🔴 ۳۰ فروردین | روز علوم آزمایشگاهی گرامی باد

🔬 به افتخار تمام کسانی که پشت صحنه‌ی تشخیص، با دقت، دانش و عشق کار می‌کنن…
به افتخار «آزمایشگاهی‌ها»؛ قهرمانان گمنامی که بدون خستگی، مسیر سلامت بیماران رو روشن می‌کنن.

🎉 روز علوم آزمایشگاهی رو به تمام همکاران سخت‌کوش، پرتلاش و دانش‌محور این حوزه تبریک می‌گیم.
🌱 امیدواریم تأثیرمون در سلامت جامعه هر روز بیشتر از قبل نمایان بشه.

با افتخار:
#labtafsir | آموزش تفسیر آزمایش‌ها به زبان ساده


#روز_علوم_آزمایشگاهی #۳۰فروردین #آزمایشگاه #علوم_آزمایشگاهی #تبریک_ویژه #دانش_سلامت #تفسیر_آزمایش #labtafsir #مدافعان_سلامت

آمیلاز (Amylase)

آنزیمیه که توسط پانکراس و غدد بزاقی ترشح میشه و به هضم نشاسته کمک می‌کنه.
رنج نرمال:
🔹 بین 30 تا 110 U/L (ممکنه کمی در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت باشه)

تفسیر:
✔ افزایش سطح آمیلاز:
پانکراتیت حاد (acute pancreatitis)
التهاب غدد بزاقی (مثل اوریون)
انسداد مجرای صفراوی یا پانکراسی
زخم معده یا پارگی ارگان‌های گوارشی
مصرف بعضی داروها
❗ بالا بودن بیش از 3 برابر حد نرمال، احتمال زیاد پانکراتیت حاد رو مطرح می‌کنه.

✔ کاهش سطح آمیلاز:
آسیب شدید و مزمن پانکراس
بیماری‌های کبدی
نارسایی کلیه در موارد خاص

#آزمایشات_پانکراس #آمیلاز #لیپاز #پانکراتیت #تفسیر_آزمایش
@lab_tafsir

لیپاز (Lipase)
آنزیمی تخصصی‌تر برای تجزیه چربی‌ها که تقریباً منحصراً توسط پانکراس ترشح میشه.
رنج نرمال:
🔹 بین 10 تا 140 U/L (در برخی منابع: 0 تا 160)
تفسیر:
✔ افزایش سطح لیپاز:
پانکراتیت حاد یا مزمن (مهم‌ترین مارکر)
انسداد مجاری پانکراس یا صفرا
بیماری کلیوی
زخم یا آسیب معده
چاقی شدید یا مصرف الکل مزمن
❗ لیپاز حساس‌تر و اختصاصی‌تر از آمیلازه و مدت بیشتری (تا 8–14 روز) بالا می‌مونه.

✔ کاهش سطح لیپاز:
در پانکراتیت مزمن پیشرفته
یا در صورت تخریب کامل عملکرد پانکراس
نکته مهم:
در پانکراتیت حاد معمولاً هر دو آنزیم بالا می‌رن، ولی اگر فقط یکی بالا باشه، لیپاز ارزش تشخیصی بالاتری داره.

#آزمایشات_پانکراس #آمیلاز #لیپاز #پانکراتیت #تفسیر_آزمایش

@lab_tafsir

چرا بررسی وضعیت آهن در بدن مهمه؟

🩸 آهن نقش کلیدی در اکسیژن‌رسانی، تولید انرژی و عملکرد مناسب سلول‌ها داره.
😴 کمبود یا افزایش بیش از حد آهن می‌تونه باعث علائمی مثل خستگی مزمن، تنگی نفس، ریزش مو، اختلالات قلبی و حتی آسیب به اندام‌ها بشه!
❗️اما فقط با یه تست آهن ساده نمی‌شه وضعیت بدن رو درست سنجید!
برای یه بررسی دقیق و علمی باید چند تست تخصصی کنار هم انجام بشن.

