⬜️ Жаҳонда ва Ўзбекистонда пахта трендлари

Пахта тўқимачилик саноатида қўлланиладиган энг муҳим қишлоқ хўжалиги экинларидан биридир. Пахта етиштириш дунёнинг кўпгина мамлакатларида муҳим сектор ҳисобланади. Ушбу мақолада 2024-2032 йиллар даври учун жаҳон пахта бозорининг ривожланиш тенденциялари ва ўрта муддатли прогнозлари баён этилган.

🌐2024 йилда жаҳон бўйича пахта ишлаб чиқариш ҳажми 24,6 млн тоннани ташкил этиши прогноз қилинмоқда, бу 2023 йилдаги 25,4 млн тоннадан 3,2 фоизга кам. Жаҳон бўйича ишлаб чиқаришнинг бир оз камайиши қисман пахта нархи рақобатбардошлигининг бошқа экинларга нисбатан пастлиги билан боғлиқ, лекин бу асосий ишлаб чиқарувчи мамлакатларда кутилаётган қулайроқ об-ҳаво билан қопланади.

📊ИҲТТ келгуси ўн йил ичида дунё бўйича пахта толаси ишлаб чиқариш барқарор равишда йилига 1,81 фоизга ўсиб, 2032 йилда ўрта ва паст даражадаги мамлакатларда аҳоли сони ва даромадининг ортиши ҳисобига 28,2 млн тоннага етишини прогноз қилмоқда, бу 2023 йилга нисбатан 12,6 фоизга кўп.

📊Ўзбекистонда органик пахта ишлаб чиқариш устида иш олиб борилмоқда. Ахборот манбалари маълумотларига кўра, 2023 йилда пахта кластери Бухоро вилоятида 3 минг гектар майдонда илк бор органик пахта йиғиб олди.

Элёр Пўлатов, CERR
Фаррух Саибов, CERR

"Иқтисодий шарҳ" журнали №3/2024

Батафсил:
ўзб review.uz/oz/hwk
рус review.uz/hwk

Обуна бўлиш:
⬇️⬇️⬇️
© Иқтисодий шарҳ
© Экономическое обозрение
© Economic Review

telegram | facebook | twitter|linkedin

🇹🇲Туркманистоннинг Марказий Осиёдаги муҳим хом ашё марказига айланиши истиқболлари

Туркманистон энергия алмашинуви учун зарур бўлган барча турдаги муҳим хомашёнинг ўхшаш ва янада хилма-хил захираларига эга бўлиш учун жуда истиқболли салоҳиятни намойиш этади.

🔄Сўнгги пайтларда Ўзбекистон ва Қозоғистонда, айниқса, ACWA Power компанияси билан шамол электр станцияларини қуриш бўйича кетма-кет инвестиция келишувларини ҳисобга олган ҳолда, Марказий Осиёда яшил энергетиканинг ривожланиши кузатилмоқда.

📈Дастлабки маълумотларга кўра, Ғарбий Туркманистонда литийнинг катта заҳиралари мавжуд. Айниқса, Қорабўғозғол кўрфази сувларида литий концентрацияси 15-20 мг/л.ни ташкил этади, бу кўпчилик ҳудудларда учрайдиган 1 мг/л литийдан анча юқори.

📊Геологик нуқтаи назардан Жанубий Туркманистон темир рудаси заҳираларига эга ва Афғонистон билан геология-қидирув соҳасида ҳамкорлик қилиши мумкин.

Саламат Бегманов, CERR

Батафсил:
⬇️⬇️⬇️
рус review.uz/m85

Обуна бўлиш:
⬇️⬇️⬇️
© Иқтисодий шарҳ
© Экономическое обозрение
© Economic Review

telegram | facebook | twitter|linkedin

🇺🇿🇰🇿Ўзбекистон ва Қозоғистоннинг иқтисодий ривожланиши

1️⃣Иқтисодий тадқиқотлар маркази томонидан Марказий Осиёнинг икки йирик мамлакати ўртасидаги ҳамкорликнинг асосий тенденциялари ва истиқболли йўналишларини аниқлаш мақсадида Ўзбекистон ва Қозоғистоннинг иқтисодий ривожланиши таҳлили ўтказилди.

📊2023 йилда Ўзбекистон ялпи ички маҳсулоти 6 фоизга ўсиб, 90,9 млрд долларни ташкил қилган бўлса, Қозоғистонда бу кўрсаткич 5,1 фоизга ўсиш билан 261,4 млрд долларга тенг бўлди.

📈2023 йилда Ўзбекистонда саноат (қурилишдан ташқари) 6 фоизга ўсди ва ишлаб чиқариш саноати 55,9 млрд долларга етди. Қозоғистонда бу кўрсаткич 4,3 фоизга ўсиш билан 101,7 млрд долларни ташкил қилди.

