#گفتوگو_با_اسلام‌پژوهان (۱۱)
#معرفی_مهمان
🔹رویکرد پژوهشی و آرای علمی آمنه ودود در حوزۀ مطالعات زنان و اقلیت‌های جنسیتی در اسلام در دهه‌های اخیر محل توجه بوده و دست‌مایۀ نگارش کتاب‌ها، مقاله‌ها، و تحقیقات دانشگاهی در آکادمیای غربی و اسلامی شده است. او همچنین در طی این سالها با حضور در مصاحبه‌های متعدد با مجموعه‌ها و رسانه‌های مختلف، به بیان آرا و اندیشه‌های خود پرداخته است.
🔹آمنه ودود ـ علاوه بر وجهۀ دانشگاهی و پژوهشی ـ کنش‌گری اثرگذار در عرصۀ عمومی جهان اسلام به حساب می‌آید. تلاش‌های مستمر او عناوین و جوایزی برایش به‌همراه آورده، ازجمله جایزهٔ دموکراسی از انجمن مسلمانان دموکرات در دانمارک (۲۰۰۷) و انتخاب به‌عنوان یکی از پانصد مسلمان بانفوذ جهان به‌انتخاب مرکز سلطنتی مطالعات استراتژیک اسلامی ( ۲۰۰۹). او همچنین به سبب برخی فعالیت‌های دینی اجتماعی، به‌ویژه امامت نماز جمعه، برای مدتی به شخصیتی جنجالی در رسانه‌ها بدل شد و کار او انتقادات فراوانی را از جانب مسلمانان سنتی برانگیخت. ودود اما از موضع خود هرگز عقب ننشست و حتی لقب «The Lady Imam» را برای خود برگزید.
ادامه در فرستۀ بعدی ...
@doornamaa
#معرفی_مهمان
🔹رویکرد پژوهشی و آرای علمی آمنه ودود در حوزۀ مطالعات زنان و اقلیت‌های جنسیتی در اسلام در دهه‌های اخیر محل توجه بوده و دست‌مایۀ نگارش کتاب‌ها، مقاله‌ها، و تحقیقات دانشگاهی در آکادمیای غربی و اسلامی شده است. او همچنین در طی این سالها با حضور در مصاحبه‌های متعدد با مجموعه‌ها و رسانه‌های مختلف، به بیان آرا و اندیشه‌های خود پرداخته است.
🔹آمنه ودود ـ علاوه بر وجهۀ دانشگاهی و پژوهشی ـ کنش‌گری اثرگذار در عرصۀ عمومی جهان اسلام به حساب می‌آید. تلاش‌های مستمر او عناوین و جوایزی برایش به‌همراه آورده، ازجمله جایزهٔ دموکراسی از انجمن مسلمانان دموکرات در دانمارک (۲۰۰۷) و انتخاب به‌عنوان یکی از پانصد مسلمان بانفوذ جهان به‌انتخاب مرکز سلطنتی مطالعات استراتژیک اسلامی ( ۲۰۰۹). او همچنین به سبب برخی فعالیت‌های دینی اجتماعی، به‌ویژه امامت نماز جمعه، برای مدتی به شخصیتی جنجالی در رسانه‌ها بدل شد و کار او انتقادات فراوانی را از جانب مسلمانان سنتی برانگیخت. ودود اما از موضع خود هرگز عقب ننشست و حتی لقب «The Lady Imam» را برای خود برگزید.
ادامه در فرستۀ بعدی ...
@doornamaa
#گفتوگو_با_اسلام‌پژوهان (۱۱)
#معرفی_مهمان
ادامه از فرستۀ قبلی ...