آزمایش‌های مهم برای بررسی وضعیت آهن:
1️⃣ Serum Iron
2️⃣ TIBC
3️⃣ Transferrin Saturation
4️⃣ Ferritin

(در پست‌های بعدی هر کدوم رو جداگانه بررسی می‌کنیم)

#آزمایش_آهن #فریتین #تفسیر_آزمایش #آموزش_علوم_آزمایشگاهی #آهن_بدن #کم_خونی #آزمایش_خون #labtafsir #آموزش_آزمایشگاه

@labtafsir

1. Serum Iron | آهن سرم
چی هست؟
مقدار آهن موجود در خون (که به پروتئین ترانسفرین متصل شده) رو اندازه‌گیری می‌کنه.
اما چون مقدارش در طول روز نوسان داره، به تنهایی معیار دقیقی نیست.

رنج نرمال:
مردان: 65 – 176 µg/dL
زنان: 50 – 170 µg/dL

تفسیر:
پایین: کم‌خونی فقر آهن، خون‌ریزی مزمن، عفونت یا التهاب مزمن
بالا: هموکروماتوز، مصرف بیش از حد مکمل آهن، آسیب‌های کبدی، آنمی همولیتیک

#آزمایش_آهن #فریتین #تفسیر_آزمایش #آموزش_علوم_آزمایشگاهی #آهن_بدن #کم_خونی #آزمایش_خون #labtafsir #آموزش_آزمایشگاه

@labtafsir

2. TIBC | ظرفیت کل اتصال به آهن
چی هست؟
میزان ظرفیت پروتئین ترانسفرین برای اتصال به آهن.
یعنی بررسی می‌کنه بدن چقدر “جای خالی” برای حمل آهن داره.

رنج نرمال:
250 – 450 µg/dL

تفسیر:
بالا: کمبود آهن (بدن دنبال جذب بیشتره)
پایین: بیماری‌های مزمن، سوءتغذیه، هموکروماتوز، التهاب حاد

#آزمایش_آهن #فریتین #تفسیر_آزمایش #آموزش_علوم_آزمایشگاهی #آهن_بدن #کم_خونی #آزمایش_خون #labtafsir #آموزش_آزمایشگاه

@labtafsir

3. Transferrin Saturation | درصد اشباع ترانسفرین
چی هست؟
نسبت آهن سرم به TIBC، که نشون می‌ده چه درصدی از ظرفیت حمل آهن در بدن پر شده.

فرمول:
(Serum Iron ÷ TIBC) × 100

رنج نرمال:
20 – 50٪

تفسیر:
پایین (< 20٪): کمبود آهن
بالا (> 50٪): بار اضافی آهن (مثلاً در هموکروماتوز یا دریافت بیش از حد آهن)

#آزمایش_آهن #فریتین #تفسیر_آزمایش #آموزش_علوم_آزمایشگاهی #آهن_بدن #کم_خونی #آزمایش_خون #labtafsir #آموزش_آزمایشگاه

@labtafsir

4. Ferritin | فریتین
چی هست؟
نشان‌دهنده‌ی ذخایر آهن در بدن.
بهترین و پایدارترین شاخص برای تشخیص کم‌خونی فقر آهن.

رنج نرمال:
زنان: 11 – 307 ng/mL
مردان: 24 – 336 ng/mL
(بسته به آزمایشگاه ممکنه کمی متفاوت باشه)

تفسیر:
پایین: کم‌خونی فقر آهن (اولین شاخصی که افت می‌کنه)
بالا: التهاب مزمن، بیماری‌های کبدی، سرطان، هموکروماتوز
(در شرایط التهابی ممکنه کاذباً بالا باشه حتی با کمبود آهن)

#آزمایش_آهن #فریتین #تفسیر_آزمایش #آموزش_علوم_آزمایشگاهی #آهن_بدن #کم_خونی #آزمایش_خون #labtafsir #آموزش_آزمایشگاه

@labtafsir

آزمایش‌های تشخیصی تب مالت (Brucellosis) 🧪🐄

🔍 ۱. رایت تست (Wright Test):
تست سرولوژیکی اولیه برای بررسی آنتی‌بادی علیه بروسلا
✅ مثبت وقتی که: تیتر ≥ 1/80 یا 1/160 (بسته به منطقه بومی)

🧬 ۲. تست 2ME (2-Mercaptoethanol):
برای بررسی عفونت فعال یا مزمن
تشخیص آنتی‌بادی‌های IgG
🔴 مثبت بودن = نشونه‌ای از عفونت پایدار

🔬 ۳. کومبس رایت (Coombs Wright Test):
وقتی که Wright منفیه ولی هنوز به تب مالت مشکوکیم
🔎 حساس‌تره و آنتی‌بادی‌های غیرفعال رو هم شناسایی می‌کنه


در ادامه تخصصی تر به این ازمایش ها میپردازیم.

