وَتَحْمِلُ أَثْقَالَكُمْ إِلَى بَلَدٍ لَمْ تَكُونُوا بَالِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنْفُسِ ] وه باری قورسی ئێوه ههڵئهگرن بۆ شارو وڵاتانێكی تر كه ئهگهر بههۆی ئهمانهوه نهبوایه ئێوه نهتانئهتوانی بگهن بهو شوێنانه مهگهر به زهحمهت و مهشهقهت و ناڕهحهتیهكی زۆر نهبێ [ إِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ (٧) ] به دڵنیایى پهروهردگاری ئێوه زۆر به ڕهئفهت و ڕهحمهت و سۆزو بهزهیی و میهرهبانه.
وَالْخَيْلَ وَالْبِغَالَ وَالْحَمِيرَ لِتَرْكَبُوهَا وَزِينَةً ] وه ماین و هێسترو گوێدرێژی بۆ دروست كردوون تا بۆ سواری بهكاریان بهێنن وه جوانیشن [ وَيَخْلُقُ مَا لَا تَعْلَمُونَ (٨) ] وه خوای گهوره له داهاتوودا شتی وایش دروست دهكات كه ئێوه نایزانن وهكو فڕۆكهو ئهو شتانه.
وَعَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ ] وه دیاری كردن و ڕوون كردنهوهی ڕێگاى راست و ئیسلام لهسهر خوای گهورهیه [ وَمِنْهَا جَائِرٌ ] وه ههیشه لهو رێگایانه چهوت و گێڕهو له ڕێگا ڕاستهكه لاتان ئهدات و وێڵتان ئهكات [ وَلَوْ شَاءَ لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِينَ (٩) ] وه ئهگهر خوای گهوره ویستی لێ بوایه هیدایهتی ههمووتانی ئهدا بۆ ڕێگا ڕاستهكه
هەندێك لە بەخششەكانی خوای گەورە} [ هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً ] خوای گهوره ئهو خوایهیه له ئاسمانهوه بارانی بۆ دابهزاندوون [ لَكُمْ مِنْهُ شَرَابٌ ] لهو بارانه ئێوه بۆ خۆتان و ئاژهڵهكانتان بۆ خواردنهوه بهكاری دێنن [ وَمِنْهُ شَجَرٌ فِيهِ تُسِيمُونَ (١٠) ] وه داریشی لێ ئهڕوێ كه ئهو دارانه ئهبێ به لهوهڕ بۆ ئاژهڵهكانتان.
يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّيْتُونَ وَالنَّخِيلَ وَالْأَعْنَابَ ] ههر بههۆی ئهو بارانهوه زهرعاتتان بۆ ئهڕوێنێ له دار زهیتون و دارخورما و دارمێو (ترێ) [ وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ ] وه له ههموو جۆره بهرووبووم و میوهیهك خوای گهوره بههۆی ئهو بارانهوه بۆتان ئهڕوێنێ [ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (١١) ] به دڵنیایی ئهم باران باراندن و دهركردنی ڕووهك و دانهوێڵانه ههمووی نیشانهیهكی گهورهیه لهسهر دهسهڵات و گهورهیی و تاك و تهنهایى خوای گهوره بهڵام بۆ كهسانێك كه بیر بكهنهوه له دروستكراوهكانی خوای گهوره.
[ وَسَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومُ مُسَخَّرَاتٌ بِأَمْرِهِ ] وه خوای گهوره شهو و ڕۆژو خۆرو مانگ و ئهستێرهكانی بۆ ژێربار كردووهن و له ژێر فهرمانی خوای گهورهدان به گوێرهی بهرژهوهندی ئێوه دێن و ئهڕۆن [ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ (١٢) ] به دڵنیایی ههموو ئهم دروستكراوه گهورانهی خوای گهوره نیشانهن لهسهر دهسهڵات و گهورهیی و تاك و تهنهایى خوای گهوره كه تاك و تهنهاو بێ شهریكه بهڵام بۆ كهسانێك كه عهقڵیان ههبێ و بیر بكهنهوه
وَمَا ذَرَأَ لَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ ] وه لهسهر زهوی جۆرهها شتی ڕهنگ جیاوازی بۆ سوودو بهرژهوهندی ئێوه دروست كردووه له ئاژهڵ و كانزا و رووهك [ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ (١٣) ] به دڵنیایی ئهمانهیش نیشانهو بهڵگهن لهسهر تواناو دهسهڵات و گهورهیی و تاك و تهنهایی خوای گهوره بۆ كهسانێك كه بیر بكهنهوه.
وَهُوَ الَّذِي سَخَّرَ الْبَحْرَ ] خوای گهوره ئهو خوایهیه كه ئهو دهریا گهورانهیشی بۆ ژێربار كردوون و بۆ بهرژهوهندی ئێوه دروستی كردوون [ لِتَأْكُلُوا مِنْهُ لَحْمًا طَرِيًّا ] تا گۆشتی ماسی و نهههنگهكان به تازهیی بخۆن [ وَتَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْيَةً تَلْبَسُونَهَا ] وه له دهریاشهوه خشڵ و مروارى و مهرجان و ئهوانه دهركهن و خۆتانی پێ بڕازێننهوهو لهبهری بكهن [ وَتَرَى الْفُلْكَ مَوَاخِرَ فِيهِ ] وه كهشتیهكان ئهبینی كه ئاوی ئهو دهریایه ئهبڕێت [ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ ] وه تا ئێوه بههۆی فهزڵی خوای گهورهوه بازرگانی بهو كهشتیانه بكهن و داوای فهزڵی خوای گهوره بكهن [ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (١٤) ] وه بهڵكو شوكرانهبژێری نیعمهتهكانی خوای گهوره بكهن.