🔹در توضیح این کار آمنه ودود باید گفت که در اغلب مذاهب اسلامی زنان می‌توانند امامِ جماعتی از زنان و کودکان باشند، اما اگر جمع شامل مردان نیز باشد، اقتدا به بانوی امام جایز نیست. ودود تلاش کرد این موضوع را به چالش بکشد: در ۲۰۰۵ او امامت نماز جمعه را برای جمعی صدنفره از مردان و زنان پذیرفت و همگی در مکانی کنار هم نماز را به‌جا آوردند. این مراسم با پیش‌نهاد و حمایت اعضای «اتحادیهٔ مسلمانان پیشرو» در سالنی متعلق به کلیسایی در منهتن و با نظارت پلیس برگزار شد، چون مساجدی که میزبانی این نماز را پذیرفته بودند، یکی بعد از دیگری، از ترس تهدیدهایی از سوی افراد ناشناس، پیش‌نهادشان را پس گرفتند. در هنگام برگزاری نماز نیز عده‌ای بیرون از محل برگزاری به اعتراض ایستاده بودند. این رخداد واکنش‌های متفاوتی برانگیخت: برخی هم‌چون یوسف قرضاوی و امام اعظم ازهر، سید طنطاوی، از آن انتقاد کردند و اینکه زنی در معرض دید مردان به نماز می‌ایستد و امامت جمع را برعهده می‌گیرد را ناشایست دانستند؛ اما برخی دیگر، مانند جمال بنّا، لیلا احمد، و خالد ابوالفضل از این کار حمایت کردند و آن را از نظر اسلامی صحیح و درعین‌حال شجاعانه دانستند. ودود بعدتر در جاهای دیگری هم در جمع‌های محدود نماز جماعت را برای جمع مختلطی از زنان و مردان برگزار کرد. او انگیزه‌اش را این‌طور توضیح می‌دهد: «می‌خواهم قلب‌های مسلمانان را تشویق کنم تا باور کنند که آنها یکی و برابرند.»
@doornamaa
#معرفی_مهمان
ادامه از فرستۀ قبلی ...
🔹در توضیح این کار آمنه ودود باید گفت که در اغلب مذاهب اسلامی زنان می‌توانند امامِ جماعتی از زنان و کودکان باشند، اما اگر جمع شامل مردان نیز باشد، اقتدا به بانوی امام جایز نیست. ودود تلاش کرد این موضوع را به چالش بکشد: در ۲۰۰۵ او امامت نماز جمعه را برای جمعی صدنفره از مردان و زنان پذیرفت و همگی در مکانی کنار هم نماز را به‌جا آوردند. این مراسم با پیش‌نهاد و حمایت اعضای «اتحادیهٔ مسلمانان پیشرو» در سالنی متعلق به کلیسایی در منهتن و با نظارت پلیس برگزار شد، چون مساجدی که میزبانی این نماز را پذیرفته بودند، یکی بعد از دیگری، از ترس تهدیدهایی از سوی افراد ناشناس، پیش‌نهادشان را پس گرفتند. در هنگام برگزاری نماز نیز عده‌ای بیرون از محل برگزاری به اعتراض ایستاده بودند. این رخداد واکنش‌های متفاوتی برانگیخت: برخی هم‌چون یوسف قرضاوی و امام اعظم ازهر، سید طنطاوی، از آن انتقاد کردند و اینکه زنی در معرض دید مردان به نماز می‌ایستد و امامت جمع را برعهده می‌گیرد را ناشایست دانستند؛ اما برخی دیگر، مانند جمال بنّا، لیلا احمد، و خالد ابوالفضل از این کار حمایت کردند و آن را از نظر اسلامی صحیح و درعین‌حال شجاعانه دانستند. ودود بعدتر در جاهای دیگری هم در جمع‌های محدود نماز جماعت را برای جمع مختلطی از زنان و مردان برگزار کرد. او انگیزه‌اش را این‌طور توضیح می‌دهد: «می‌خواهم قلب‌های مسلمانان را تشویق کنم تا باور کنند که آنها یکی و برابرند.»