⛴Ўзбекистон ва Қозоғистонда ишлов бериш саноати жадал ривожланмоқда. 2023 йилда Ўзбекистон ишлов бериш саноатида ишлаб чиқариш ҳажми 6,7 фоизга ўсиб, 47,1 млрд долларга етган бўлса, Қозоғистонда бу кўрсаткич 4,1% ўсиш билан 47,4 млрд долларни ташкил этди.

📊2017 йилдан 2023 йилгача бўлган даврда Ўзбекистон қурилиш саноати икки бараварга ўсиб, ўтган йил якунига кўра 6,4 фоизга ошди. Қозоғистонда бу сектор сўнгги 6 йил ичида 1,8 баравар, 2023 йилда эса 13,3 фоизга ўсган.

Зиёда Ризаева,
Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази
"Иқтисодий шарҳ" журнали №4/2024

Батафсил:
⬇️⬇️⬇️
ўзб review.uz/oz/xij
рус review.uz/xij

Обуна бўлиш:
⬇️⬇️⬇️
© Иқтисодий шарҳ
© Экономическое обозрение
© Economic Review

telegram | facebook | twitter|linkedin

🌐Қазиб олинадиган ёқилғи манбаларидан кечиш дунёни қандай ўзгартиради?

Bloomberg хабар беришича, энергетика раҳбарлари бу узоқ ва қиммат йўл бўлишидан огоҳлантирмоқда, фаоллар ва таҳлилчилар эса бу кўп вақтни беҳуда сарф қилмасдан сезиларли фойда келтиришини айтишмоқда.

📊Кўрфаз давлатлари дунёнинг тоза энергияга ўтиши ҳамма нарсани ўзгартириши мумкинлигини билишади: уларнинг иқтисодиёти бугунги кунда нефть ва газга бўлган талабга боғлиқ ва диверсификация қилиш ҳаракатлари дарҳол ўз самарасини бермаслиги мумкин.

🔄Энергия алмашинуви давомида углеводородлар энергия аралашмасининг диққат марказида ёки марказий қисми бўлиб қолади. Муқобил энергия манбалари ўсиб бораётган талабни қондириш учун етарли эмас.

📈Бу узоқ сафар бўлади. Бу йўлда ҳал қилиниши керак бўлган муаммолар кўп. Аммо кўриш, етакчилик, машаққатли меҳнат ва ҳақиқий, амалий муаммоларни ҳал қилиш орқали оптимистик бўлиш учун барча асослар мавжуд.

Батафсил:
⬇️⬇️⬇️
рус review.uz/dg9
инг review.uz/en/dg9

Обуна бўлиш:
⬇️⬇️⬇️
© Иқтисодий шарҳ
© Экономическое обозрение
© Economic Review

telegram | facebook | twitter|linkedin

🇲🇾Малайзиянинг ЯИМ ўсиши иқтисодий тикланиши тезлашди

Bloomberg хабар беришича, Малайзия иқтисодиёти биринчи чоракда 4,2%га ўсди ва прогнозлардан ошиб кетди. Прогноз кўрсаткичлари давом этаётган ўсишни кўрсатади.

📈Малайзия марказий банки ва статистика департаменти маълумотларига кўра, январь-март ойларида ЯИМ 4,2%га ўсган. Бу 3,9%лик дастлабки тахминдан, шунингдек, Bloomberg сўрови ўртача прогнозидан юқори.

📊Кучли хизмат кўрсатиш соҳаси ва ишлаб чиқариш соҳаси иқтисодиётнинг ўсишига ёрдам берган бўлса-да, қишлоқ хўжалиги ва қурилиш сегментларида кутилганидан юқори кўрсаткичлар умумий ўсишни тезлаштиришга ёрдам берди.

📊Oversea-Chinese Banking Corp. биринчи чорак ҳисоботига кўра, Малайзиянинг иқтисодий ўсиши 2023 йилдаги 3,7%дан бу йил 4,2%га тезлашади. Бош вазир Абдул Рашид инфляция прогнози ҳукумат ёқилғи субсидияларини "аста-секин ва изчил" олиб ташлаши ҳақидаги тахминга асосланганини айтди.

Батафсил:
⬇️⬇️⬇️
рус review.uz/ssm
инг review.uz/en/ssm

Обуна бўлиш:
⬇️⬇️⬇️
© Иқтисодий шарҳ
© Экономическое обозрение
© Economic Review

telegram | facebook | twitter|linkedin

💰Ўта бой одамларнинг активлари 100 миллиард доллардан ошади

Bloomberg хабар беришича, Беттанкур-Мейерс, Делл ва Слим 12 хонали бойлик тўплаган. 15 нафар энг бой одамнинг умумий бойлиги ҳозирда 2,2 триллион долларни ташкил қилади.

