✅ اهورامزدا از دید برخی یونانیان و مقایسه ی او با زنوس یونانی.

افلاتون فیلسوف بزرگ (۲۴۹-۳۴۷ پیش از مسیح) نخستین یونانی است که از اهورامزدا و فرستاده اش اشوزرتشت اسم می برد. بیشتر مورخین یونانی معاصر پادشاهان هخامنشی در طی اخبار راجع به ایران به اهورامزدا، نیز اسم خدای بزرگ خود زئوس را داده اند. و به همین دلیل ستاره ی برجیس یا مشتری، که آنان زئوس (زاوش) می خواندند در پارسی هرمز نیز خوانده شد. پس از اسکندر گجستک مورخین، خدای ایرانیان را به اسم مخصوص اورمَزِس یا هُورمَزِس نوشته اند. فیلسوف یونانی پُرفیریوس، که در سال ۳۰۴ میلادی در گذشته، فیلسوف دیگر یونانی یعنی فیثاغورث را که در نیمه ی سده ی  ششم پیش از میلاد می زیسته از شاگردان اشوزرتشت شمرده و از قول او می گوید :
"فقط به واسطه ی راستی است که انسان شبیه به خدا تواند شد زیرا چنان چه او از مغ ها تعلیم یافته است خداوندی که آنان اورمزس می نامند، جسمی است مثل نور، و روحی است مثل راستی. "یا" پیکره اش  مانند روشنی و روانش بسان راستی است".
۱۲
@khashatra

✅ آن چه پرفیریوس از زبان مغ های ایران در وصف هرمز می نویسد به کلی برپایه ی آیین زرتشتی است.
در بند ۸۱ فروردین پشت آمده است :
"اهورامزدا فروغ سفید و درخشان و روح کلام مقدس است و اَشکالی که پذیرد(معنویات مینوی) زیباترین اشکال امشاسپندان است".
پلوتارخس که در سال ۴۶ میلادی تولد یافته و در ۱۲۵ در گذشته، مفصلا از اهورامزدا صحبت می دارد، از جمله می نویسد : اشوزرتشت تعلیم داده است که در عالم کون و وجود هرمزس اَشبَه است به نور، و آرمانیوس (اهریمن) اَشبَه است به ظلمت و جهل. مورخ مزبور هم چنین می نویسد که به قول ایرانیان، هرمزس از نور تولد یافت. البته همه ی نظرات یونانیان برابر اوستا نیست و نمی توان هرمز را به زئوس یونانیان و ژوپیتر رومی ها - بزرگ ترین پروردگار آنان - ربط داد. زیرا اصولا اهورامزدای ایرانیان مانند زئوس یا ژوپیتر از پروردگاران طبیعت نیست؛ در واقع هرمزد به هیچ یک از پروردگاران اقوام قدیم شباهتی ندارد؛ نه با خدایان سومر و آکاد و آشور و بابل و فنیقی و مصر، نه با پروردگاران یونان و روم، و نه هتا با هیچ یک از خداوندان هندو (مثل ایندرا و وارونا و غیره که روزی، قبل از جدایی هندوها مورد احترام نیاکان آریایی بوده است). وجه تسمیه ی ستاره مشتری به هرمز درست معلوم نیست چه بین اهورامزدای اشوزرتشت (که خدای ما بعد طبیعی است) و زئوسِ یونانیان و ژوپیترِ رومیان (که خداوندان طبیعت اند) اساسا رابطه ای موجود نیست، اما وجـــوه ذیل را می توان علت این وجه تسمیه قرار داد :
۱ - اهورامزدا نزد ایرانیان خدای اعظم است و در راس همه ایزدان قرار دارد مشتری نیز از بزرگ ترین سیارات به شمار می رود.
۲- تاثیر عقیده ی یونانیان و رومیان در مورد زئوس و ژوپیتر بر ایرانیان باعث اطلاق اورمزد بـه مشتری گردید چه پیش از اشوزرتشت اهورا در نزد ایرانیان و هندوان به همان وارونا، خدای آسمان اطلاق می شده است و چون زئوس و ژوپیتر (مشتری) نیز خدای آسمان است شاید از این رو این اطلاق رواج یافته باشد.
۱۳
@khashatra