وَالْخَيْلَ وَالْبِغَالَ وَالْحَمِيرَ لِتَرْكَبُوهَا وَزِينَةً ] وه ماین و هێسترو گوێدرێژی بۆ دروست كردوون تا بۆ سواری بهكاریان بهێنن وه جوانیشن [ وَيَخْلُقُ مَا لَا تَعْلَمُونَ (٨) ] وه خوای گهوره له داهاتوودا شتی وایش دروست دهكات كه ئێوه نایزانن وهكو فڕۆكهو ئهو شتانه.
وَعَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ ] وه دیاری كردن و ڕوون كردنهوهی ڕێگاى راست و ئیسلام لهسهر خوای گهورهیه [ وَمِنْهَا جَائِرٌ ] وه ههیشه لهو رێگایانه چهوت و گێڕهو له ڕێگا ڕاستهكه لاتان ئهدات و وێڵتان ئهكات [ وَلَوْ شَاءَ لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِينَ (٩) ] وه ئهگهر خوای گهوره ویستی لێ بوایه هیدایهتی ههمووتانی ئهدا بۆ ڕێگا ڕاستهكه
هەندێك لە بەخششەكانی خوای گەورە} [ هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً ] خوای گهوره ئهو خوایهیه له ئاسمانهوه بارانی بۆ دابهزاندوون [ لَكُمْ مِنْهُ شَرَابٌ ] لهو بارانه ئێوه بۆ خۆتان و ئاژهڵهكانتان بۆ خواردنهوه بهكاری دێنن [ وَمِنْهُ شَجَرٌ فِيهِ تُسِيمُونَ (١٠) ] وه داریشی لێ ئهڕوێ كه ئهو دارانه ئهبێ به لهوهڕ بۆ ئاژهڵهكانتان.
يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّيْتُونَ وَالنَّخِيلَ وَالْأَعْنَابَ ] ههر بههۆی ئهو بارانهوه زهرعاتتان بۆ ئهڕوێنێ له دار زهیتون و دارخورما و دارمێو (ترێ) [ وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ ] وه له ههموو جۆره بهرووبووم و میوهیهك خوای گهوره بههۆی ئهو بارانهوه بۆتان ئهڕوێنێ [ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (١١) ] به دڵنیایی ئهم باران باراندن و دهركردنی ڕووهك و دانهوێڵانه ههمووی نیشانهیهكی گهورهیه لهسهر دهسهڵات و گهورهیی و تاك و تهنهایى خوای گهوره بهڵام بۆ كهسانێك كه بیر بكهنهوه له دروستكراوهكانی خوای گهوره.
[ وَسَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومُ مُسَخَّرَاتٌ بِأَمْرِهِ ] وه خوای گهوره شهو و ڕۆژو خۆرو مانگ و ئهستێرهكانی بۆ ژێربار كردووهن و له ژێر فهرمانی خوای گهورهدان به گوێرهی بهرژهوهندی ئێوه دێن و ئهڕۆن [ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ (١٢) ] به دڵنیایی ههموو ئهم دروستكراوه گهورانهی خوای گهوره نیشانهن لهسهر دهسهڵات و گهورهیی و تاك و تهنهایى خوای گهوره كه تاك و تهنهاو بێ شهریكه بهڵام بۆ كهسانێك كه عهقڵیان ههبێ و بیر بكهنهوه
وَمَا ذَرَأَ لَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ ] وه لهسهر زهوی جۆرهها شتی ڕهنگ جیاوازی بۆ سوودو بهرژهوهندی ئێوه دروست كردووه له ئاژهڵ و كانزا و رووهك [ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ (١٣) ] به دڵنیایی ئهمانهیش نیشانهو بهڵگهن لهسهر تواناو دهسهڵات و گهورهیی و تاك و تهنهایی خوای گهوره بۆ كهسانێك كه بیر بكهنهوه.
وَهُوَ الَّذِي سَخَّرَ الْبَحْرَ ] خوای گهوره ئهو خوایهیه كه ئهو دهریا گهورانهیشی بۆ ژێربار كردوون و بۆ بهرژهوهندی ئێوه دروستی كردوون [ لِتَأْكُلُوا مِنْهُ لَحْمًا طَرِيًّا ] تا گۆشتی ماسی و نهههنگهكان به تازهیی بخۆن [ وَتَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْيَةً تَلْبَسُونَهَا ] وه له دهریاشهوه خشڵ و مروارى و مهرجان و ئهوانه دهركهن و خۆتانی پێ بڕازێننهوهو لهبهری بكهن [ وَتَرَى الْفُلْكَ مَوَاخِرَ فِيهِ ] وه كهشتیهكان ئهبینی كه ئاوی ئهو دهریایه ئهبڕێت [ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ ] وه تا ئێوه بههۆی فهزڵی خوای گهورهوه بازرگانی بهو كهشتیانه بكهن و داوای فهزڵی خوای گهوره بكهن [ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (١٤) ] وه بهڵكو شوكرانهبژێری نیعمهتهكانی خوای گهوره بكهن.
وَأَلْقَى فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ ] وه له زهویشدا ئهو شاخانهی چهقاندووه وهكو مێخ بۆ ئهوهی كه زهوی نهجووڵێت و نهههژێت [ وَأَنْهَارًا وَسُبُلًا ] وه ڕووبارو ڕێگایشى بۆ داناون بۆ ئهوهی له گهشتهكانتاندا بهو ڕێگایانهدا بڕۆن [ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ (١٥) ] بهڵكو ڕێگای خۆتانی پێ بدۆزنهوه.