#تب_مالت #بروسلوز #Brucellosis #بیماری_زئونوز  #آزمایش_تب_مالت #تست_رایت #تست_۲ME #تست_Coombs #بیماری_مشترک_بین_انسان_و_دام #آموزش_آزمایشگاهی #آموزش_پاتوبیولوژی
#labtafsir #تفسیر_آزمایش #آزمایش_خون

@lab_tafsir

۱. رایت تست (Wright Test) 🧪

چی هست؟
تست سرولوژیکی اولیه برای تشخیص آنتی‌بادی‌های ضد باکتری بروسلا.
در واقع سیستم ایمنی بدن در پاسخ به عفونت، آنتی‌بادی تولید می‌کنه و این تست اونا رو شناسایی می‌کنه.

تیتر مثبت:
در مناطق بومی مثل ایران، تیتر ≥ 1/80 یا 1/160 به‌عنوان مثبت در نظر گرفته میشه.
در مناطق غیر بومی، تیترهای پایین‌تر هم اهمیت دارن.

تفسیر:

مثبت: عفونت فعلی یا قبلی با بروسلا
منفی: یا فرد سالمه، یا هنوز آنتی‌بادی تولید نشده (ابتدای بیماری)

#رایت_تست #WrightTest #تب_مالت #بروسلوز #Brucellosis #آزمایش_سرولوژی #labtafsir #تفسیر_آزمایش #بیماری_زئونوز

@lab_tafsir

. تست 2ME (2-Mercaptoethanol) 🔬

چی هست؟
تستی برای افتراق بین آنتی‌بادی‌های IgM و IgG. چون 2ME، IgM رو غیرفعال می‌کنه، فقط IgG باقی می‌مونه.
از این تست برای بررسی عفونت مزمن یا پایدار استفاده می‌شه.

تیتر مثبت:
≥ 1/40 نشان‌دهنده عفونت فعال یا مزمنه.

تفسیر:
2ME مثبت: احتمال زیاد عفونت پایدار یا مزمن
2ME منفی: احتمال بیشتر بهبود یا عفونت خفیف

#2ME #تست_۲ME #تب_مالت_مزمن #آنتی_بادی #تست_تشخیصی #Brucella #labtafsir #تفسیر_آزمایش #ایمونولوژی

@lab_tafsir

کومبس رایت (Coombs Wright Test) چیه؟! 🧪🔍

وقتی تست رایت منفیه اما هنوز به تب مالت مشکوکیم، دست به دامن کومبس رایت می‌شیم!
این تست میاد با کمک آنتی‌گلوبولین‌ها، آنتی‌بادی‌های پنهون و ضعیف علیه بروسلا رو پیدا می‌کنه! 🧬

کاربرد:
✅ شناسایی عفونت مخفی یا مزمن بروسلوز
✅ تایید بیماری در بیماران مشکوک با تست‌های منفی قبلی

تفسیر سریع:
کمتر از 1:80 ➡️ منفی
1:80 یا بیشتر ➡️ مثبت (بروسلا اینجاست!)

نکته طلایی:
حتی وقتی رایت ساده چیزی نشون نمی‌ده، کومبس رایت میتونه حقیقت رو فاش کنه! ⚡

#کومبس_رایت #تب_مالت #بروسلوز #Brucellosis #آزمایش_تب_مالت
#آزمایشگاهی #تفسیر_آزمایش

@lab_tafsir

آزمایش‌های خون مهم برای ریزش مو

✳️آزمایش CBC | بررسی کم‌خونی
✳️ فریتین و آهن سرم | چک ذخیره آهن بدن
✳️ آزمایشTSH، T3، T4 | بررسی عملکرد تیروئید
✳️ ویتامین D | کمبودش عامل پنهان ریزش مو
✳️ هورمون‌های جنسی (تستوسترون، DHEA-S، پرولاکتین) | نقش تعادل هورمونی
✳️ آزمایش ANA | بررسی بیماری‌های خودایمنی

اگه موهات کم‌پشت شده یا دسته‌دسته میریزه، این تست‌ها میتونن دلیلشو روشن کنن!