✅ اهورامزدا سرچشمه ی نیکی و منشا اشا و بالاترین اَشَوان است اشه (اَرتَه) یعنی خیر، تقوی (به هر دو معنی اخلاقی و دینی) و دین راستین و سعادت کامل در بهشت را اشه به دست می دهد. اشون به معنی موجود اشه آمده است و از آن مومن کامل متدین به دین راستین و بهشتی(برخوردار از بهشت) اراده شده است.
به جای این دو واژه اکنون تقدس و مقدس به کار می رود. اشو که در فرهنگ های پارسی به معنی بهشتی (در مقابل دوزخی) آمده از همین ریشه است.
بهترین توصیف از اهورامزدا در بند ۱ فرگرد ۱۱ وندیداد آمده است که
خلاصه اوصاف فوق است :
اهوره مزده مئینو، سپنیشته، داتره گا اَثنام استوئیتنام، اَشائوم. یعنی خدای دانا، مینوی پاک تر، آفریدگار جهان مادی، مقدس.
۱۴
@khashatra

✅ اهورامزدا و امشاسپندان.

استاد پورداود در جلد یشت ها در مقاله ی امشاسپندان می نویسد : در جزو خطوط میخی عهـد آسور بانیپال پادشاه آشور (۶۲۶-۶۶۷ق.م) متوجه می شویم که از چندین پروردگار اسم برده شده است از آن جمله اَسارامَزَس و هفت آنوماکی، که برخی خاورشناسان احتمال می دهند که از این دو اسم، اهورامزدا و هفت امشاسپند مقصود باشد. (یشت ها. جلد ۱) در خطوط میخی پادشاهان هخامنشی زرتشتی کیش، نام اهورامزدا در هر جمله تکرار شده است. در فروردین یشت بند ۸۱ می خوانیم که اهورامزدا در ترکیب زیبای امشاسپندان تجلی می کند. نکته ی لازم به توضیح این است که از برای هر یک از امشاسپندان، همکار، یعنی یـاران و همراهانی ذکر شده است. و هم چنین هر یک را هَمَستار یعنی رقیب و ضد و دشمنی است. انگره مئینو (خرد خبیث = اهریمن) در آغاز، هَمَستار یا ضد سپنت مینو بوده است.
چون به مرور سپنت مینو (خرد مقدس) از شمار هفت گانه ی امشاسپند افتاده و به جای آن خود اهورامزدا در سر امشاسپندان قرار گرفته است لاجرم اهریمن نیز در مقابل اهورامزدا تصور شده است و مزدیسنا آیینی ثنوی تصور شده است.
به عقیده ی پورداود ماخذ اصلی این اشتباه معروف که اهریمن را نقطه ی مقابل هرمز خوانده اند همین است (البته موارد دیگری نیز می باشد مانند عقیده ی زروانی ها و...)

📚 بُن مایه :
برگرفته از نسک (:کتاب) اهورا مزدا
نوشته ی روانشاد موبد دکتر جهانگیر اوشیدری.

✍ پژوهش و گردآوری : بردیا بزرگمهر
۱۵
@khashatra
ادامه دارد...

#امروز


به روز، پیروز ‌و فرخ روز اورمزد و تیرماه به سال ۳۷۶۲ مزدیسنی

سه شنبه  ۲۹ خورداد ماه به سال ۱۴۰۳ خورشیدی

۱۸ ژوئن سال ۲۰۲۴ (ترسایی)

✔️ اورمزد = هرمزد، خداوند.

✔️ پرسه ی همگانی اورمزد و تیرماه.

✔️ روز آرامش و نیایش همگانی زرتشتیان.