🧹Дунёнинг супер бойлари клуби ҳозирда 100 миллиард доллардан ошиқ 15 аъзога эга, бу рекорддир. Улар сунъий интеллект, ҳашаматли товарлар ва геосиёсий силжишлар тўлқинини босиб ўтишди.

💵Bloomberg миллиардерлар индексига кўра, уларнинг умумий бойлиги жорий йилда 13 фоизга ошиб, 2,2 триллион долларни ташкил этиб, инфляция ва умуман фонд бозорини ортда қолдирди. Улар биргаликда дунёнинг 500 та энг бой одами бойлигининг деярли чорак қисмига эгалик қилишади.

🪪Гарчи 15 киши аллақачон 100 миллиард долларлик чегарани босиб ўтган бўлса-да, уларнинг барчаси бир вақтнинг ўзида биринчи марта шундай катта бойликка эга бўлишмоқда. L'Oreal SA меросхўри Франсуаза Беттанкур-Мейерс, Dell Technologies Inc. асосчиси Майкл Делл ва мексикалик миллиардер Карлос Слим сўнгги 5 ой ичида бу чегарага эришдилар.

Батафсил:
⬇️⬇️⬇️
рус review.uz/b62
инг review.uz/en/b62

Обуна бўлиш:
⬇️⬇️⬇️
© Иқтисодий шарҳ
© Экономическое обозрение
© Economic Review

telegram | facebook | twitter| instagram |linkedin

🚀Венчур капитал қўйилмалари космик стартапларнинг орзуларини кучайтиради

Bloomberg хабар беришича, баъзи юқори даражадаги хусусий космик лойиҳаларнинг муваффақияти инвесторларни ушбу соҳада навбатдаги сенсацияни излашга мажбур қилди.

👩‍🚀Ҳамма космик мутахассислар SpaceX ёки Blue Origin учун ишлашни орзу қилмайди. Баъзи одамлар ўзлари кейинги Илон Маск ёки Жефф Безос бўлишни хоҳлашади. Космик саноатда янги бизнес-моделларининг пайдо бўлиши ва венчур капитал инвестицияларнинг кўпайиши туфайли космик стартаплар сони кескин ошди.

📊Space Capital маълумотларига кўра, сўнгги ўн йил ичида бутун дунё бўйлаб 1779 компания хусусий капиталдан 286 миллиард долларлик сармоя олган. Космик лойиҳаларнинг баъзи шов-шувли муваффақиятсизликларига қарамай, инвесторлар ҳали ҳам соҳага қизиқиш билдирмоқда.

🔴Bloomberg маълумотларига кўра, бевосита мақсад - астронавтларни қуёш тизимига узоқроқ саёҳатларга тайёрлаш, шу жумладан Марсда доимий база яратиш учун ойни полигон сифатида ишлатиш.

Батафсил:
⬇️⬇️⬇️
рус review.uz/p7v
инг review.uz/en/p7v

Обуна бўлиш:
⬇️⬇️⬇️
© Иқтисодий шарҳ
© Экономическое обозрение
© Economic Review

telegram | facebook | twitter| instagram |linkedin

🇺🇿 Янги Ўзбекистон тадбиркорлари сафида

1️⃣“Иқтисодий шарҳ” ва “Экономическое обозрение” журналларида “Тадбиркор билан суҳбат” номли янги рукн очилди. Унда юртимизда ва хорижда бизнес соҳасида катта муваффақиятларга эришган инсонлар ҳақида ҳикоя қилинади.

🔝Бугун сизларга нукуслик таниқли тадбиркор Каллибек Примбетовни таништирамиз

✂️Таҳририят интервюдан парчалар келтиради:

🔝 Темир-бетон буюмлар ишлаб чиқариш учун энг замонавий технологик линиялар Италиядан олиб келинди. Корхона учун ускуналар Италиянинг “WEILER” компанияси томонидан етказиб берилди. Бундан ташқари, Россияда темир-бетон буюмлар ишлаб чиқариш учун турли хил замонавий шакллар ва укуналар сотиб олдик, турар-жой ва саноат биноларини қуриш учун маҳсулотлар ишлаб чиқаришни бошладик.

🔝 Аквакультурани, умуман, балиқчиликни ривожлантириш борасида амалга оширилаётган ислоҳотлар туфайли яқин келажакда балиқлар ва сув ҳавзалари билан боғлиқ бошқа маҳсулотлар экспортини қайта йўлга қўйишга умид қиламиз.