@doornamaa
#گفتوگو_با_اسلام‌پژوهان (۱۱)
#معرفی_مهمان
🔹#آمنه_ودود ازجملۀ پژوهش‌گران پیش‌گام و معتبر در حوزۀ مطالعات اسلام و زنان است. رویکرد تفسیری ودود به ویژه در اثر مهمش، «قرآن و زن»، موضوع پژوهش‌های متعددی به زبان‌های گوناگون در محافل آکادمیک بوده است. ازجملۀ این پژوهش‌ها مقالۀ اسما بارلاس، پژوهش‌گر پاکستانی-امریکایی و فعال سرشناس حوزۀ فمینیسم اسلامی، است با عنوان «بازخوانی متن مقدس از منظر زنان: تفسیر آمنه ودود از قرآن». بارلاس خود از طرفداران و ادامه‌دهندگان انديشۀ ودود است و از صاحب‌نظران مشهور اين حوزه و نويسندۀ کتاب «زنان مؤمن در اسلام» در نقد خوانش مردسالارانه از قرآن است. این مقاله سالها پیش (۱۳۹۲) به قلم مهرداد عباسی و متینه‌سادات موسوی به فارسی برگردانده و در نشریۀ آینۀ پژوهش منتشر شده است.
🔹ودود همچنین از شخصیت‌های پیشرو در سطح بین‌المللی در حوزۀ مطالعات جنسیت است. پیش‌تر در دورنما ویدئویی از او با عنوان واسازی ایدۀ «خدای مذکر» و گذر از «دوقطبی جنسیتی» منتشر کرده بودیم که در آن به بیان جدیدترین آرای خود پرداخته و به‌ویژه از نتایج بازنگری‌اش در برخی مفاهیمی گفته است که حدود سی سال پیش در مهم‌ترین کتاب خود «قرآن و زن» مطرح کرده بود. او می‌گوید خدای قرآن نه مذکر است نه مؤنث، بلکه خدای «جمال و جلال» است و واجد صفات مردانه و زنانه. همچنین از پروژه‌ای با عنوان «الهیات اسلامی برای کوئیرها» سخن می‌گوید و بر آن است که باید در ایدۀ «دوقطبی جنسیتی» (مذکر/مؤنث) تجدیدنظر کرد.
▪️پیش از دیدن مصاحبۀ دورنما با ودود،
۱. مقالۀ بارلاس دربارۀ رویکرد تفسیری ودود را در آینۀ پژوهش بخوانید.
۲. نسخۀ کامل ویدئوی ودود (۱۴ دقیقه) را در آپارات یا یوتوب دورنما ببینید.
🔻گفت‌وگوی تصویری دورنما با آمنه ودود فردا شنبه منتشر خواهد شد.
#برابری_جنسیتی
#فمینیسم_اسلامی
#قرآن_و_زن
#مسائل_زنان
#حقوق_زنان
#حقوق_اقلیت‌های_جنسیتی
@doornamaa
#معرفی_مهمان
🔹#آمنه_ودود ازجملۀ پژوهش‌گران پیش‌گام و معتبر در حوزۀ مطالعات اسلام و زنان است. رویکرد تفسیری ودود به ویژه در اثر مهمش، «قرآن و زن»، موضوع پژوهش‌های متعددی به زبان‌های گوناگون در محافل آکادمیک بوده است. ازجملۀ این پژوهش‌ها مقالۀ اسما بارلاس، پژوهش‌گر پاکستانی-امریکایی و فعال سرشناس حوزۀ فمینیسم اسلامی، است با عنوان «بازخوانی متن مقدس از منظر زنان: تفسیر آمنه ودود از قرآن». بارلاس خود از طرفداران و ادامه‌دهندگان انديشۀ ودود است و از صاحب‌نظران مشهور اين حوزه و نويسندۀ کتاب «زنان مؤمن در اسلام» در نقد خوانش مردسالارانه از قرآن است. این مقاله سالها پیش (۱۳۹۲) به قلم مهرداد عباسی و متینه‌سادات موسوی به فارسی برگردانده و در نشریۀ آینۀ پژوهش منتشر شده است.