@khashatra

#اورمزد

امروز اورمزدست ای يار مِی گسار/
       برخيز و تازگی کن و آن جام باده آر
ای اورمزد روی بده روز اورمزد/
      آن مِی که شادمان کُندم اورمزدوار

🔻اورمزد
((یکتا پروردگار بزرگ ایرانیان باستان و مزدیسنان، و آفریدگار زمین و آسمان و آفریدگان.
امشاسپندان و ایزدان نیز آفریده اویند.
او عین قدرت و دانش پر از خیر و راستی و سپندی و نیکی ست.
👈 اورمز، هورمزد، هرمزد = مخفف اهورامزدا، خدای یگانه، نام ستاره مشتری، نام فرشته‌ای، نام روز اول از هر ماه مزدیسنی.
👈 اهورامَزدا؛
(به اوستایی مزدا اهوره «مَزدا اَهورَه»)
نیز با نام‌های : اهورا ، اورمَزد ، هورمَزد، اورمُزد، هورمُز و هُرمُز)، نامِ آفریدگارِ نِکویی‌ها و دادار و پروردگارِ همه هستی در مَزدَیَسنا است. اهورامزدا آفریننده جهان است. مزدیسنان اهورامزدا را می‌پرستند.
اهورامزدا آفریدگار و داور همه چیزهای مادی و مینوی، و نیز آفریننده روشنی و تاریکی و برقرار کننده نظم هستی (اشا) است. او با اندیشیدن همه چیز را هستی بخشیده ‌است، پس در واقع او از عدم می‌آفریند و با خود تنهاست.
✔️ برای اهورا مزدا؛
در هرمزد یشت، در حدود شست صفتِ نیک آورده شده، و همه چیزهای خوب به وی منتسب شده‌است. همچنین او در مزدیسنا دارای شش صفتِ برجسته زیر است :
۱ - سپنتامینو به چم سپند ترین روان.
۲ - خشثره ویرنه به گویش امروزی شهریور، به چم شهریار و پادشاهی که باید برگزیده شود.
۳ - سپنته آرمیتی ست به چم پارسایی سپند و پاک.
۴ - هورتات بگویش امروزی خورداد به چم جامعیت و رسایی.
۵ - اَمرتات جاودانگی و بی مرگی ، او اَشَه. به چم راستی و درستی و دات ایزدی و پاکی ست.
۶ - وهومَنَه است به چم خوب منش، منش نیک، این صفات در مزدیسنا به نامِ امشاسپندان خوانده می‌شوند. و پایه‌های کمال در دین مزدیسنی برای رسیدن به روشنایی بی پایان است.
از این هفت امشاسپندان است که هفت شهر عشق، و هفت آسمان و هفت خوان اسفندیار و هفت خوان رستم، و هفت سین و هفت کشور و … اقتباس شده است.
گیاه #مورت نماد روز اورمزد امشاسپند است.

@khashatra

#نیایش

#اورمزد_یشت

با آوای دل نشین
موبد مهربان فیروزگری

@khashatra

#پرسه_ی_همگانی_اورمزد_و_تیرماه

روز اورمزد و تیرماه، پرسه ی همگانی تیرماه به یاد کشته شدگان جنگ ایران و توران و از روزهای یادبود هماروانان است.
پرسه ی اورمزد و تیرماه در شهرهای بزرگ زرتشتی نشین به صورت همگانی به یاد کشته شدگان در راه میهن و درگذشتگان آن سال با گردهمایی بهدينان و اوستا خوانی به وسیله ی موبد برگزار می‌گردد.
این آیین همه ساله به یاد جان باختگان نبرد ایران و توران و به ویژه آرش کمانگیر برگزار می‌شود و یاد و خاطره تازه درگذشتگان نیز زنده می‌شود.

