tgoop.com/gholow2/964
Last Update:
🔍 بررسی روایت منسوب به امیرالمؤمنین ع درباره ابولؤلؤ
بی تفاوتی بسیاری از اهالی حوزه با پژوهش های تاریخی و اعتبار سنجی موجب آن می شود، که در صدد تصحیح بدترین طرق غالیانه بر می آیند.
عده ای (مانند ابوالحسین خوئینی در «شهادة الاثر» به همراه فصل الخطاب، هیئة خدّام المهدی، ص192) برای اثبات جلالت ابولؤلؤة به روایت حسین بن حمدان استناد کرده است:
«عنه عن أبيه عن أحمد بن الخصيب عن أبي المطلب جعفر بن محمد بن المفضل عن محمد بن سنان الزاهري عن عبد الله بن عبد الرحمن الأصم عن مديح بن هارون بن سعد قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا الطُّفَيْلِ عَامِرَ بْنَ وَاثِلَةَ يَقُولُ: سَمِعْتُ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ يَقُولُ لِعُمَرَ: ... غَيْرَ أَنِّي أَرَاكَ فِي الدُّنْيَا قتیلاً بِجِرَاحَةِ ابن عَبْدِ أُمِّ مَعْمَرٍ تَحْكُمُ عَلَيْهِ جَوْراً فَيَقْتُلُكَ تَوْفِيقاً يَدْخُلُ وَ اللَّهِ الْجِنَانَ عَلَى رَغْمٍ مِنْكَ ...» (الهداية الكبرى، نشر البلاغ، بیروت، ص162)
🌱بررسی سند:
1. حسین بن حمدان خصیبی، صاحب الهدایة الکبری و رستباشیه و دیوان و... قطب اعظم نصیریه و معدن کذب و رکن غلوّ است. برای آشنایی با اندکی از مفاسد او از دو پست زیر به بعد در مورد خصیبی مباحثی ارائه داده ام:
www.tgoop.com/gholow2/290
www.tgoop.com/gholow2/8
2. پدر او «حمدان بن الخصیب» مجهول است. و اخبار او تنها در منابع نصیریه یافت می شود. که همین اخبار هم پر از اشکال و مطالب غالیانه و صوفیانه است.
3. احمد بن الخصیب الجنبلائی عموی خصیبی است. غالیان نصیری فراوان از او روایت می کنند. (نمونه ر.ک در الهدایة الکبری، ص54 و البحث والدلالة في مشكل الرسالة ص 73) روایات حسین بن حمدان مانند روایت بالا از حضور احمد بن الخصیب در سامرّاء خبر می دهد. و او را از ملازمین و دربانان امام جلوه می دهد. (الهداية الكبرى، ص317 و ص322 و ص344)
از را او نیز هیچ روایتی در منابع امامیه نیافتم، و اندک اخبار با این نام ظاهراً متعلق به شخصیت مشهور، احمد بن الخصیب بن عبد الحمید الجرجرائي، وزیر منتصر عباسی است. (ر.ک مروج الذهب، ج4، ص: 48) و احتمالاً آن کس در رجال از اصحاب امام هادی علیه السلام شمرده شده همین شخص است. (رجال الطوسي، ص383، رجال البرقی، ص60) و البته می دانیم که در اصطلاح رجالی تعبیر «اصحاب» عام است و صرفاً به دوستان و یاران اطلاق نمی شود. علاوه بر کتب تاریخ، در کتب روایی نیز چنین از او یاد شده است:
الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ قَالَ أَخْبَرَنِي أَبُو يَعْقُوبَ قَالَ: ... رَأَيْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع مَعَ ابْنِ الْخَضِيبِ فَقَالَ لَهُ ابْنُ الْخَضِيبِ سِرْ جُعِلْتُ فِدَاكَ فَقَالَ لَهُ أَنْتَ الْمُقَدَّمُ فَمَا لَبِثَ إِلَّا أَرْبَعَةَ أَيَّامٍ حَتَّى وُضِعَ الدَّهَقُ عَلَى سَاقِ ابْنِ الْخَضِيبِ ثُمَّ نُعِيَ قَالَ رُوِيَ عَنْهُ حِينَ أَلَحَّ عَلَيْهِ ابْنُ الْخَضِيبِ فِي الدَّارِ الَّتِي يَطْلُبُهَا مِنْهُ بَعَثَ إِلَيْهِ لَأَقْعُدَنَّ بِكَ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَقْعَداً لَا يَبْقَى لَكَ بَاقِيَةٌ فَأَخَذَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِي تِلْكَ الْأَيَّامِ. (الكافي، دار الکتب الإسلامية، ج1، ص500 - همچنین رجوع شود به الإرشاد، ج2، ص306 - إعلام الورى، ج2، ص116 - الثاقب في المناقب، ص535 - الخرائج و الجرائح، ج2، ص680 - مناقب آل أبي طالب، ج4، ص407 - كشف الغمة، ج2، ص380)
بنا بر این روایت، احمد بن خضیب در اثر سختگیری و بدرفتاری با امام هادی ع به نفرین ایشان گرفتار شده و از دنیا رفته است.
در این روایات سخن از خانه ی احمد بن الخضیب در سامراء است که امام در آن ساکن بوده است. دار احمد بن الخضیب در سامراء مشهور بوده است (فَإِنِّي لَجَالِسٌ عَلَى بَابِ أَحْمَدَ بْنِ الْخَضِيبِ إِذْ أَقْبَلَ أَبُو مُحَمَّدٍ ع مِنْ دَارِ الْعَامَّةِ ... الكافي، دار الکتب الإسلامية، ج1، ص511 و ر.ک به رجال الكشي، ص526 و البلدان، اليعقوبى، ص: 63 تاريخ الإسلام، الذهبی، ج20 ، ص31 که سخن از نزول اشخاص مختلف در خانه او دارد.)
در مصادر نصیریه اطلاعات بسیاری از هویّت خاندان خصیبی و ارتباط آنان با رجال سیاسی دوره عباسی در دست است. با این وجود چنانکه مقتضای طبقه خصیبی است، در اسناد بسیاری راوی مذکور خصیبی عموی او شمرده شده است. (موضحة حقائق اسرار، ص: 9، الرد علی المرتد، ص: 183، 186 و 187، مجموع الأعیاد، ص: 160 و...) و ظاهراً این اشتراک اسم مانند اشتراک نام حسین بن حمدان خصیبی با حسین بن حمدان بن حمدون تغلبی دیگر شخصیت عباسی است. تشابه اسمی رجال خصیبی با رجال سیاسی جالب توجه است. و حتی در طبقات پس از او هم در منابع نصیریه شواهد مشابهی وجود دارد.
BY غلوپژوهی
Share with your friend now:
tgoop.com/gholow2/964