🔹ودود همچنین از شخصیت‌های پیشرو در سطح بین‌المللی در حوزۀ مطالعات جنسیت است. پیش‌تر در دورنما ویدئویی از او با عنوان واسازی ایدۀ «خدای مذکر» و گذر از «دوقطبی جنسیتی» منتشر کرده بودیم که در آن به بیان جدیدترین آرای خود پرداخته و به‌ویژه از نتایج بازنگری‌اش در برخی مفاهیمی گفته است که حدود سی سال پیش در مهم‌ترین کتاب خود «قرآن و زن» مطرح کرده بود. او می‌گوید خدای قرآن نه مذکر است نه مؤنث، بلکه خدای «جمال و جلال» است و واجد صفات مردانه و زنانه. همچنین از پروژه‌ای با عنوان «الهیات اسلامی برای کوئیرها» سخن می‌گوید و بر آن است که باید در ایدۀ «دوقطبی جنسیتی» (مذکر/مؤنث) تجدیدنظر کرد.
▪️پیش از دیدن مصاحبۀ دورنما با ودود،
۱. مقالۀ بارلاس دربارۀ رویکرد تفسیری ودود را در آینۀ پژوهش بخوانید.
۲. نسخۀ کامل ویدئوی ودود (۱۴ دقیقه) را در آپارات یا یوتوب دورنما ببینید.
🔻گفت‌وگوی تصویری دورنما با آمنه ودود فردا شنبه منتشر خواهد شد.
#برابری_جنسیتی
#فمینیسم_اسلامی
#قرآن_و_زن
#مسائل_زنان
#حقوق_زنان
#حقوق_اقلیت‌های_جنسیتی
@doornamaa
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
#گفتوگو_با_اسلام‌پژوهان (۱۱)
#گزیدۀ_گفتوگو
☀️یک عمر تلاش برای خوانش برابری‌طلبانه از اسلام
گفت‌وگوی اختصاصی با #آمنه_ودود
به میزبانی فاطمه مصلح‌زاده
▪️نسخۀ کامل مصاحبه (۶۶ دقیقه) در:
✔️ آپارات دورنما ✔️ یوتوب دورنما
🔹ودود در گفتوگو با دورنما - که گزیده‌ای از آن را می‌بینید - دربارۀ ماهیت مردسالارانۀ تفاسیر سنتی قرآن و امکان و روش تفسیر برابری‌طلبانه از اسلام توضیح داده و از الهیات اسلامی برای دگرباشان جنسی و مسئلۀ حجاب اجباری سخن گفته است.
🔹ودود در ویدئوی گزیدۀ بالا (حدود هفت دقیقه) به‌ترتیب از این موضوعات سخن می‌گوید:
نقد اسلام هژمونیک و سلطه‌گرایانه؛ لزوم انطباق تفسیر متن مقدس با واقعیت زیستۀ مردم؛ الهی و مقدس‌نبودن زبان عربی و ضعف‌های آن؛ عبور از نگاه دوقطبی به مسئلۀ جنسیت و اهمیت حفظ کرامت انسانی؛ نقد حجاب اجباری زنان و اصالت حیا و نجابت در قرآن؛ و چهارچوب و محدوده‌های فکری فمینیست‌های اسلامی.
#قرآن_و_زن
#مسائل_زنان
#رویکرد_زنانه‌نگر_به_قرآن
#تفسیر_فمینیستی_قرآن
#فمینیسم_اسلامی
#اقلیت‌های_جنسیتی
@doornamaa
#گزیدۀ_گفتوگو
☀️یک عمر تلاش برای خوانش برابری‌طلبانه از اسلام
گفت‌وگوی اختصاصی با #آمنه_ودود
به میزبانی فاطمه مصلح‌زاده
▪️نسخۀ کامل مصاحبه (۶۶ دقیقه) در:
✔️ آپارات دورنما ✔️ یوتوب دورنما
🔹ودود در گفتوگو با دورنما - که گزیده‌ای از آن را می‌بینید - دربارۀ ماهیت مردسالارانۀ تفاسیر سنتی قرآن و امکان و روش تفسیر برابری‌طلبانه از اسلام توضیح داده و از الهیات اسلامی برای دگرباشان جنسی و مسئلۀ حجاب اجباری سخن گفته است.