✍ پژوهش و گردآوری : مهندس شهرام زادمهر

@khashatra

✅ اهورامزدا، شاهین و عقاب، فروهر

اُزبيوس به نقل از فیلوس پیلبیوس (۱۳۰-۸۰ م) می گوید : "خداوند را سری است مانند سر شاهین، اوست نخستین و فنا ناپذیر و جاودانی نه از کسی تولد یافت و نه چیزی است قابل تقسیم.
بی مانند و بی نظیر است، آفریننده ی کل چیزهای نیک است خود بهترین نیکی است، فریفته نشود و خردمندترین خردمندان است، اوست پدر نظم و آیین و عدالت، کسی است که از خود تعلیم یافت، ساده و رسا و داناست. یگانه موجود قانون مقدس طبیعت است."
هر چند در اوستا به جایی برنمی خوریم که اهورامزدا به عقاب تشبیه شده باشد اما نظر بـه سایر اوصافی که فیلوس از اهورامزدا می شمارد از سر عقاب یک معنی مجازی بسیار عالی اراده کرده است و لابد مرغی که نقل می کند همان است که در اوستا سئن نامیده شده و در تفسیر پهلوی اوستا سیمرغ گردیده است ولی درک نادرست یونانیان از صفات اهورامزدا بدان سبب است که از برای آن ها فهمیدن خصایص اهورامزدا به گونه ای که در آیین مزدیسنا هست دشوار بوده چرا که خدای بزرگ آنان زئوس به کلی از معنویات بری، و تمام بزرگواری و جلال و جبروتش ظاهر و جسمانی بوده است.
و اما درباره ی فروهر که نگاره آن را برخی نقش نگاره اهورامزدا پنداشته اند بهتر است توضیح کامل تری داده شود : نقشی که در برخی کنده کاری ها به چشم می خورد و شوربختانه گروهی نادانسته و یا به تعبیر غلط آن را نگاره ی اهورامزدا خوانده اند، نگاره فر وهــر اسـت.
گرچه ممکن است حدس زده شود که ایرانیان به تقلید بابلی ها برای اهورامزدای غیر مرئی و معنوی خویش شکلی درست کرده باشند؛ چه در نقش مذکور اثر صنعت بابل دیده می شود.
۱۶
@khashatra

و شباهت آن با نقوش پروردگاران بابل آشکار است ولی هردوت می نویسد :
"در نزد ایرانیان معمول نیست که مجسمه و معبد و مهراب بر پا کنند، به نظر آنان کسانی که آن ها را می سازند عمل خطا و نادرستی مرتکب می شوند؛ ایرانیان مثل یونانیان اعتقاد ندارند که پروردگاران شان به شکل انسان باشند."
گروه دیگری از خاورشناسان می گویند که نقش مذکور فروهر اهورامزدا است؛ با توجه به این که فروهر یکی از نیروهای پنج گانه است شاید این عقیده از حقیقت دور نباشد، امـا بـه هر حال گمانی بیش نیست. برخی دیگر هم با توجه به این که همواره از فروهر پاکان یاری خواسته می شده آن را نقش فروهر پادشاه وقت دانسته اند به هر حال از آن جا که اهورامزدا چنان که در اوستا توصیف شده صورت خارجی و جسمانی نپذیرد انتساب این نقش و نگار به اهورامزدا صحیح نیست.
در سنت مزدیسنا بوی مُورد و یاسمن مخصوص اهورامزدا است (بُندهش ۲۷ بند ۲۴) مُورد از آن جا که همیشه سبز و خرم است و آسیب خزان نبیند مخصوص اهورامزدای جاودانی است، همان اهورامزدایی که اشوزرتشت در گاتها به او مناجات کرده گوید : "ای اهورامزدا، همان که ترا با دیده ی دل نگریسته در قوه ی اندیشه خود دریافتم که تویی سرآغاز تویی سرانجام، که تویی پدر منش پاک، که تویی آفریننده ی راستی، که تویی داور
دادگر" (یسنا ۳۱ بند ۸)
۱۷
@khashatra

✅ ستایش هرمز در نیایش سیروزه های کوچک و بزرگ.

در مقدمه ی سیروزه بزرگ، درباره ی هرمزد چنین آمده است : "هرمز شکوهمند و فرهمند را می ستاییم امشاسپندان شهریاران نیک و نیک کنش را می ستاییم".
در سیروزه ی کوچک درباره ی هرمز فقط چنین آمده است : "هرمزد را یومند و فرهمند و امشاسپندان".