#ریزش_مو #آزمایش_خون #سلامت_مو #آهن #تیروئید #ویتامینD #هورمون #کم_خونی #تست_آزمایشگاهی #آزمایشگاه


@lab_tafsir

📍پرولاکتین (Prolactin)

پرولاکتین هورمونی است که عمدتاً توسط غده‌ی هیپوفیز (بخش قدامی) ترشح می‌شود و وظیفه‌ی اصلی آن تحریک تولید شیر در زنان پس از زایمان است.
البته سطح پرولاکتین در مردان و زنان غیر باردار هم وجود دارد و نقش‌هایی در تنظیم سیستم ایمنی و تعادل هورمونی ایفا می‌کند.


رنج نرمال:
🙍‍♀زنان: ۴–۲۳ ng/mL
🙎‍♂مردان: ۳–۱۵ ng/mL

تفسیر:
🔺بالا بودن = پرولاکتوما، هیپوتیروئیدی، استرس
🔻پایین بودن = نادر، معمولاً مشکل بالینی خاصی ندارد

#آزمایش_پرولاکتین
#هورمون_پرولاکتین
#تفسیر_آزمایش
#تفسیر_آزمایشگاهی

@lab_tafsir

شرایط قبل از نمونه‌گیری پرولاکتین🩸💉

🔻نمونه خون باید صبح زود (ترجیحاً قبل از ساعت ۱۰ صبح) گرفته شود چون پرولاکتین یک ریتم شبانه‌روزی دارد و صبح‌ها کمی بالاتر است.

🔻حداقل ۱۵–۳۰ دقیقه قبل از نمونه‌گیری استراحت داشته باشد (نشسته یا درازکش)، چون استرس، اضطراب یا فعالیت بدنی می‌تواند سطح پرولاکتین را کاذباً بالا ببرد.

🔻شب قبل از آزمایش از رابطه جنسی و ورزش شدید پرهیز شود، زیرا این عوامل هم باعث افزایش سطح پرولاکتین می‌شوند.

🔻در صورت مصرف داروهایی مانند ضد افسردگی‌ها، داروهای ضدروان‌پریشی، متوکلوپرامید و ضدتهوع‌ها، حتماً پزشک یا آزمایشگاه را مطلع کنید.

#آزمایش_پرولاکتین
#هورمون_پرولاکتین
#تفسیر_آزمایش
#تفسیر_آزمایشگاهی


@lab_tafsir

LH(هورمون لوتئینیزه‌کننده)

🧬 آزمایش LH برای تشخیص مشکلات مرتبط با باروری و عملکرد هورمونی در زنان و مردان انجام می‌ شود. معمولا این آزمایش همراه با آزمایش‌ های دیگری مانند FSH، تستوسترون، استرادیول و پروژسترون مورد استفاده می شود تا علت ناباروری، اختلالات غده هیپوفیز یا مشکلات مربوط به عملکرد تخمدان‌ ها و بیضه‌ ها شناسایی شود

رنج نرمال:
👨‍⚕️ مردان: ۱–۸ IU/L
👩‍⚕️ زنان (اواسط سیکل): ۲۰–۹۰ IU/L

تفسیر:
🔺 بالا بودن = تخمک‌گذاری، PCOS، یائسگی، سندرم ترنر
🔻 پایین بودن = اختلال در هیپوفیز، عدم تخمک‌گذاری

#آزمایش_LH
#هورمون_LH
#تفسیر_آزمایش
#تفسیر_آزمایشگاهی
#هورمون_های_جنسی
@lab_tafsir

🔸FSH (هورمون محرک فولیکول)

رنج نرمال:
مردان: ۱–۱۲ IU/L
زنان (فاز فولیکولار): ۳–۱۰ IU/L

تفسیر:
بالا بودن = نارسایی تخمدان یا بیضه
پایین بودن = مشکل هیپوفیز یا هیپوتالاموس