🔝 2017 йилда ёпиқ жойларда ёпиқ сув таъминоти қурилмаси тизимидан ҳамда иссиқ ҳароратли ер ости сувларидан фойдаланган ҳолда балиқ етиштиришнинг интенсив технологияларига ўтдик, бу эса ходимларимиз учун янада қулай ва соғлом меҳнат шароитларини яратмоқда.

🔝 Бизнес муҳитининг тубдан яхшиланаётгани, тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш борасидаги ислоҳотлар, айниқса, Қорақалпоғистонда яққол кўзга ташланаётганини таъкидлаб ўтиш жоиз. Сўнгги йилларда Қорақалпоғистонда тадбиркорлик ва инфратузилмани ривожлантиришга қаратилган бир қатор норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар қабул қилинди, жумладан, республиканинг инвестициявий ва ишбилармонлик муҳитини яхшилаш учун имтиёз ва преференцияларнинг аниқ рўйхати тақдим этилди.
Одил Олимжонов, CERR

Янги Ўзбекистон тадбиркори билан суҳбат

"Иқтисодий шарҳ" журнали №3/2024

Батафсил:
⬇️⬇️⬇️
ўзб review.uz/oz/75s
рус review.uz/75s

Обуна бўлиш:
⬇️⬇️⬇️
© Иқтисодий шарҳ
© Экономическое обозрение
© Economic Review

telegram | facebook | twitter| instagram |linkedin

🇺🇿🇷🇺Инфографика: Ўзбекистон ва Россия ўртасидаги савдо ва инвестициявий ҳамкорлик

1️⃣Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази Ўзбекистоннинг Россия билан 7 йил давомидаги савдо ва инвестициявий ҳамкорлигини таҳлил қилди.

📊Россия ташқи савдо бўйича Ўзбекистоннинг асосий савдо ҳамкорлари учлигига киради.

📶2017-2023 йилларда товар айирбошлаш ҳажми 2,1 баробарга ошиб, 9,9 миллиард долларни, экспорт 1,6 баробарга ошиб, 3,3 миллиард долларни, импорт 2,4 баробарга ошиб, 6,6 миллиард долларни ташкил этди.

🔄Ўзбекистоннинг Россия билан савдоси икки томонлама ва кўп томонлама (МДҲ доирасида) келишувларга мувофиқ "эркин савдо" режимида амалга оширилади.

📈Россиядан киритилаётган инвестициялар ҳажмида ҳам ижобий динамика кузатилмоқда. Шундай қилиб, 7 йил давомида Ўзбекистон иқтисодиётига тўпланган Россия инвестицияларининг умумий ҳажми 10,2 миллиард доллардан ортиқни ташкил этди.

📊Бугунги кунда Ўзбекистонда Россия капитали иштирокидаги 3059 та корхона фаолият кўрсатмоқда.

Батафсил:
⬇️⬇️⬇️
ўзб review.uz/oz/eu1
рус review.uz/eu1
инг review.uz/en/eu1

Обуна бўлиш:
⬇️⬇️⬇️
© Иқтисодий шарҳ
© Экономическое обозрение
© Economic Review

telegram | facebook | twitter| instagram |linkedin

🟨"Олтин" виза нима ва уни қаердан олишим мумкин?

Bloomberg хабар беришича, бир нечта мамлакатлар ҳукуматлари "олтин" виза дастурларини бекор қилиш ёки виза олиш учун ариза топширишлари мумкин бўлган одамлар сонини чеклаш ниятида.

📈Лекин етарли пулга эга бўлганлар учун бошқа мамлакатда яшаш ҳуқуқи бир ҳақ эвазига олиниши мумкин. Баъзи мамлакатлар бундай "олтин визалар"ни, таклиф қилишади, баъзилари эса "олтин паспорт" орқали ҳатто чет элликлар учун тўлиқ фуқароликни беришади.

📊Ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари "олтин виза" дастурлари жиноий фаолият ва коррупцияни рағбатлантиришидан хавотирда. Танқидчиларнинг таъкидлашича, улар бойларга бошқалар учун мавжуд бўлмаган имкониятларни бериш орқали тенгсизликни кучайтиради.

📄Буюк Британия, Ирландия, Нидерландия, Греция ва Малтa ўзларининг "олтин визалари" ёки шунга ўхшаш сиёсатларига оид қоидаларни бекор қилди ёки кучайтирди. Испания апрель ойида маҳаллий аҳоли учун арзон уй-жойлар таъминотини кўпайтиришга ҳаракат қилган ҳолда ўз дастурини тугатишини ҳам тугатишини айтди.

Батафсил:
⬇️⬇️⬇️
рус review.uz/hxb
инг review.uz/en/hxb

Обуна бўлиш:
⬇️⬇️⬇️
© Иқтисодий шарҳ
© Экономическое обозрение
© Economic Review

telegram | facebook | twitter| instagram |linkedin