❇️ خانم دکتر آذرمیدخت دهدشتی در پایان نامه ی خود به نام سیروزه ی بزرگ و کوچک(سازمان انتشارات فروهر، ۱۳۶۳) درباره ی هرمز چنین توضیح می دهد : "هرمز آمرزیدار است، یعنی هر کس برای گناهی که کرده است اگر در پیشگاه هرمزد توبه (پَتِت) نماید در روز واپسین (رستاخیز) کالبد یعنی جسد یا تن بی روانش برای رسیدگی به کارهایش به شکل نخست در می آید و روان بدو بخشیده می شود که جاویدان نیک آفریده(زیبا) بود.
رایومندی و فرهمندی اش این که چون خود فرهمند است هر کس را فره نیک از اوست.
نشان اهورامزدا در گیتی مرد اشو است. چنان چه مرد اشو بـه گیتی سودی است بزرگ همان گونه هم هرمزد در مینو و گیتی دو جهان سود همیشگی است."
۱۸
@khashatra

✅ توصیف هرمزد از ستایش سیروزه
هرمزد شناینیداره (ستایش)
دادار نیکی افزای تویی. خدای مَهَست دانا هرمزد هُروِسف (همه) توان، هروسف آگاه آفریدار و داشتارِ (نگاه دار) همه ی دام ها (آفریده ها) ی گیتی و مینو. و ترا ستایم و خواهانم و خود را از تو دانم به هر گاه و هر زمان. سپاسدارم از تو دادار رایومند و فرهمند که مرا فراز آفریدی. و دادی به گیتی درستی تن، و به هر چیز کام انجامی، و به هـر کـار و دادستان نیک، پایداری، خجسته، مُروای (فال) خوب، خوب فرجامی باد."
در همازور دهمان در نیایشی که انجام می گیرد و بیشتر برای یگانگی و اتحاد است درباره ی اهورامزدا آمده است :
"فزون توانا باشد دادار اهورامزدای رایومند و فرهمند با همه ی امشاسپندان پیروزگر و همه ی روانان پاک که آن ها را دادار اهورمزد آمرزیده و بخشیده است".
نمونه ی بخشایش او این که هر کس از گناهان نزد دادار اهورمزد توبه و بازگشت نماید در رستاخیز رستگاری می یابد در بیشتر نیایش ها و آفرین گان ها همواره اول اهورامزدا و سپس امشاسپندان ستوده شده و گرامی داشته شده اند و چون هر نیایشی برای مراسم ویژه سروده می شود بنابراین بر حسب چگونگی آن نیایش، فروهران سایر بزرگان و دلیران و پهلوانان و شهریاران خوب، به نیکی یاد می شوند که بالاتر و برتر و سر تر از همه همان اهورامزدای توانا می باشد.

📚 بُن مایه :
برگرفته از نسک (:کتاب) اهورا مزدا
نوشته ی روانشاد موبد دکتر جهانگیر اوشیدری.

✍ پژوهش و گردآوری : بردیا بزرگمهر
۱۹
@khashatra
پایان🔺🔺

اهورامزدا
نوشته: دکتر جهانگیر اوشیدری

@khashatra

#امروز

نَبُر

به روز، پیروز ‌و فرخ روز وهومن امشاسپند و تیرماه به سال ۳۷۶۲ مزدیسنی

چهار شنبه  ۳۰ خورداد ماه به سال ۱۴۰۳ خورشیدی

۱۹ ژوئن سال ۲۰۲۴ (ترسایی)

✔️ وهومنه = منش نیک.

✔️ نَبُر = پرهیز از مصرف خوراک های گوشتی و کشتار حیوانات سودمند.

@khashatra

#وهومن_امشاسپند

وهومن امشاسپند دومین روز از هر ماه سی روزه‌ در گاهشمار زرتشتی است. واژه‌ی وهومن دو بخشی است یعنی «وهو» به چم نیک و خوب و «منه» از بن «من» به چمار اندیشیدن شناختن و فهمیدن است هر دو بخش یعنی اندیشه ی نیک است بهمن از فروزه‌های اهورا مزدا است در جهان مینوی نماینده‌ی اندیشه نیک. بهمن در اوستا وهومنه خوانده می‌شود. «من» در ادب پارسی به چم منش و روان و دل به کار مى رود.