وَعَلَامَاتٍ ] وه جۆرهها نیشانهی داناوه كه ڕێی خۆتانی پێ بدۆزنهوه [ وَبِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ (١٦) ] وه بههۆی ئهستێرهیشهوه به شهوان ئهتوانن ڕێگای خۆتان بدۆزنهوه له گهشتهكانتاندا.
أَفَمَنْ يَخْلُقُ كَمَنْ لَا يَخْلُقُ ] ئایا خوایهك كه ئهم ههموو دروستكراوه گهورانهی دروست كردبێ وهكو كهسێك وایه كه هیچ شتێكی دروست نهكردبێ یهكسانن وهك ئهوانهی كه ئێوه ئهیانپهرستن [ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ (١٧) ] ئهوه بۆ بیر ناكهنهوه چۆن كهسانێك ئهكهنه شهریك بۆ ئهو خوایه گهورهیه كه ئهو ههموو دروستكراوهی دروست كردووه.
وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا ] وه ئهگهر ئێوه بتانهوێ نیعمهتهكانی خوای گهوره بژمێرن ئهوه له ژماردن نایهن لهبهر زۆری نیعمهتهكانی خوای گهوره بهسهرتانهوه [ إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ (١٨) ] به دڵنیایى خوای گهوره زۆر لێخۆشبوو به بهزهییه.
وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعْلِنُونَ (١٩) ] وه خوای گهوره زانیاری ههیه بهوهی كه شاردووتانهوهو دهری نابڕن وه ئهوهیشی كه ئاشكرای ئهكهن و دهری ئهبڕن زانیاری بهههمووی ههیه.
بێ دەسەڵاتی خوا پوچەڵەكان} [ وَالَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَا يَخْلُقُونَ شَيْئًا ] وه ئهوانهیشی كه ئێوه جگه له خوای گهوره لێیان ئهپاڕێنهوهو دوعایان لێ ئهكهن و دهیانپهرستن ئهوان توانای دروست كردنی هیچ شتێكیان نیه نه گهوره نه بچووك [ وَهُمْ يُخْلَقُونَ (٢٠) ] بهڵكو ئهوان خۆیان دروستكراون.
أَمْوَاتٌ غَيْرُ أَحْيَاءٍ ] وه ئهوانه مردوون و زیندوو نین [ وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ (٢١) ] وه ههستیش ناكهن كهی زیندوو ئهكرێنهوهو ئاگایان له هیچ شتێك نیه چۆن ئهمانه ئهكهنه شهریك بۆ خوای گهوره.
إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ ] پهرستراوی ئێوه یهك پهرستراوه كه زاتی پیرۆزی الله یه به تاك و تهنها شایهنی پهرستنه [ فَالَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ ] وه ئهوانهیشی كه باوهڕیان به ڕۆژی قیامهت نیه [ قُلُوبُهُمْ مُنْكِرَةٌ وَهُمْ مُسْتَكْبِرُونَ (٢٢) ] وه نكوڵی ئهو شته ئهكهن، یاخود دڵیان خراپهو هیچ پهندو ئامۆژگاریهك سوودی بۆیان نیه، وه خۆیان به گهوره ئهزانن له وهرگرتنی حهق.
لَا جَرَمَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ ] گومانی تیادا نیه و حهقیقهتهن ههرچی ئێوه شاردووتانهتهوه یان ئاشكرای ئهكهن له وتهو كردهوهتان خوای گهوره زانیاری بهههمووی ههیه [ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرِينَ (٢٣) ] به دڵنیایى خوای گهوره كهسانی خۆبهگهورهزان و لووتبهرزی خۆش ناوێ.
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ مَاذَا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ ] وه كاتێك كه موسڵمانان به كافران ئهڵێن پهروهردگارتان چی دابهزاندووه [ قَالُوا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ (٢٤) ] ئهڵێن: سهرگوزشتهو بهسهرهاتی ئوممهتانی پێشتره
لِيَحْمِلُوا أَوْزَارَهُمْ كَامِلَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ ] تا ئهم كافرانه تاوانی خۆیان بهتهواوی ههڵگرن له ڕۆژی دواییدا [ وَمِنْ أَوْزَارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ ] وه تاوانی ئهو كهسانهش ههڵگرن كه بهبێ زانیاری ئهمان گومڕایان ئهكهن، تاوانی ئهوانیش دێته سهرشانی ئهمان بهبێ ئهوهی له تاوانی خۆیان كهم بكاتهوه [ أَلَا سَاءَ مَا يَزِرُونَ (٢٥) ] كه ئهمه خراپترین تاوانه كه ههڵی بگرن
وَعَلَامَاتٍ ] وه جۆرهها نیشانهی داناوه كه ڕێی خۆتانی پێ بدۆزنهوه [ وَبِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُونَ (١٦) ] وه بههۆی ئهستێرهیشهوه به شهوان ئهتوانن ڕێگای خۆتان بدۆزنهوه له گهشتهكانتاندا.
أَفَمَنْ يَخْلُقُ كَمَنْ لَا يَخْلُقُ ] ئایا خوایهك كه ئهم ههموو دروستكراوه گهورانهی دروست كردبێ وهكو كهسێك وایه كه هیچ شتێكی دروست نهكردبێ یهكسانن وهك ئهوانهی كه ئێوه ئهیانپهرستن [ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ (١٧) ] ئهوه بۆ بیر ناكهنهوه چۆن كهسانێك ئهكهنه شهریك بۆ ئهو خوایه گهورهیه كه ئهو ههموو دروستكراوهی دروست كردووه.
وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا ] وه ئهگهر ئێوه بتانهوێ نیعمهتهكانی خوای گهوره بژمێرن ئهوه له ژماردن نایهن لهبهر زۆری نیعمهتهكانی خوای گهوره بهسهرتانهوه [ إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ (١٨) ] به دڵنیایى خوای گهوره زۆر لێخۆشبوو به بهزهییه.
وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعْلِنُونَ (١٩) ] وه خوای گهوره زانیاری ههیه بهوهی كه شاردووتانهوهو دهری نابڕن وه ئهوهیشی كه ئاشكرای ئهكهن و دهری ئهبڕن زانیاری بهههمووی ههیه.
بێ دەسەڵاتی خوا پوچەڵەكان} [ وَالَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَا يَخْلُقُونَ شَيْئًا ] وه ئهوانهیشی كه ئێوه جگه له خوای گهوره لێیان ئهپاڕێنهوهو دوعایان لێ ئهكهن و دهیانپهرستن ئهوان توانای دروست كردنی هیچ شتێكیان نیه نه گهوره نه بچووك [ وَهُمْ يُخْلَقُونَ (٢٠) ] بهڵكو ئهوان خۆیان دروستكراون.
أَمْوَاتٌ غَيْرُ أَحْيَاءٍ ] وه ئهوانه مردوون و زیندوو نین [ وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ (٢١) ] وه ههستیش ناكهن كهی زیندوو ئهكرێنهوهو ئاگایان له هیچ شتێك نیه چۆن ئهمانه ئهكهنه شهریك بۆ خوای گهوره.
إِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ ] پهرستراوی ئێوه یهك پهرستراوه كه زاتی پیرۆزی الله یه به تاك و تهنها شایهنی پهرستنه [ فَالَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ ] وه ئهوانهیشی كه باوهڕیان به ڕۆژی قیامهت نیه [ قُلُوبُهُمْ مُنْكِرَةٌ وَهُمْ مُسْتَكْبِرُونَ (٢٢) ] وه نكوڵی ئهو شته ئهكهن، یاخود دڵیان خراپهو هیچ پهندو ئامۆژگاریهك سوودی بۆیان نیه، وه خۆیان به گهوره ئهزانن له وهرگرتنی حهق.
لَا جَرَمَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ ] گومانی تیادا نیه و حهقیقهتهن ههرچی ئێوه شاردووتانهتهوه یان ئاشكرای ئهكهن له وتهو كردهوهتان خوای گهوره زانیاری بهههمووی ههیه [ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرِينَ (٢٣) ] به دڵنیایى خوای گهوره كهسانی خۆبهگهورهزان و لووتبهرزی خۆش ناوێ.
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ مَاذَا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ ] وه كاتێك كه موسڵمانان به كافران ئهڵێن پهروهردگارتان چی دابهزاندووه [ قَالُوا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ (٢٤) ] ئهڵێن: سهرگوزشتهو بهسهرهاتی ئوممهتانی پێشتره
لِيَحْمِلُوا أَوْزَارَهُمْ كَامِلَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ ] تا ئهم كافرانه تاوانی خۆیان بهتهواوی ههڵگرن له ڕۆژی دواییدا [ وَمِنْ أَوْزَارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ ] وه تاوانی ئهو كهسانهش ههڵگرن كه بهبێ زانیاری ئهمان گومڕایان ئهكهن، تاوانی ئهوانیش دێته سهرشانی ئهمان بهبێ ئهوهی له تاوانی خۆیان كهم بكاتهوه [ أَلَا سَاءَ مَا يَزِرُونَ (٢٥) ] كه ئهمه خراپترین تاوانه كه ههڵی بگرن
قَدْ مَكَرَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ ] به دڵنیایى ئهوانهی پێش ئهمانیش نهخشهو پیلانیان داناو فێڵیان كرد، كه وتراوه: (نهمرودی كوڕی كهنعان) بووه له گهورهكانی بابل بووه، كۆشكێكی یهكجار گهورهو بهرزی دروست كردووه تا به گومانى خۆى پیایدا سهركهوێت و كوشتاری خوای گهوره بكات [ فَأَتَى اللَّهُ بُنْيَانَهُمْ مِنَ الْقَوَاعِدِ ] خوای گهوره خانووهكهیانی له بنچینهوه ههڵكهندووه [ فَخَرَّ عَلَيْهِمُ السَّقْفُ مِنْ فَوْقِهِمْ ] وه سهقفهكهیشی ڕووخاندووه بهسهریاندا لهسهرووی خۆیان [ وَأَتَاهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لَا يَشْعُرُونَ (٢٦) ] وه خوای گهوره سزای داون بهشێوازێك كه ههستیان نهكردووه ئهم سزایهی خوای گهوره چۆن هاتووه، زانایانی تهفسیر ئهفهرموون: خوای گهوره مێشوولهیهكی بۆ ئهم پیاوه ناردووهو كردۆتیه لووتیهوه چوار سهد ساڵ ژیاوه به چهكوش داویانهته بان سهریدا، وه خهڵكى به دهست و مشتهكۆڵه داویانه بهسهریدا بۆ ئهوهی كهمێك له ئێش و ئازارهكهی سووك بكات، تا سهرهنجام بههۆى مێشولهیهكى بچوكهوه كوشتى.
ثُمَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يُخْزِيهِمْ ] پاشان له ڕۆژی قیامهت خوای گهوره سهرشۆڕیان دهكات بهوهی كه ئهیانخاته ناو ئاگری دۆزهخهوهو ئابڕوویان ئهبات [ وَيَقُولُ أَيْنَ شُرَكَائِيَ الَّذِينَ كُنْتُمْ تُشَاقُّونَ فِيهِمْ ] وه ئهفهرمووێ: كوا ئهو كهسانهی كه به گومانی خۆتان كردبووتان به شهریكی من ئهوانهی كه ئێوه مشتومڕو دهمهقاڵێتان لهگهڵ پێغهمبهران و باوهڕداراندا ئهكرد له كوێن ئهوانه بۆ نایهن فریاتان بكهون [ قَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ إِنَّ الْخِزْيَ الْيَوْمَ وَالسُّوءَ عَلَى الْكَافِرِينَ (٢٧) ] زانایان ئهفهرموون: بهدڵنیایى سهرشۆڕی و ڕیسوایی لهم ڕۆژهدا كه ڕۆژی قیامهته بۆ كافران و بێباوهڕانه و تایبهته بهوان.
الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ ] ئهو كهسانهی كه فریشتهكان ڕوحیان ئهكێشن كه زوڵمیان له نهفسی خۆیان كردووه بهوهی كه كوفریان كردووه به خوای گهوره [ فَأَلْقَوُا السَّلَمَ ] تهسلیم ئهبن و دانئهنێن به خوایهتی خوای گهورهدا كاتێك كه فریشتهكان ئهبینن گیانیان ئهكێشن [ مَا كُنَّا نَعْمَلُ مِنْ سُوءٍ ] ئهڵێن: ئێمه هیچ خراپهیهكمان نهكردووه، واته شهریكمان بۆ خوا دانهناوه [ بَلَى إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (٢٨) ] فریشتهكان ئهفهرموون: بهڵێ خوای گهوره بهڕاستی زانایه به كردهوه خراپهكانی ئێوه ئێستا درۆ سوودتان پێ ناگهیهنێ.
سەرەنجامی مرۆڤی خۆبەگەورەزان} [ فَادْخُلُوا أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا ] دهی له دهرگاكانی دۆزهخهوه بڕۆن و بچنه ناو دۆزهخهوه بهنهمری و ههمیشهیی تیایدا بمێننهوه [ فَلَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ (٢٩) ] كه دۆزهخیش خراپترین شوێنی ئهو كهسانهیه كه له دونیا خۆیان بهگهوره زانی بوو له ئاستی ئیمان هێنان و كردهوهی چاكدا.
سەرەنجامی مرۆڤی خۆپارێزو موتتەقی} [ وَقِيلَ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا ] وه به باوهڕداران ئهووترێ ئهوانهی تهقوای خوای گهورهیان كرد [ مَاذَا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ ] خوای گهوره چی دابهزاند بۆتان [ قَالُوا خَيْرًا ] ئهڵێن: خوای گهوره خێرو چاكهو رهحمهتی بۆ دابهزاندین له وهحیهكهیدا [ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ ] وه پێیان ئهووترێ: ئهوهی له دونیا چاكهی كردبێ ئهوا له قیامهتیشدا چاكهی بۆ ههیه كه بهههشته [ وَلَدَارُ الْآخِرَةِ خَيْرٌ ] وه به دڵنیایى شوێن و پاداشتی قیامهت باشتره كه بهههشته [ وَلَنِعْمَ دَارُ الْمُتَّقِينَ (٣٠) ] وه باشترین شوێنی ئهو كهسانهیه كه تهقوای خوای گهورهیان كردووه.
جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا ] كه بهههشتێكه شوێنی مانهوهی ههمیشهییه كه ئهچنه ناوی [ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ] كه ئاو بهژێر دارو ماڵهكانیاندا ئهڕوات [ لَهُمْ فِيهَا مَا يَشَاءُونَ ] داوای ههر شتێك بكهن و ههر شتێكیان بوێت له بهههشتهدا پێیان ئهدرێ و دهستیان ناگهڕێندرێتهوه له هیچ شتێك [ كَذَلِكَ يَجْزِي اللَّهُ الْمُتَّقِينَ (٣١) ] بهم شێوازه خوای گهوره پاداشتی ئهو كهسانه ئهداتهوه كه له دونیا تهقوای خوای گهورهیان كردووهو خۆیان له شیرك و تاوان پاراستووه.
الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ طَيِّبِينَ ] ئهو كهسانهی كه مهلائیكهت ڕوحیان ئهكێشێ كه پاك بوونه له شیرك و تاوان [ يَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَيْكُمُ ] پێیان ئهووترێ: سڵاوی خوای گهورهتان لێ بێت، یاخود ئێوه سهلامهتن له ترس و سزا [ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (٣٢) ] بچنه بهههشتهوه بههۆی ئهو كردهوه چاكانهی كه له دونیا كردووتانه.
هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلَائِكَةُ ] ئایا چاوهڕێی چ شتێكن تهنها ئهوه نهبێ كه مهلائیكهت بێت بۆ گیانكێشانیان [ أَوْ يَأْتِيَ أَمْرُ رَبِّكَ ] یاخود سزای خوای گهوره بێت بۆ كافران له دونیادا [ كَذَلِكَ فَعَلَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ ] كافرانی پێش ئهمانیش ههمان شتیان كردو بهردهوام بوون لهسهر كوفرو بهدرۆ زانین تا خوای گهوره سزای دان و لهناوی بردن [ وَمَا ظَلَمَهُمُ اللَّهُ ] وه خوای گهورهش كاتێك لهناوی بردن ستهمی لێ نهكردن [ وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ (٣٣) ] بهڵكو ئهوان خۆیان زوڵم و ستهمیان له نهفسی خۆیان كرد به كوفر كردن.
الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ ] ئهو كهسانهی كه فریشتهكان ڕوحیان ئهكێشن كه زوڵمیان له نهفسی خۆیان كردووه بهوهی كه كوفریان كردووه به خوای گهوره [ فَأَلْقَوُا السَّلَمَ ] تهسلیم ئهبن و دانئهنێن به خوایهتی خوای گهورهدا كاتێك كه فریشتهكان ئهبینن گیانیان ئهكێشن [ مَا كُنَّا نَعْمَلُ مِنْ سُوءٍ ] ئهڵێن: ئێمه هیچ خراپهیهكمان نهكردووه، واته شهریكمان بۆ خوا دانهناوه [ بَلَى إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (٢٨) ] فریشتهكان ئهفهرموون: بهڵێ خوای گهوره بهڕاستی زانایه به كردهوه خراپهكانی ئێوه ئێستا درۆ سوودتان پێ ناگهیهنێ.
سەرەنجامی مرۆڤی خۆبەگەورەزان} [ فَادْخُلُوا أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا ] دهی له دهرگاكانی دۆزهخهوه بڕۆن و بچنه ناو دۆزهخهوه بهنهمری و ههمیشهیی تیایدا بمێننهوه [ فَلَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ (٢٩) ] كه دۆزهخیش خراپترین شوێنی ئهو كهسانهیه كه له دونیا خۆیان بهگهوره زانی بوو له ئاستی ئیمان هێنان و كردهوهی چاكدا.
سەرەنجامی مرۆڤی خۆپارێزو موتتەقی} [ وَقِيلَ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا ] وه به باوهڕداران ئهووترێ ئهوانهی تهقوای خوای گهورهیان كرد [ مَاذَا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ ] خوای گهوره چی دابهزاند بۆتان [ قَالُوا خَيْرًا ] ئهڵێن: خوای گهوره خێرو چاكهو رهحمهتی بۆ دابهزاندین له وهحیهكهیدا [ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ ] وه پێیان ئهووترێ: ئهوهی له دونیا چاكهی كردبێ ئهوا له قیامهتیشدا چاكهی بۆ ههیه كه بهههشته [ وَلَدَارُ الْآخِرَةِ خَيْرٌ ] وه به دڵنیایى شوێن و پاداشتی قیامهت باشتره كه بهههشته [ وَلَنِعْمَ دَارُ الْمُتَّقِينَ (٣٠) ] وه باشترین شوێنی ئهو كهسانهیه كه تهقوای خوای گهورهیان كردووه.
جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا ] كه بهههشتێكه شوێنی مانهوهی ههمیشهییه كه ئهچنه ناوی [ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ] كه ئاو بهژێر دارو ماڵهكانیاندا ئهڕوات [ لَهُمْ فِيهَا مَا يَشَاءُونَ ] داوای ههر شتێك بكهن و ههر شتێكیان بوێت له بهههشتهدا پێیان ئهدرێ و دهستیان ناگهڕێندرێتهوه له هیچ شتێك [ كَذَلِكَ يَجْزِي اللَّهُ الْمُتَّقِينَ (٣١) ] بهم شێوازه خوای گهوره پاداشتی ئهو كهسانه ئهداتهوه كه له دونیا تهقوای خوای گهورهیان كردووهو خۆیان له شیرك و تاوان پاراستووه.
الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ طَيِّبِينَ ] ئهو كهسانهی كه مهلائیكهت ڕوحیان ئهكێشێ كه پاك بوونه له شیرك و تاوان [ يَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَيْكُمُ ] پێیان ئهووترێ: سڵاوی خوای گهورهتان لێ بێت، یاخود ئێوه سهلامهتن له ترس و سزا [ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (٣٢) ] بچنه بهههشتهوه بههۆی ئهو كردهوه چاكانهی كه له دونیا كردووتانه.
هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلَائِكَةُ ] ئایا چاوهڕێی چ شتێكن تهنها ئهوه نهبێ كه مهلائیكهت بێت بۆ گیانكێشانیان [ أَوْ يَأْتِيَ أَمْرُ رَبِّكَ ] یاخود سزای خوای گهوره بێت بۆ كافران له دونیادا [ كَذَلِكَ فَعَلَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ ] كافرانی پێش ئهمانیش ههمان شتیان كردو بهردهوام بوون لهسهر كوفرو بهدرۆ زانین تا خوای گهوره سزای دان و لهناوی بردن [ وَمَا ظَلَمَهُمُ اللَّهُ ] وه خوای گهورهش كاتێك لهناوی بردن ستهمی لێ نهكردن [ وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ (٣٣) ] بهڵكو ئهوان خۆیان زوڵم و ستهمیان له نهفسی خۆیان كرد به كوفر كردن.
فَأَصَابَهُمْ سَيِّئَاتُ مَا عَمِلُوا ] وه خراپهی كردهوهكانیان رووبهڕوویان بوهوهو تووشیان بوو [ وَحَاقَ بِهِمْ ] وه سزای خوای گهوره له ههموو لایهكهوه دابهزیه سهریان و دهوری دان [ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ (٣٤) ] ئهو سزایهی كه پێشتر خۆیان گاڵتهیان پێ كرد رووبهڕوویان بۆوه.
