tgoop.com/Soroush_Philosopher/5639
Last Update:
🔴◾️ #دانش_و_ارزش [۲]
✍ #عبدالکریم_سروش
بخش اول
#اخلاق علمی [غیر تکاملی]
دکتر سروش در ابتدای این بخش بطور مجمل به توصیف دو مقوله "علم" و "اخلاق" می پردازد. او علم را "توصیف" و "معرفت واقعیت ها" و اخلاق را "تکلیف" و "معرفت ارزش ها" قلمداد میکند. و اضافه میکند که در علم سخن از طبیعت میرود و در اخلاق، سخن از فضیلت. "چگونه هست" و "چگونه نیست" بر عهده علم است و "چه باید کرد" و "چه نباید کرد" بعهده اخلاق.
پس به مجموعه معارفی که بنحوی جزئی یا کلی به توصیف چگونگی "هستی" می پردازد نام علم می نهد.
قوانین علمی، قضایای کلی منطقی هستند که به هست یا نیست ختم میشوند. رابطه بین چند عامل را نفی و با اثبات میکنند.
اما قوانین اخلاقی، تمام قوانینی هستند که یا اشیاء و امور خارجی را ارزیابی میکنند و یا بنحوی جزئی یا کلی، سخن از باید و نباید میگویند. و با به عملی دعوت میکنند.
ارزیابی و تعیین خوب و بد برای اشیاء در حقیقت جدا از "باید" و "نباید" نیست. و به یک معنا عین یکدیگرند.
پس هیچگاه هیچ قانون اخلاقی از نوعی ارزیابی و سنجش خالی نیست.
برعکس قوانین علمی، که همواره و آگاهانه از ارزیابی می پرهیزند و تنها به بیان چگونگی پدیده می پردازند.
توضیح دقیق و مبسوط ساختمان و نحوه کار تفنگ یک مطلب علمی است. اما اینکه این تفنگ را کجا و بر علیه چه کسانی باید بکار برد، یک مسئله اخلاقیست.
بر همین قیاس تشریح اینکه بردگی چیست و چه روابطی میان برده و برده دار برقرار است و تاثیر آن بر اقتصاد و نوع روحیه برده و برده دار همه نکات علمی اند. اما اینکه آیا اساسا برده داری امری پسندیده است یا نه، یک مسئله اخلاقیست.
و اینکه تاریخ، جهتی تکاملی دارد و مسیر حرکت جهان سیری تکاملی است [فارغ از درستی یا نادرستی آن]، یک سخن علمی است. اما اینکه باید با این حرکت تکاملی همراه بود و نباید گامی در جهت خلاف آن برداشت، یک امر اخلاقیست.
وانگهی تمام این مثالها برای آنست که مرز دقیق علم و اخلاق از هم بازنموده شود. و تفاوت چگونه هست و چگونه نیست، با چه باید کرد و چه نباید ورو بخوبی مشخص شود.
در بخش های آتی به اشکال تجلی اندیشه های اخلاقی خواهیم پرداخت سپس به نقد و تحلیل آنها و دفاع از نظریه استقلال اخلاق در برابر علم می پردازیم
ادامه دارد ...
#عبدالکریم_سروش
#دانش_و_ارزش
#روشنفکری_دینی
#فلسفه_دین #فلسفه_علم
#فلسفه_تحلیلی
#سروش #دکتر_سروش
https://www.tgoop.com/Soroush_Philosopher
BY عبدالکریم سروش و فلاسفه
Share with your friend now:
tgoop.com/Soroush_Philosopher/5639