tgoop.com/Geoscience/13473
Last Update:
مانسون چیست و چگونه عمل می کند؟
مانسون یک پدیدهٔ آب‌وهوایی مهم و گسترده است که به تغییرات فصلی جهت بادها و بارش‌های ناشی از آن گفته می‌شود. واژه‌ی "مانسون" از واژه عربی «موسم» به معنی فصل گرفته شده است. مانسون‌ها بیشتر در جنوب آسیا، شرق آفریقا و بخش‌هایی از استرالیا و آمریکای جنوبی رخ می‌دهند. معروف‌ترین مانسون، مانسون جنوب آسیا است که تأثیر زیادی بر هند، بنگلادش، پاکستان و بخش‌هایی از ایران دارد.
چگونه مانسون عمل می‌کند؟
عملکرد مانسون را می‌توان به‌طور ساده در قالب یک چرخه توضیح داد:
۱. تابستان (مانسون تابستانی – بارانی):
در فصل تابستان، خشکی‌های وسیع آسیا (مثل هند و فلات ایران) خیلی زود گرم می‌شوند.
هوا در این مناطق بالا می‌رود (چون گرم شده و سبک شده است) و باعث ایجاد یک ناحیه کم‌فشار می‌شود.
اقیانوس هند سردتر باقی می‌ماند و ناحیه پرفشار دارد.
بادها از اقیانوس (نواحی پرفشار) به سمت خشکی‌ها (کم‌فشار) می‌وزند و رطوبت زیادی از سطح دریا با خود می‌آورند.
این رطوبت به شکل بارندگی شدید به‌ویژه در نواحی کوهستانی (مثل هیمالیا) تخلیه می‌شود.
۲. زمستان (مانسون زمستانی – خشک):
در زمستان، خشکی‌ها سرد و پرفشار می‌شوند، اما اقیانوس‌ها گرم‌تر باقی می‌مانند.
بادها این‌بار از خشکی به سمت دریا می‌وزند.
چون این بادها از روی خشکی می‌آیند، رطوبت ندارند و فصل خشک آغاز می‌شود.
اهمیت مانسون:
مثبت: برای کشاورزی، تأمین آب زیرزمینی، رشد پوشش گیاهی و منابع آب بسیار حیاتی است.
منفی: اگر شدت یا تأخیر در بارش‌ها پیش بیاید، می‌تواند باعث خشکسالی یا سیلاب‌های ویرانگر شود.
*مانسون چگونه در ایران عمل می‌کند.؟*
*هر ساله در یک بازه‌ی زمانی مشخص، یک اتفاق خاص آب و هوایی در جنوب شرق آسیا اتفاق می‌افتد که حیات میلیون‌ها انسان به آن گره خورده است.*
*جریان مانسون (Monsoon)، که در ایران به نام باران‌های موسمی* *شناخته می‌شود از اواخر اردیبهشت ماه از سریلانکا و بخش‌های جنوبی هند شروع و به تدریج به سمت عرض‌های جغرافیایی بالاتر حرکت کرده و نهایتاَ در اوایل تیر ماه به پاکستان و نهایتاَ از نیمه‌ی دوم تیر بخش ضعیف شده آن به جنوب شرق ایران می‌رسد و بارندگی‌های مناسبی را در استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان, شرق فارس و جنوب کرمان باعث می‌شود. البته شدت و ضعف این سیستم در سال‌های* *مختلف، متفاوت است و بیشترین اثر آن در ایران هم از قدیم همان بادهای معروف به 120 روزه است که سیستان و بلوچستان و جنوب خراسان را درگیر طوفان‌های شن می‌کند.*
*مانسون حجم بسیار عظیمی از رطوبت را از روی اقیانوس هند به شبه قاره هند و نواحی مجاور انتقال می‌دهد. بر خورد این حجم از رطوبت به رشته کوه‌های هیمالیا* *باعث بارندگی‌هایی در مقیاس بسیار* *بالا می‌شود که مردمان آن مناطق از دیرباز روش زندگی و فعالیت‌های اقتصادی خود مخصوصا در زمینه‌ی کشاورزی و دامداری را بر اساس آن تنظیم کرده‌اند و از این اتفاقات حداکثر استفاده را می‌کنند.*
*در سال‌هایی که شدت مانسون بیشتر باشد بخش‌هایی بیشتری از ایران هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد و البته چون در ایران به عنوان یک اتفاق غیرمترقبه در نظر گرفته* *می‌شود معمولا آمادگی برای روبرو شدن با آن وجود ندارد و گاه باعث خسارات شدید می‌شود و نکته‌ی بسیار مهم و قابل توجه مخصوصاَ* *برای مسئولین به خصوص در زمینه‌ی مکان‌یابی سکونت‌گاه‌های جدید برای نسل‌های آینده این است که با تغییرات اقلیمی و افزایش سالانه میانگین‌های دما به نظر می‌رسد کشور ما هم سال به سال، بیشتر در معرض فعالیت مانسون* *قرار می‌گیرد و به عنوان یک پدافند غیر عامل در برابر خسارات ناشی از فعالیت این پدیده از حالا باید* *چاره‌اندیشی کرد که قطعاَ در آینده خیلی دیر خواهد بود. (البته* *امیدواریم تصمیم‌گیران کشور اساسا َ‌با این مفاهیم آشنا باشند!!)*
*کشور هند تجربه 1000 میلی‌متر* *بارندگی در 24 ساعت را دارد و این در حالی است که گاهی در ایران با حدود 30 میلی‌متر بارندگی،* *خسارت‌های زیاد جانی و مالی ایجاد می‌کند مسئولین هم فقط با ابراز تاسف از کنار قضیه می‌گذرند. چرا که مسئولین به خصوص در حوزه‌ی مدیریت بحران، همچون دیگر *مشکلات توانایی مدیریت و مقابله با آن را ندارند.*
*امسال هم به نظر می‌رسد که جریان مانسون در حال پیشروی به نقاط مرکری ایران و شاید بخش‌های شمالی باشد ولی در سال‌های بعد احتمال تشدید این پیشروی هم وجود دارد.
*جریان مانسون یک حرکت رفت و برگشتی است و از اواخر مرداد شروع به عقب‌نشینی به سمت جنوب می‌کند و نهایتاَ‌در حدود اواخر آبان بخش‌های جنوبی هند هم از حوزه‌ی فعالیت آن خارج و فصل خشکی برای آن مناطق شروع می‌شود.
🌍🏔🇮🇷کانال علوم زمین
@Geoscience
https://www.tgoop.com/Geoscience
BY کانال علوم زمین
Share with your friend now:
tgoop.com/Geoscience/13473