يَوْمَ تَأْتِي كُلُّ نَفْسٍ تُجَادِلُ عَنْ نَفْسِهَا ] له ڕۆژی قیامهتدا ههموو كهسێك دێت و لهسهر نهفسی خۆی مشتومڕو دهمهقاڵێ دهكات بۆ ئهوهی خۆی ڕزگار بكات [ وَتُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ (١١١) ] وه ههموو كهسێك به گوێرهی كردهوهی خۆی پاداشت یان سزای ئهدرێتهوهو هیچ كهسێك ستهمی لێ ناكرێ.
بە سوپاس نەكردن نازو نیعمەتەكان لەناو دەچن} [ وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً ] خوای گهوره نموونهی شارێك ئههێنێتهوه كه وتراوه: مهككه بووه یان مهدینه بووه یان شارێكی تر بووه كه هێمنی و ئارامی باڵی بهسهردا كێشاوه [ يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ مَكَانٍ ] خوای گهوره ڕزق و ڕۆزیشی داون به فراوانی و به زۆری له ههموو شوێنێكهوه [ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ ] بهڵام ئهوان كوفریان كرد به نیعمهتی خوای گهورهو شوكرانهبژێری خوای گهورهیان نهكرد [ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ (١١٢) ] خوای گهوره توشى برسێتی و ترسی كردن بههۆی كردهوه خراپهكانی خۆیانهوه.
وَلَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْهُمْ فَكَذَّبُوهُ ] وه خهڵكی مهككه پێغهمبهرێكیان له خۆیان بۆ هات كه محمده - صلی الله علیه وسلم - بهڵام ئهوان بهدرۆیان زانی [ فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَهُمْ ظَالِمُونَ (١١٣) ] سزای خوای گهوره گرتیانیهوه، وه ئهوان كه ئیمانیان نههێنا زوڵم و ستهمیان له خۆیان كرد.
فَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلَالًا طَيِّبًا ] ئێوه بخۆن لهو ڕزقه پاكهی كه خوای گهوره به حهڵاڵی پێی بهخشیون وه پاك و بهتام و چێژه [ وَاشْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ ] وه شوكرانهبژێری نیعمهتهكانی خوای گهوره بكهن بهسهرتانهوه [ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ (١١٤) ] ئهگهر ئێوه بهتاك و تهنها عیبادهتی خوای گهوره ئهكهن.
هەندێك لە حەرامكراوەكان} [ إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ ] تهنها خوای گهوره مردارهوهبووی لهسهرتان حهرام كردووه جگه له كوللهو ماسی [ وَالدَّمَ ] وه خوێنی لهسهرتان حهرام كردووه جگه له جگهرو سپڵ و ئهو خوێنهی لهناو دهمارهكانی ئاژهڵهكان ئهمێنێتهوه [ وَلَحْمَ الْخِنْزِيرِ ] وه گۆشتی بهرازی لێتان حهرام كردووه [ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ ] وه ههر ئاژهڵێك بۆ غهیری خوای گهوره سهر ببڕێت حهرامى كردووه [ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ ] بهڵام كهسێك ناچار بێ ئهلهمانهش بخوات له گۆشتی بهرازو مردارهوهبوو ئهوا دروستهو حهڵاڵه بهڵام زیادڕهوی تیادا نهكات و تهنها ئهوهنده بخوات له برسا نهمرێ، وه جارێكی تریش نهگهڕێتهوه سهری [ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (١١٥) ] ئهوا بهدڵنیایى خوای گهوره زۆر لێخۆشبوو بهبهزهییه.
وَلَا تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هَذَا حَلَالٌ وَهَذَا حَرَامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ ] وه ئێوه له خۆتانهوه درۆ مهكهن بهناو خوای گهورهوهو له دینی خوای گهورهدا بڵێن: ئهمه حهڵاڵهو ئهمه حهرامهو درۆ بۆ خوای گهوره ههڵبهستن و بهناو خواى گهورهوه قسه بكهن (بیدعهیش دهگرێتهوه چونكه ئهو كهسهى بیدعه دهكات و دهیهێنێته ناو دینهكهى خوا به ناوى خواوه قسهى كردووهو درۆى بۆ خواى گهورهو دینهكهى ههڵبهستووه) [ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ لَا يُفْلِحُونَ (١١٦) ] به دڵنیایى ئهو كهسانهی كه درۆ بۆ خوای گهوره ههڵئهبهستن سهرفراز نابن له دونیاو قیامهتدا لهبهر ئهوهی حهڵاڵ كردن و حهرام كردن ئیشی خوای گهورهیه.
مَتَاعٌ قَلِيلٌ ] ژیان و خۆشیهكی كهم له دونیا ڕائهبوێرن بهوهی كه شت حهڵاڵ و حهرام ئهكهن به ئارهزووی خۆیان [ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (١١٧) ] بهڵام له ڕۆژی قیامهتدا سزایهكی به ئێش و ئازاریان بۆ ههیه.
وَعَلَى الَّذِينَ هَادُوا حَرَّمْنَا مَا قَصَصْنَا عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ ] وه ئهوانهیشی كه جوولهكه بوون ههندێك شتمان لهسهر حهرام كردن كه پێشتر بۆمان گێڕایتهوه (له ئایهتی سهدو چل و شهشی سوورهتی ئهنعام باسمان كرد) [ وَمَا ظَلَمْنَاهُمْ وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ (١١٨) ] وه كه ئهم شتانهمان لێ حهرام كردن زوڵممان لێ نهكردن بهڵكو ئهوان خۆیان زوڵمیان له نهفسی خۆیان ئهكردو خۆیان لهسهر خۆیانیان حهرام كرد پاشان خوای گهوره وهكو سزایهك لهسهری حهرام كردن.
