🔸 جلسه چهل‌وهفتم: غرایز و کشش‌های نامتعادل در زندگی انسان

پنج ویژگی برای انسان بر شمردیم: ۱- اندیشه دوربرد ۲- شناخت خیر و شر، زیبا و زشت، نیک و بد، حسن و قبح ۳- اختیار و انتخاب آگاهانه و آزادانه ۴- احساس مسئولیت و ۵- خلاقیت و ابتکار؛ و پیرامون هر یک تا حدودی توضیح دادیم. در این جلسه هم مسائل دیگری در رابطه با شناخت انسان مطرح است. اولین آن، مسئله غرایز و انگیزه‌ها است. در انسان یک سلسله انگیزه‌های درونی هست که محرک انسان است و انسان را به حرکت و جنبش و کار و تلاش وا می‌دارند. این محرک‌ها و این انگیزه‌ها را بشناسیم.

🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸 جلسه چهل‌وهشتم: غرایز؛ محرکی در مسیر سعادت یا تباهی

غرایز به‌عنوان انگیزه و محرک در زندگی انسان، بسیار مثبت و مفید هستند، به شرط آن که در کنترل باشند و مهار بشوند. همه این غریزه‌ها خود به خود چیز خوبی است ولی شرط آن مهار شدن است و توانایی انسان بر مهار آن‌ها عاملی می‌شود که این انگیزه‌ها را در جهت سعادت و خیر و کمال فرد انسان و جامعه انسانی به کار برد و اگر این مهار نباشد و این انگیزه‌ها و این تمایلات و این خواست‌ها سرکش بشود، برای فرد انسان و برای جامعه انسانی، منشاء فساد و تباهی می‌شود.

🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸 جلسه چهل‌ونهم: خویشتن دوستی و سود جویی


یک بار که چند روزی در سال ۵۴ من را دستگیر کرده و به کمیته ساواک و شهربانی برده بودند، در بازجویی دوم که بازجو تنها بود - در بازجویی اول تنها نبود، دو تا بودند و بعضی‌های دیگر هم بودند - تحت‌تأثیر قرار گرفته بود. گفت والله من در خانواده خوبی به دنیا آمدم و اول هم آدم بدی نبودم، ضرورت‌ها من را به اینجا کشانده است. حالا نمیدانم چه جریانی پیش آمده بود، آیا بازجویی‌ها روی روحیه او چه تأثیری کرده بود؟ آیا سابقه‌ای در بیرون با من داشت؟ هیچ برای من مشخص نشد چون چهره ناشناخته‌ای بود. نزدیک بود گریه‌اش بیفتد.



🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸 جلسه پنجاهم: شرط اصلی سودمندی غرایز

این کشش‌های فطری که غرایز نام دارند برای ادامه زندگی انسان ضروری و در تکامل و تعالی او بس مؤثرند. این‌ها هم برای ادامه زندگی ضروری‌اند، یعنی انگیزه‌های انسان برای ادامه زندگی هستند و هم برای تکامل انسان و پیشرفت در میدان زندگی مؤثرند. برتری‌طلبی سبب می‌شود که بچه‌ها در کلاس بر سر این که معدل بیشتر بیاورند به‌طور طبیعی با هم مسابقه داشته باشند و انگیزه آن‌ها برای درس خواندن است. حتی در عوالم معنوی هم، عارفان حق‌پرست می‌کوشند تا در راه قرب به خدا در یک مسابقه سازنده، شریک باشند.


🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸جلسه پنجاه‌ویکم: علاقه به قدرت

علاقه به قدرت چیز بسیار خوبی است، اگر آدم ضعیف باشد بد است؛ انسان خوشش می‌آید نیرومند باشد، پسرانی داشته باشد که مایه قدرت او باشند، افراد داشته باشد، دار و دسته داشته باشد اما اگر این دار و دسته داشتن، او را به انحراف کشاند و حاضر شد که هر کسی که آمد از او پشتیبانی کند او را به‌عنوان دار و دسته قبول کند، به انحراف کشانده می‌شود. اصل میل به قدرت خوب است اما اگر از مرز معتدل آن گذشت و در جهت غلط، قرار گرفت نظیر قدرت‌طلبی طاغوت‌ها می‌شود.


🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔷️مکتب بهشتی، رسانه‌ای است برای شرکت در درس‌گفتارهای شهید بهشتی.
در این بستر درس‌های صوتی و تصویری شهید بهشتی ارائه خواهد شد.

برای آشنایی با مکتب فکری شهید آیت‌الله دکتر بهشتی هر پنجشنبه با ما همراه باشید.