🔹ودود در ویدئوی گزیدۀ بالا (حدود هفت دقیقه) به‌ترتیب از این موضوعات سخن می‌گوید:
نقد اسلام هژمونیک و سلطه‌گرایانه؛ لزوم انطباق تفسیر متن مقدس با واقعیت زیستۀ مردم؛ الهی و مقدس‌نبودن زبان عربی و ضعف‌های آن؛ عبور از نگاه دوقطبی به مسئلۀ جنسیت و اهمیت حفظ کرامت انسانی؛ نقد حجاب اجباری زنان و اصالت حیا و نجابت در قرآن؛ و چهارچوب و محدوده‌های فکری فمینیست‌های اسلامی.
#قرآن_و_زن
#مسائل_زنان
#رویکرد_زنانه‌نگر_به_قرآن
#تفسیر_فمینیستی_قرآن
#فمینیسم_اسلامی
#اقلیت‌های_جنسیتی
@doornamaa
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
#گفتوگو_با_اسلام‌پژوهان (۱۱)
#بریدۀ_گفتوگو
▪️پوشش زن از نگاه #آمنه_ودود
🔹ودود می‌گوید «حجاب» مسئلۀ محوریِ قرآن نیست؛ قرآن حیا و نجابت را اساسی می‌داند و به پوشش معینی اشاره نمی‌کند؛ اگر با همۀ زنان، با هر انتخاب در پوشش، با متانت برخورد کنیم، به چیزی رسیده‌ایم که قرآن می‌خواهد. عاملیت و کرامت زن در این است که به او حق انتخاب بدهیم؛ زن را می‌توان مجبور به پوشش کرد اما نمی‌توان به‌اجبار به او حیا آموخت. او هم منتقد برخی کشورهای اروپایی است که مانع حجاب زن می‌شوند و هم از جایی مثل ایران که حجاب زنان در آن اجباری است انتقاد می‌کند.
🔹او دربارۀ حجاب خودش می‌گوید در موقعیت‌های عمومی و سیاسی به‌ویژه در امریکا ترجیحش این است که نوع پوشش او نشان‌گر مسلمان‌بودنش باشد و این را موضعی سیاسی می‌داند. اما وقتی در اندونزی به مغازه می‌رود روسری نمی‌گذارد، چون در آنجا حجاب اجباری وجود ندارد، اگرچه در اثر تحولات دهۀ هشتاد میلادی بیشتر زنان مسلمان اندونزی روسری می‌پوشند. ودود انتخاب حجاب خود را با تاریخ اجدادش، که به‌عنوان برده از افریقا به امریکا بُرده شدند، مرتبط می‌داند.
🔻ویدئوی کامل در آپارات | یوتوب
@doornamaa
#بریدۀ_گفتوگو
▪️پوشش زن از نگاه #آمنه_ودود
🔹ودود می‌گوید «حجاب» مسئلۀ محوریِ قرآن نیست؛ قرآن حیا و نجابت را اساسی می‌داند و به پوشش معینی اشاره نمی‌کند؛ اگر با همۀ زنان، با هر انتخاب در پوشش، با متانت برخورد کنیم، به چیزی رسیده‌ایم که قرآن می‌خواهد. عاملیت و کرامت زن در این است که به او حق انتخاب بدهیم؛ زن را می‌توان مجبور به پوشش کرد اما نمی‌توان به‌اجبار به او حیا آموخت. او هم منتقد برخی کشورهای اروپایی است که مانع حجاب زن می‌شوند و هم از جایی مثل ایران که حجاب زنان در آن اجباری است انتقاد می‌کند.
🔹او دربارۀ حجاب خودش می‌گوید در موقعیت‌های عمومی و سیاسی به‌ویژه در امریکا ترجیحش این است که نوع پوشش او نشان‌گر مسلمان‌بودنش باشد و این را موضعی سیاسی می‌داند. اما وقتی در اندونزی به مغازه می‌رود روسری نمی‌گذارد، چون در آنجا حجاب اجباری وجود ندارد، اگرچه در اثر تحولات دهۀ هشتاد میلادی بیشتر زنان مسلمان اندونزی روسری می‌پوشند. ودود انتخاب حجاب خود را با تاریخ اجدادش، که به‌عنوان برده از افریقا به امریکا بُرده شدند، مرتبط می‌داند.