استاد فرزانه فردوسی بزرگ می‌سراید :

سرش سبز بادا، منش ارجمند
منش بر گذشته ز چرخ بلند

نخستین آفریده‌ی اهورامزد هست و یکی از مهین ایزدان مزدیسنای هست.
در جهان مینویی نماد پاکى اندیشه و خرد و دانایی خداوندگار هست.

آدمی را به خرد و اندیشه کردن و دانایی بهره مى‌بخشد و آدمی را به پروردگار هستی نزدیک مى‌سازد. وهمن همان بزرگ امشاسپند و ایزد بزرگ هست که در خواب روان اشو زرتشت اسپنتمان را به پیشگاه اهورامزدا رهنمون کرد.
ایزد وهومنه به آدمی سخن نیک و گفتار برتر آموزش مى‌دهد و آدمی را از ژاژگویی و هرزه‌گویی باز مى‌دارد. اندیشه‌ی نیک و منش نیک اهورایی و نخستین امشاسپند و پرستار جانوران هست. نخستین روز نبر در ماه زرتشتی هست و در این روز خوردن گوشت پرهیز مى‌دارند. با ایزد ماه، گوش، و رام روز هم کار هستند.

اندیشه‌ی نیک، اندیشه‌ای است که مردمان سراسر جهان را به‌سوی اشا سو می‌دهد و اندیشه ی بد اندیشه‌ای است که مردمان را به فریب و کژ راهی انداخته و آن ها را از اشا دور می‌سازد. در گاتها سناریوی آزاد اندیشی و دموکراسی اجتماعی به‌ روشنی به‌چشم می‌خورد. وهومن به اندازه‌ای در آیین مزدیسنی مهم است که گفته می‌شود آن زندگی بهترین زندگی به‌ شمار می‌آید و تنها از راه اشا می‌توان به آن رسید. واژه‌ی وهومن در گات‌ها ۱۲۷ بار آمده است. اشوزرتشت با نیروی خرد و بکارگیری اندیشه‌ی نیک به شناخت خداوند دست یافت‌. اندیشه ی نیک یا خرد سپند یا بهمن نمادی از گوهر خرد اهورا مزدا است که خود سرچشمه خرد است.

گل یاسمن سپید نماد وهومن امشاسپند است.

@khashatra

#چهار_روز_نبر


در کیش زرتشت چهار روز در هر ماه است.
به عبارت دیگر، زرتشتیان ۴۸ روز در سال نبر یا (پرهیز از خوردن گوشت و کشتار حیوانات سودمند) را می‌گیرند اما نه پشت سرهم.
زرتشتیان برای زیاده روی نکردن در خوردن گوشت جانوران، روزهای #دوم و #دوازدهم و #چهاردهم و #بیست_و_یکم هر ماه زرتشتی از خوردن گوشت پرهیز می کنند.

این چهار روز متعلق به چهار امشاسپندِ و ایزدان  #وهمن #ماه #گوش و #رام می‌باشد.
در نزد زرتشتیان برای هر سی روز ماه اسم خاصی وجود دارد.
یکی از این روزها «وهومن» است که بعدها به نام بهمن تغییر ریخت داده و به چم‌ منش نیک است.
روز «ماه»، روز «گئوش» یا گوش و روز «رام» نیز به همراه روز «وهومن» روزهایی هستند که گوشت خوردن درآن نکوهیده شده و به آن نبر(Nabor) می گویند.