بە سوپاس نەكردن نازو نیعمەتەكان لەناو دەچن} [ وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً ] خوای گهوره نموونهی شارێك ئههێنێتهوه كه وتراوه: مهككه بووه یان مهدینه بووه یان شارێكی تر بووه كه هێمنی و ئارامی باڵی بهسهردا كێشاوه [ يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ مَكَانٍ ] خوای گهوره ڕزق و ڕۆزیشی داون به فراوانی و به زۆری له ههموو شوێنێكهوه [ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ ] بهڵام ئهوان كوفریان كرد به نیعمهتی خوای گهورهو شوكرانهبژێری خوای گهورهیان نهكرد [ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ (١١٢) ] خوای گهوره توشى برسێتی و ترسی كردن بههۆی كردهوه خراپهكانی خۆیانهوه.
وَلَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْهُمْ فَكَذَّبُوهُ ] وه خهڵكی مهككه پێغهمبهرێكیان له خۆیان بۆ هات كه محمده - صلی الله علیه وسلم - بهڵام ئهوان بهدرۆیان زانی [ فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَهُمْ ظَالِمُونَ (١١٣) ] سزای خوای گهوره گرتیانیهوه، وه ئهوان كه ئیمانیان نههێنا زوڵم و ستهمیان له خۆیان كرد.
فَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلَالًا طَيِّبًا ] ئێوه بخۆن لهو ڕزقه پاكهی كه خوای گهوره به حهڵاڵی پێی بهخشیون وه پاك و بهتام و چێژه [ وَاشْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ ] وه شوكرانهبژێری نیعمهتهكانی خوای گهوره بكهن بهسهرتانهوه [ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ (١١٤) ] ئهگهر ئێوه بهتاك و تهنها عیبادهتی خوای گهوره ئهكهن.
هەندێك لە حەرامكراوەكان} [ إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ ] تهنها خوای گهوره مردارهوهبووی لهسهرتان حهرام كردووه جگه له كوللهو ماسی [ وَالدَّمَ ] وه خوێنی لهسهرتان حهرام كردووه جگه له جگهرو سپڵ و ئهو خوێنهی لهناو دهمارهكانی ئاژهڵهكان ئهمێنێتهوه [ وَلَحْمَ الْخِنْزِيرِ ] وه گۆشتی بهرازی لێتان حهرام كردووه [ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ ] وه ههر ئاژهڵێك بۆ غهیری خوای گهوره سهر ببڕێت حهرامى كردووه [ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ ] بهڵام كهسێك ناچار بێ ئهلهمانهش بخوات له گۆشتی بهرازو مردارهوهبوو ئهوا دروستهو حهڵاڵه بهڵام زیادڕهوی تیادا نهكات و تهنها ئهوهنده بخوات له برسا نهمرێ، وه جارێكی تریش نهگهڕێتهوه سهری [ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (١١٥) ] ئهوا بهدڵنیایى خوای گهوره زۆر لێخۆشبوو بهبهزهییه.
وَلَا تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هَذَا حَلَالٌ وَهَذَا حَرَامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ ] وه ئێوه له خۆتانهوه درۆ مهكهن بهناو خوای گهورهوهو له دینی خوای گهورهدا بڵێن: ئهمه حهڵاڵهو ئهمه حهرامهو درۆ بۆ خوای گهوره ههڵبهستن و بهناو خواى گهورهوه قسه بكهن (بیدعهیش دهگرێتهوه چونكه ئهو كهسهى بیدعه دهكات و دهیهێنێته ناو دینهكهى خوا به ناوى خواوه قسهى كردووهو درۆى بۆ خواى گهورهو دینهكهى ههڵبهستووه) [ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ لَا يُفْلِحُونَ (١١٦) ] به دڵنیایى ئهو كهسانهی كه درۆ بۆ خوای گهوره ههڵئهبهستن سهرفراز نابن له دونیاو قیامهتدا لهبهر ئهوهی حهڵاڵ كردن و حهرام كردن ئیشی خوای گهورهیه.
مَتَاعٌ قَلِيلٌ ] ژیان و خۆشیهكی كهم له دونیا ڕائهبوێرن بهوهی كه شت حهڵاڵ و حهرام ئهكهن به ئارهزووی خۆیان [ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (١١٧) ] بهڵام له ڕۆژی قیامهتدا سزایهكی به ئێش و ئازاریان بۆ ههیه.
وَعَلَى الَّذِينَ هَادُوا حَرَّمْنَا مَا قَصَصْنَا عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ ] وه ئهوانهیشی كه جوولهكه بوون ههندێك شتمان لهسهر حهرام كردن كه پێشتر بۆمان گێڕایتهوه (له ئایهتی سهدو چل و شهشی سوورهتی ئهنعام باسمان كرد) [ وَمَا ظَلَمْنَاهُمْ وَلَكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ (١١٨) ] وه كه ئهم شتانهمان لێ حهرام كردن زوڵممان لێ نهكردن بهڵكو ئهوان خۆیان زوڵمیان له نهفسی خۆیان ئهكردو خۆیان لهسهر خۆیانیان حهرام كرد پاشان خوای گهوره وهكو سزایهك لهسهری حهرام كردن.
ئیلاهی هەریەكەمان بە ئاواتێڪ هۆگر بوین بۆمان بكەیتە ڕاستی
ئێمە موحتاجی چاكەتین 🤲🏻😭
ئێمە موحتاجی چاكەتین 🤲🏻😭