🔻ویدئوی کامل در آپارات | یوتوب
@doornamaa
Audio
#نسخۀ_صوتی
🔅رادیو دورنما
گفتوگو با اسلام‌پژوهان - قسمت یازدهم
🔹یک عمر تلاش برای خوانش برابری‌طلبانه از اسلام
گفتوگو با آمنه ودود
🔻این پادکست را در پادکست‌خوان‌های مشهور ازجمله کست‌باکس و شنوتو هم می‌توانید بشنوید.
#آمنه_ودود
#رادیو_دورنما
#دورنما_بشنویم
@doornamaa
🔅رادیو دورنما
گفتوگو با اسلام‌پژوهان - قسمت یازدهم
🔹یک عمر تلاش برای خوانش برابری‌طلبانه از اسلام
گفتوگو با آمنه ودود
🔻این پادکست را در پادکست‌خوان‌های مشهور ازجمله کست‌باکس و شنوتو هم می‌توانید بشنوید.
#آمنه_ودود
#رادیو_دورنما
#دورنما_بشنویم
@doornamaa
گفت‌وگوی یازدهم - آمنه ودود.pdf
489.8 KB
#نسخۀ_متنی
🔹یک عمر تلاش برای خوانش برابری‌طلبانه از اسلام
گفتوگو با آمنه ودود
🔻نسخۀ متنی این مصاحبه را در تارنمای دورنما هم می‌توانید بخوانید.
#آمنه_ودود
#دورنما_بخوانیم
@doornamaa
🔹یک عمر تلاش برای خوانش برابری‌طلبانه از اسلام
گفتوگو با آمنه ودود
🔻نسخۀ متنی این مصاحبه را در تارنمای دورنما هم می‌توانید بخوانید.
#آمنه_ودود
#دورنما_بخوانیم
@doornamaa
#گفتوگو_با_اسلام‌پژوهان (۱۱)
#گزیدۀ_گفتوگو
#گزیدۀ_متنی
▪️یک عمر تلاش برای خوانش برابری‌طلبانه از اسلام
در گفتوگو با آمنه ودود
🔅بخشی از مهم‌ترین گفته‌های آمنه ودود در این مصاحبه از این قرارند:
🔹در دورۀ دکتری به هرمنوتیک پرداختم و مشتاق بودم قدرت و جادوی کلمات را درک کنم، و اینکه چه‌قدر می‌توانند متغیر و ناپایدار باشند. آدم‌ها می‌توانند یک کلمهٔ ثابت را استفاده کنند، ولی منظورشان معانی کاملاً متفاوتی باشد. به‌خاطر همین با هم بحث می‌کنند، اما متوجه نیستند که پیوندشان با تعاریفی که نزد خودشان دارند، همان چیزی است که نمی‌گذارد گفت‌وگویی برابر شکل بگیرد.
🔹وقتی کارم دربارهٔ جنسیت در قرآن را آغاز کردم، دیدم که در میان کارهای کلاسیک واقعاً هیچ صدایی از زنان وجود ندارد. منبع ثبت‌شدهٔ مکتوبی از دورهٔ کلاسیک اسلامی نداریم که صدای زنان باشد، چه رسد به رساله‌ای کامل. ما همیشه قرآن را از زاویهٔ واقعیات زیستهٔ مردان خوانده‌ایم، اما آنها تمام بشریت نیستند.
🔹مفهوم مردسالاری مختص اسلام نیست و برای هزاران سال سنگ‌وزنهٔ تمام جهان بوده. درنتیجه، فرهنگ‌های زیادی را تحت‌تأثیر قرار داده و اصلاً ساده نیست که خود را مثلاً با استفاده از عبارات و اصطلاحات فمینیستی از آن رها کنیم. مردسالاری فرض می‌گیرد که هروقت دو چیز با هم‌دیگرند، حتماً یکی فوق آن دیگری قرار می‌گیرد. «مساوات» یا روش برابریِ توحیدی این است که تنها چیزی که فوق دیگر چیزها قرار می‌گیرد الله است، و مردانه و زنانه تنها در راستای افقی و دوجانبه می‌توانند کار کنند.