"نبُر" فعلی دستوری ست و جزو سنت زرتشتیان می‌باشد.
به چمار نبریدن و منظور از آن نکشتنِ حیوانات و سر آنها را نبریدن بوده است.
در قدیم، برخی از زرتشتیان در کلِ ماه بهمن نیز لب به گوشت نمی زدند.
نیک است بدانید که نمادِ بهمن، سپیدی و پاکی است از همین رو موبدان زرتشتی سپید می پوشند چرا که؛
منش نیک به چم سپیدی ست.
هم چنین برای اطلاعاتِ عمومی می‌گویم که وهومن نزدِ مزدیسنان بزرگی زیادی دارد.
چراکه با وهومن است که یک مزدیسن هوخت/Hovakht و هورشت/Hovarasht را می فهمد و رعایت می کند.
به چم این که با اندیشه ی نیک به کردار نیک و گفتار نیک نیز می رسد و منطقی می شود.
زرتشتیان باید در سه بخش #مینویِ #شنوایی، #اندیشه و #احساس همیشه روزه داشته باشند.
به آن چم که با این سه حس،
از نیکی و "امر نیک" دور نشوند.
و “اندیشه و احساس و شنوایی” باید همیشه سرشار از نیکی باشد.

@khashatra

#شریعت_در_آیین_پاک_اشوزرتشت

✅ در آیین پاک اشوزرتشت اسپنتمان، شریعت به چم قانون گذاری برای امور زندگی فردی و اجتماعی ست، که بر عهده ی مرتوگان است، هماهنگ با نیاز خود و با توجه به، پیشرفت های علمی و اجتماعی که هر روز رو به گسترش است.
و باید روابط خود را با سایرین و با جامعه هماهنگ سازند.
برگزیدگان مردم باید درباره ی نیاز و خواسته های گوناگون زندگی، که پیوسته در حال تغییر است، تصمیم بگیرند و قانون گزار باشند، در هر زمان که قانونی کهنه شود باید قانون تازه و بهتری جایگزین آن شود.
در آیین پاک اشوزرتشت دستوری درباره ی حلال و حرام، یا این که چه بخورید؟ و چه نخورید؟ یا چگونه نظافت کنید؟
و نیز دربار ی موارد اقتصادی، پولی و تولیدی هیچ گونه مقرراتی وجود ندارد.
بدیهی ست اگر مقرراتی در چهار هزار سال پیش درباره ی، مسایل بازرگانی و اقتصادی، داد و ستد و مانند آن ها به عنوان دستوری از جانب خداوند نازل شده بود بی گمان تاکنون از ارزش عملی افتاده بود و به اعتبار و قدرت چنین خدایی لطمه می خورد.
و نیز برخلاف اصول عقلی بود برای آن چه تا کنون پیش نیامده و نیازی که در آینده ممکن است داشته باشد ولی چند و چون آن مشخص نیست دستوری صادر شود.
نظم و هنجاری که در گاتاها آموزش داده شده اصولی است پایدار و همیشگی که هرگز نباید برخلاف آن حرکت کرده و هر قانون و مقرراتی از سوی مردم وضع می شود باید با هنجار اهورایی هماهنگی داشته باشد که عبارتند از :
شش اصل ابدی که صفات اهورامزدا و هماهنگ بامبانی عقلی است مانند ؛
اشا، وهومن، خشترا، آرمئیتی، هئوروتات و امرتات.
۱
@khashatra

✅ اگـر در تدوین قوانین جانب راستی و درستی و نیک اندیشی و پرهیزگاری رعایت شود بی شک آن قوانین برابر با خواست اهورامزدا خواهد بود و مانند آن است که خداوند به آن اشاره کرده باشد.
ولی مردم نسبت به پیش رفت های علمی و نیازمندی های خود در آن اندیشه داشته است و چون در تدوین و فراهم کردن آن دخالت داشته پس در حُسن اجرای آن نیز کوشش خواهد کرد.
بنابراین شریعت به آن چم که در برخی از ادیان وجود دارد در گاتاها دیده نمی شود ولی در اوستای نوین که در زمان ساسانیان گردآوری شد نسک (:کتاب) وندیداد را جاي داده اند که به هیچ روی با آموزش های گاتایی سازگاری ندارد.
و از دستورات (:احکام) دینی پیش از اشوزرتشت و ساخته و پرداخته گروهی از مغان دوران مادها است.
ضمیمه کردن وندیداد و یشت ها و سایر بخش ها که با عنوان دین زرتشت در اوستای نوین گردآوری شد به شوند (:دلیل) از میان بردن اختلافات اجتماعی و دینی بود که پس از تازش اسکندر گجستک به تـدریج در جامعه ی ایرانی رواج یافته بود.
۲
@khashatra

