🎭پارادوکس تراژیک: چرا آهنگ‌های غمگین را دوست داریم؟

شمارو نمی‌دونم اما خود من خیلی از اوقات آهنگای بیش از حد شاد رو رد می‌کنم؛ چون حس می‌کنم با خلق پایه من بیش از حد فاصله دارند.

این پدیده رو در روانشناسی به نام تطابق خلقی یا Mood Congrunce می‌شناسیم.

این فرضیه خوبیه اما کافی نیست، این پدیده مرموزتر و پیچیده‌تر از این حرفاست.

🟥آیا می‌شه از موسیقی غمگین لذت ببریم؟
به نظر می‌رسه که لذت بردن از موسیقی غمگین یک پارادوکس هست. اغلب غم و اندوه رو یک احساس منفی می‌دونیم، بنابراین منطقیه که فکر کنیم باید از آن اجتناب کنیم. با این حال، تحقیقات نشون داده که ما نه تنها از گوش دادن به موسیقی غمگین لذت می بریم، بلکه خیلی اوغات به دنبالش هستیم.

در یک مطالعه، پژوهش‌ پروفسور شوبرت نشان داد که، وقتی از شرکت‌کنندگان خواسته شد که تصور کنند که عناصر غم از آهنگ حذف می‌شود:

۸۰ درصد از شرکت کنندگان دیگر آن موسیقی را لذت‌بخش نمی‌دانستند.

🟥کدوم غم؟ مثبت یا منفی؟
مطالعه دیگری همسو با یافته‌های شوبرت، به طرز جالبی سه‌نوع مختلف غم را شناسایی کرد:

۱)غم واقعی ۲)غم تسکین دهنده ۳) غم شیرین

با توجه به این دسته‌بندی اگرچه تجارب منفی هم وجود داشت، اما اغلب این تجارب هیجانی مثبت گزارش شده بودند.

🟥 چی‌میشه که یک‌دفعه «ساسی» رو پلی می‌کنیم؟
واقعا ساسی رو پلی می‌کنی؟! بگذریم ... پژوهشگرا معتقدن که ما خیلی اوقات همینجوری نیست که یه موسیقی خاصی رو گوش می‌کنیم. استراتژی‌های مختلفی در انتخاب مون نقش دارن:

▪️حافظه: انتخاب موسیقی که تداعی کننده یک رویداد گذشته باشه. مثلا یکی از آهنگای کلاه قرمزی تورو یاد اکست می‌ندازه (تو کامنتا بگو کدوم آهنگش).

▪️ارتباط: وقتی هست که موسیقی رو بر اساس همخوانی حس یا متنش با حس اون لحظه مون انتخاب کنیم. خیلی اوقات اصلا نمی‌فهمم محسن نامجو چی‌می‌گه، ولی حس کارشو دوست دارم.

▪️ارزش زیبایی‌شناختی: یه زمانایی آهنگی رو انتخاب می‌کنیم چون از لحاظ هنری اون رو زیبا می‌دونیم و این حس مثبتی ایجاد می‌کند. مثل کسی که عاشق تحریرای رضا گلزاره (بعد برید بگید دانیال بی‌مزه‌س).

▪️پیام: گاهی پیام مون با پیام آهنگه هم‌راستاس، این باعث می‌شه بخوایم گوشش کنیم. مثلا ممکنه خیلی‌ها واقعا صدای شروین رو از نظر موسیقیایی دوست نمی‌داشتن ولی پیام آهنگ «برای» براشون برجسته بوده.

🟥چرا سمت موسیقی غمگین می‌ریم؟ علل روان‌شناختی

▪️موقعیت‌ها:
➖زندگی روزمره: خیلی از افراد معتقدن که موسیقی غمگین هنگام سفر، رانندگی، مطالعه یا کار یه موسیقی پس‌زمینه خوب می‌تونه باشه.

➖موقعیت‌های ناراحت کننده: وقتی افراد احساسات منفی تجربه می‌کنند، موسیقی غمگین گوش می‌کنند. همچنین از دست دادن عزیزان، احساس تنهایی یا نیاز به درک و پذیرفته شدن و همچنین هنگام خستگی از جمله این موقعیت‌ها هستند.

▪️خودتنظیمی:
➖غم: خیلی از ما ناخودگاه هیجاناتمون رو سرکوب می‌کنیم، این مشکلاتی برای می‌سازه. سوزان دیوید پژوهشگر هیجانات در کتاب "انعطاف‌پذیری هیجانی" اولین مرحله تنظیم هیجان رو حضور یا به رسمیت شناختن حس نام‌گذاری کرده.

یه آهنگ غمگین باعث می‌شه هیجان منفی‌تو به خوبی حس‌کنی و به طور شایسته‌ای تجربه‌ش کنی.

البته بعضی افراد به خصوص افرادی که دچار افسردگی هستند، ممکن است حس کنند بدتر می‌شن. در حالی که بعضی دیگه‌شون اینطور نیستند.

➖ خاطرات و ارتباطات اجتماعی: موسیقی می‌تونه حافظه‌ای در ارتباط با دوستان و خانواده بازیابی کنه.
➖بهبود خلق: بسیاری از افراد حالشون بعد شنیدن موسیقی غمگین بهتر می‌شه.
➖حواس‌پرتی: می‌تونه فضای ذهنتو کمی از مشکلاتت دور کنه.
➖شناخت: از طرفی هم می‌تونه باعث بشه یجور دیگه درباره مشکلاتت فکر کنی و ارزیابی مجدد داشته باشی.
➖حس دوستی: موسیقی رو یه دوست نمادین می‌تونی ببینی، که خیلی خوب می‌فهمدت.

نکته: اگرچه افرادی که برخی اختلالات روانی را دارند، تمایل بیشتری به گوش دادن به موسیقی دارند؛ اما همیشه اینطور نیست، گوش دادن به موسیقی می‌تونه کاملا یه روش مقابله‌ای سازنده باشه.

▪️اثر پاداش:
برخی پژوهشگرا معتقدن که ممکنه بخاطر پاداشی که از شنیدن آهنگا می‌گیریم، بیشتر گوششون می‌دیم. چه پاداش‌هایی؟ ۴ مورد زیر بر اساس یک پیمایش بر روی ۷۰۰ نفر استخراج شده است:

➖عدم پیامد واقعی: لذت از غم ناشی از موسیقی، به دلیل اینکه در دنیای واقعی اتفاق نمیوفته.
➖تنظیم هیجانات: لذت از تنظیم و کنترل احساسات منفی‌.
➖تخیل: لذت از درگیر شدن در تخیل و تصورات ناشی از موسیقی.
➖همدلی: لذت از احساس همدلی و ارتباطی که از طریق موسیقی صورت می‌گیرد.

مطالعات نشون می‌ده دوتا از پاداش‌ها اختصاصی به موسیقی غمگین ربط داره و اثر مشابهش با موسیقی شاد ایجاد نمی‌شه:

۱) عدم پیامد‌های واقعی ۲)همدلی

ولی دوتای دیگه با موسیقی شاد مشترکه.

🎼ادامه در کامنت اول ...
🆔 Telegram |YouTube