🔹️رسانه مکتب بهشتی؛ زیر نظر موسسه مطالعات اسلامی و علوم انسانی اندیشه بهشتی

@maktabbeheshti
@andishebeheshti

🔸جلسه پنجاه‌ودوم: انسان، در راه بی‌نهایت

با موضع‌گیری درست انسان در میان این غرایز و کشش‌های گوناگون است که وی می‌تواند به فلاح برسد، رها بشود، شکفته بشود و قله رفیعی را که جهان‌بینی اسلام در چشم‌انداز او قرار داده است فتح کند. فرق این انسان با همه موجودات دیگر، همان است که در یک میدان وسیع او را رها کرده‌اند و گفته‌اند خودت را بساز و در این خودسازی، هم می‌تواند «اصحاب اليمين» باشد هم می‌تواند «اصحاب الشمال» باشد.


🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸جلسه پنجاه‌وسوم: هدایت الهی

دید اگزیستانسیالیسم نسبت به انسان، در این جهت، مثل اسلام است ولی یک فرق دارد و آن این است که جناح مادی‌گرای اگزیستانسیالیسم، می‌گوید انسان می‌تواند خود را بسازد و باید خود انتخاب کند که چگونه ساخته شود؛ اما او در میان کشش‌ها و انگیزه‌های گوناگون و در میان راه‌های گوناگون که جلوی پایش گشوده‌اند حیران و سرگردان است. برای انسان، یک بدبختی و تیره‌بختی و دشواری در ارتباط با حیرانی و سرگردانی‌اش در برابر این دوراهه‌ها و چندراهه‌ها قائل است و آدمی را همیشه موجود زبون بی‌چاره‌ای بر سر دوراهی‌ها و چندراهه‌ها می‌داند ولی بینش اسلامی این‌طور نیست.


🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸جلسه پنجاه‌وچهارم: حق‌جویی

شناخت خیر و شر، یک زمینه برای هدایت درونی است ولی در ما یک زمینه دیگر هم هست که باید به آن توجه کنیم و آن حق‌پرستی است؛ یعنی میل انسان به حق. تعلیم اسلام این است که در درون انسان، زمینه باطل‌گرایی و نفوذ شیطان هست، اما میل به حق و خداوند به‌صورت یک میل غالب و قاهر، می‌تواند او را بر آن نفس اماره‌اش مسلط کند


🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸جلسه پنجاه‌وپنجم: زندگی، جز عبور از تنگناهای گوناگون نیست.


انسان، کمال‌طلب است، چشم‌اندازها و آفاق بی‌نهایت را می‌جوید. احساس نقص و کاستی در خویش و رنجی که از آن می‌برد و دورنمای پرجاذبه کمال که به کمک و «بصیرت» خویش می‌بیند او را به حرکت در می‌آورد و بر می‌انگیزد تا با موانع و آفات درگیر شود.


🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸جلسه پنجاه‌وششم: پرسش و پاسخ


سوال: شما در صحبت‌هایتان عنوان کردید که غرایزی مانند حب جاه و حب مال و انتقام‌جویی و مانند آن ریشه در ذات انسان دارد، آیا این سخن را با آن سخن قرآن، که خود حضرت‌عالی نیز سابقا طرح کردید، در تضاد نمی‌بینید که می‌فرماید «والله أخرجكم من بطون أمهاتكم لا تعلمون شيا» این تناقض را چگونه قابل حل می‌یابید؟ آیا در این مبحث برای اکتسابات، نقشی قائل نیستید؟


🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸جلسه پنجاه‌و‌هفتم: پرسش و پاسخ


سوال: آیا در فطرت انسان، دو نوع غريزه متضاد نهاده شده، توحیدی و ظالم و متجاوز؟ آیا تکذیب توحید و پیغمبر که یک سنت الهی است، طبق آیه «فان کذبوک فقد کذب رسل من قبلک» با غریزه خداشناسی و توحید تضاد ندارد؟


🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸جلسه پنجاه‌و‌هشتم: پرسش و پاسخ


یکی از برادران نوشته‌اند که این «الا الذين آمنوا» در سوره تین از «رددناه السفل السافلین» استثناست، یعنی آیه را ایشان این‌طور فهمیده است که ما انسان را به «اسفل السافلین» فرستاده‌ایم، مگر انسان‌های با ایمان؛ یعنی آن‌ها را به اسفل السافلین نفرستاده‌ایم.


🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸جلسه پنجاه‌و‌نهم: انسان مسئول


بحث جلسه قبل درباره این بود که خدا انسان را با خصلت‌ها و ویژگی‌ها و امتیازهایی آفریده که نتیجه خود به خودی این خصلت‌ها و امتیازات آن می‌شود که: انسان مسئول است. وقتی موجودی آگاه باشد، بتواند آگاهی روزافزون داشته باشد، قدرت و توان کار و حرکت داشته باشد، انگیزه‌های حرکت داشته باشد، بتواند توان حرکت و قدرت و تلاشش را روزافزون کند، خلاقیت داشته باشد، بتواند نو آفرینی کند، گره‌گشایی کند، بن‌بست شکنی کند، توان شناخت خوب و بد داشته باشد و برای او هدف‌ها و کارها و خواسته‌ها خوب و بد داشته باشد، زشت و زیبا داشته باشد، در مسیرهای مختلف زندگی، راه و چاه برای او وجود داشته باشد و آینده سازی او بر این پایه‌ها به‌دست خودش سپرده شده باشد، چنین موجودی خود به خود مسئول است.

🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸جلسه شصتم: طبیعت، مادر و گاهواره انسان است


از چه زمانی می‌خواهیم انسان را انسان بدانیم؟ از هر وقت دلتان می‌خواهد، از نخستین سابقه ژنتیکی‌اش، از نخستین موجودیتش به‌صورت نطفه مجزای زن و مرد، از نخستین مرحله موجودیتش به‌صورت نطفه آمیخته زن و مرد، از آن وقت که «علقه» می‌شود و لخته خونی است، از آن وقت که پاره گوشتی است؛ «مضغه» است، از آن وقت که ساختمان اندام‌هایش تمام می‌شود و در او روح الهی دمیده می‌شود و آفرینشی دگر می‌یابد: «خلقا آخر». انسان از چه زمانی انسان است؟

🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸 جلسه شصت‌ویکم: مسئولیت در برابر طبیعت

آسمان و زمین را در اختیار شما نهاده و به شما ابزار و امکان سیطره و تسلط بر آن را داده‌اند «سخر لکم الشمس والقمر»، خدا، خورشید و ماه را رام شما انسان‌ها کرده است تا از آن‌ها بهره‌برداری کنید. روی ماه پیاده شده‌ایم، خورشید چی؟ تو راهیم، البته رفتن و پیاده شدن یک نمونه بسیار کوچکی از رام بودن خورشید و ماه در مقابل انسان است

🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸 جلسه شصت‌ودوم: سالاری انسان بر طبیعت

در انسان این انگیزه‌های طبیعی و خدادادی وجود دارد که زمین را آباد کند و انسان با همان انگیزه‌ها زمین را آباد و استعمار کرد. نگویید خدا مگر استعمارگر است؟ او استعمارگر به معنی واقعی است. بقیه، استعمار را بهانه قرار دادند و به بهانه این که می‌خواهند آباد کنند آمدند ما را چپاول کردند، ولی خدا واقعا ما را به آبادانی زمین‌ها برانگیخت و گفت از آن بهره‌مند شو، که او غنی، حمید و بی‌نیاز است.

🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸 جلسه شصت‌وسوم: خودپایی و تسلط بر خویشتن

انسانی انسان است که بر همه تمنیات و تمایلاتش مسلط باشد. گر بر هوس خویش امیری مردی، گر بر هوس خویش امیری زنی؛ زن با ایمان، مرد با ایمان، زنی که به راستی زن باشد و مردی که به راستی مرد باشد آن است که بر تمنيات و هوس‌های خودش مسلط باشد.

🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸جلسه شصت‌وچهارم: در خدمت امت

[شخصی] شنیده بود که علی (ع) زاهد است و عاشق علی هم بود و می‌خواست او هم زاهد باشد، شنیده بود که علی لباسش از کرباس خشن است و غذایش یک تکه نان خشک است، گفته بود من هم که شیعه علی هستم باید همان‌گونه باشم.
روزی علی (ع) وارد خانه این مرد یعنی علاء بن زیاد بصری شد. شنیده بود که مریض و بیمار است، رفته بود از او عیادت کند. نهج‌البلاغه نقل می‌کند وقتی وارد شد دید علاء خانه بزرگی دارد، اول علی او را ملامت کرد که علاء تو را با این خانه بزرگ چه کار؟ بعد فرمود آیا در آخرت به خانه بزرگ نیازمندتر از دنیا نبودی؟

🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti

🔸جلسه شصت‌وپنجم: زهد منفی، راه اسلام نیست

انسان از دیدگاه اسلام باید در میدان زندگی باشد و رشد کند. اگر خانه دارد به خانه‌اش آن‌قدر دلبسته نباشد که خانه، او را از فعالیت باز دارد. این است که علی (ع) هم، بر طبق آنچه نهج‌البلاغه نقل می‌کند، به علاء فرمود که می‌توانی همینجا را هم وسیله رشد معنوی قرار بدهی، به شرط این که در آن مهمان‌نوازی کنی. به شرط این که حقوق اجتماعی را که بر عهده کسی است که یک خانه بزرگ دارد، اداکنی. اقامه معروف کنی، اقامه عدل کنی. خانه تو پایگاه مبارزه و تلاش برای اقامه عدل باشد

🔹 رسانه مکتب بهشتی

@maktabbeheshti
@AndisheBeheshti