✅ اسکندر گجستک و جانشینان او موبدان را کشتند و اوستا را پراکنده کردند به ریختی (:شکلی) که دین زرتشت از مرکزیت خود خارج شده بود.
با آشکار شدن (:ظهور) دین مسیح در میانه ی (:واسط) دوره ی اشکانیان و تراداد (:سنت) آزاد اندیشی دینی که در ایران وجود داشت گروهی از ایرانیان به دین مسیحی گرایش یافتند.
و در غالب شهرهای ایران و استان ارمنستان، ایرانیان مسیحی که در جنگ با رُم و بیزانس شرکت می کردند از هم کیشان مسیحی خویش جانب داری می کردند موبدان را می کشتند معابد را ویران می کردند از هر سو مذهبی نظیر میترائیسم، زروانیسم و پرستش ایزدان باستانی در جامعه پدیدار شد برای ایجاد وحدت ملی و یک پارچگی افکار عمومی،
اصول و باورهای تمام دین های ایرانی را در نسکی (:کتابی) واحد، به نام اوستا گرد آوردند و برای نخستین بار تراداد (:سنت) آزاد اندیشی، از بین رفت و شاپور دوم که پادشاهی مقتدر بود و مدت ۷۰ سال پادشاه بود دستور داد همه از نسک (:کتاب) دینی اوستا، که در آن زمان گردآوری شد پیروی کنند.

در نسک اوستای نو، هرکس با هر دینی از جمله زروانی، میترائی یا ستایش گر هر یک از ایزدان، باور خود را می توانست در آن جستجو کند.
با نگاهی به یشت ها در می یابیم که اشوزرتشت که در آغاز همه ی ایزدان را در اندیشه ی ستایش خود خارج کرده بود دگر بار سفارش شده تا ایزد مهر یا خورشید یا وایو و... را ستایش باید کرد.
بنابراین اشاره ای به آموزش های دین زرتشتی نمی شود.
۳
@khashatra

✅ و گاتاها را با جایگاه اندکی در یسنا جای دادند.
از این رو دین زمان ساسانیان و اوستای گردآمده در آن زمان، دین حقیقی و راستین زرتشت نیست ولی با قدرت پادشاهان نیرومند آن زمان به عنوان تنها دین ایرانیان قلمداد شد.
در حالی که هیچ یک از خرافات و وندیداد یا نیایش های یشت ها، با بینش اشوزرتشت اسپنتمان هماهنگی و ارتباتی ندارد.
و آن همـان است که گروهی از زرتشتیان ترادادی (:سنتی) و پارسی های تند رو به آن باور دارند ولی در حال حاضر کسانی که علاقمند به فرهنگ راستین ایران زمین هستند تنها به گاتاها می پردازند.
و ضمیمه های اوستا را تنها دارای ارزش تاریخی، ادبی و زبان شناسی می دانند.
روایات، اخبار و اطلاعاتی که درباره ی دین زرتشت یا مغان نقل شده، بیشتر از سوی یونانیان، نویسندگان غیر ایرانی یا دشمنان فرهنگ ایران بوده است، به آن اندازه که فرهنگ ایران آثار دانشمندان و موبدان ایرانی از زمان تازش اسکندر مقدونی گجستک، تا زمان ناصرالدین شاه قاجار مورد تازش و در برابر نابودی قرار گرفته، هیچ کشور و فرهنگی دچار آسیب و کینه توزی نشده است.
تنها نوشته ای که به گونه ای معجزه آسا و بدون دستبرد از بزرگ ترین آموزگار اخلاق در امور فلسفی و اجتماعی به جای مانده همان گاتاهای اشوزرتشت اسپنتمان است که با ارزش ترین میراث فرهنگی است.

📚 بن مایه :
برگرفته از نگارشات
روانشاد دکتر آبتین ساسان فر

✍ پژوهش و گردآوری : بردیا بزرگمهر.
۴
@khashatra
پایان 🔺🔺