه مستقیمی است که تکرار می‌شود و این اعتماد دوباره تجدید می‌شود، حتی وقتی‌که احتیاج ظاهری ظاهراً در راه باشد. بالاخره همان‌طور که گفتیم، مذهب اهمیت زیادی برای هنر قائل است. وقتی که ما مذهب را تشکل فکری‌ای معنی کنیم که جامعه انسانی در آن رشد کرده است، تقریباً مسلم می‌شود که هنر هم یک بیان مذهب باید باشد. نگاهی به تاریخ دوران مختلف فرهنگ‌ها نشان می‌دهد که انسان عملاً می‌تواند، تشکل فکری یک عصر خیلی قبل را مستقیماً توسط آثار هنری موجود بشناسد، در حالی‌که نمی‌توان تعلیمات مذهبی را که در آن، تشکل مذهبی فرمول‌بندی شده است، شناخت.


@Soroush_Philosopher

BY عبدالکریم سروش و فلاسفه