🔸Testosterone (تستوسترون)

رنج نرمال:
مردان: ۳۰۰–۱۰۰۰ ng/dL
زنان: ۱۵–۷۰ ng/dL

تفسیر:
بالا بودن در زنان = PCOS، تومور تخمدان
پایین بودن در مردان = هیپوگنادیسم


#آزمایش_FSH
#آزمایش_تستوسترون
#هورمون_های_جنسی
#تفسیر_آزمایش
#ناباروری
#تست_هورمون
@lab_tafsir

⚠️نکات مهم قبل از آزمایش خون💉🩸


خیلی از افراد بدون رعایت شرایط درست، آزمایش می‌دن و بعد از دیدن نتایج، یا الکی می‌ترسن یا فکر می‌کنن مشکلی ندارن❗

📌درحالی‌که نتیجه‌ی آزمایش می‌تونه با چند عامل ساده کاذباً بالا یا پایین نشون داده بشه.

🔴نمونه‌هایی از مداخلات مؤثر بر آزمایش‌ها:

🔻ورزش شدید قبل از آزمایش: بالا رفتن آنزیم‌های کبدی، CPK و لاکتات
🔻استرس: افزایش پرولاکتین، کورتیزول، گلوکز
نمونه‌گیری در ساعات مختلف روز: نوسان در تستوسترون، پرولاکتین، آهن و کورتیزول
🔻رژیم غذایی شب قبل: مخصوصاً در آزمایش قند و چربی (مثلاً خوردن فست‌فود!)
🔻داروها و مکمل‌ها: مثل بیوتین، فروس سولفات، کورتون‌ها
🔻تداخل با قاعدگی یا بارداری: تغییر در سطح LH، FSH، پرولاکتین، CRP و...

پس چی کار کنیم؟
هر آزمایش شرایط خاص خودش رو داره!
به‌زودی توی کانال براتون یک سری آموزشی می‌ذارم با عنوان:
"قبل از آزمایش چی بدونیم؟"

که همه این نکات رو به‌زبون ساده توضیح می‌دیم

#نمونه_گیری
#آمادگی_قبل_از_آزمایش
#تفسیر_درست
#خطا_آزمایشگاهی

@lab_tafsir

قبل از آزمایش خون، این نکات رو بدون!🩸
(مخصوصاً اگه می‌خوای جواب دقیق‌تری بگیری)

🔸ناشتا بودن یا نبودن؟
بعضی آزمایش‌ها مثل قند خون، چربی، تست‌های کبدی و… نیاز به ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتایی دارن.
یادت باشه آب اشکالی نداره، ولی چای، قهوه، سیگار و آدامس ممنوعه!

🔸داروهاتو بگو!
اگه دارو مصرف می‌کنی، حتماً به آزمایشگاه اطلاع بده. بعضی داروها نتیجه آزمایشو تغییر میدن.
🔸ورزش نکن!
چند ساعت قبل از نمونه‌گیری ورزش سنگین نکن چون می‌تونه روی آنزیم‌ها و هورمون‌ها تأثیر بذاره.

🔸استرس و خواب ناکافی؟
استرس شدید یا بی‌خوابی می‌تونه روی نتیجه CBC و هورمون‌ها اثر بذاره.

🔸ساعت انجام آزمایش مهمه!
بعضی تست‌ها مثل کورتیزول یا آهن باید در ساعت خاصی از روز (معمولاً صبح) گرفته بشن.

🔸خانم‌ها و قاعدگی:
اگه پریودی هستی، بعضی آزمایش‌ها مثل CBC ممکنه تحت‌تأثیر قرار بگیرن. بهتره آزمایشو عقب بندازی یا به آزمایشگاه اطلاع بدی.

🔸رژیم غذایی رو رعایت کن!
شب قبل از آزمایش غذای چرب و سنگین نخور. چربی بالا ممکنه آزمایشو با مشکل مواجه کنه.

#آزمایش_خون
#نکات_قبل_از_آزمایش
#تفسیر_آزمایش
#آزمایشگاه
#آزمایش_دقیق
#آموزش_آزمایشگاهی

@lab_tafsir