🔹من هیچ وقت نگفته‌ام که باید از تفسیر آیه‌هایی مثل ضرب زنان دست برداریم یا باید کنارشان بگذاریم. می‌گویم اگر فقط قرائت هژمونیک از آنها را در نظر بگیریم، نمی‌توانیم برای انجام رسالت قرآنی برای اسلام عمل کنیم. ما آیۀ ضرب زنان را دربارهٔ خانواده‌مان به‌کار نمی‌گیریم، چون مطابق عدالت و کرامت انسانی نیست و نه‌تنها واقعیت‌های ما بلکه اسلام را نقض می‌کند.
🔹 در قرآن موقعیت‌های زیادی برای رفع بردگی و آزادی برده‌ها وجود دارد، اما فقط یک شرط برای برده گرفتن هست و آن اسیر جنگی است. خرید و فروش برده در قرآن وجود ندارد، اما این بخشی از فرهنگ بوده و ما همان را ادامه دادیم. اما دنبال‌کردن خط‌سیر معنایی در قرآن نشان می‌دهد که ما قرار نبوده انسان‌های دیگر را به بردگی بگیریم. حتی اگر این کاری باشد که در زمان نزول قرآن انجام می‌شده.
🔹قرآن در مسئلۀ جنسیت دوقطبی نیست؛ زبان عربی دوقطبی است و قرآن بر پیامبری عرب‌زبان نازل شده که عربی حرف می‌زده. من باور ندارم که هیچ زبانی، ازجمله عربی، آسمانی و الهی باشد. امر الهی فرازبانی است، فراتر و والاتر از تنها یک زبان؛ آن‌وقت آن فرازبان از فیلتر زبان‌های مختلف انسانی گذشته است.
🔹طرحی آن‌لاین راه انداخته‌ایم با عنوان «مطالعات و الهیات اسلامی کوئیر». می‌خواهیم تابو انگاشتن برخی مباحث را کنار بگذاریم اما مسئلۀ اساسی کرامت انسان را حفظ کنیم. ما اکنون در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم با تعداد روزافزونی از افراد با گرایش‌های جنسیتی متفاوت. یا اسلام جهان‌شمول است و برای همهٔ مردم، یا فقط برای دگرجنس‌خواهان است که در این صورت «کرّمنا بنی‌آدم» دیگر معنایی ندارد.
🔹ایدهٔ تنوع جنسیتی فقط به عمل جنسی محدود نیست. سکسوالیته باید در رابطه‌ای سالم قرار بگیرد با نیایش ما، خانوادهٔ ما، رفتار ما با دیگران و رفتار دیگران با ما. بنابراین، من تلاش کردم آن را از محدود شدن به این موضوع فراتر ببرم که خیلی هم بحث‌برانگیز است.
🔹من هیچ وقت طرفدار پوشش اجباری نبوده‌ام. عاملیت و کرامت زن در این است که به او حق انتخاب بدهیم، صرف‌نظر از نوع انتخابش. من در موقعیت‌های سیاسی به‌شکلی لباس می‌پوشم که نشان‌گر مسلمان‌بودنم باشد و همین‌طور در رویدادهای عمومی. این انتخاب من است.
🔹همهٔ فمینیست‌های مسلمان لزوماً فمینیست اسلامی نیستند. برخی فمینیست‌های مسلمان، درواقع، مسلمان‌های فمینیست‌اند و به فمینیسمی سکولار بلکه ضدِدین معتقدند. من مشکلی با این موضوع ندارم، اما این فمینیسمِ من نیست. من فمینیسم خودم را از مطالعه و باورم به اسلام به‌دست آورده‌ام. فمینیسم اسلامی از منابع اسلامی استفاده می‌کند تا ایدهٔ برابری و ارتباط متقابل و کرامت انسانی را ترویج کند. من نمی‌توانم در فعالیتم از فمینیسم سکولار و ضدِدین استفاده کنم. این انتخاب شخصی من است.
✔️ نسخۀ کامل این مصاحبه را در حساب‌های دورنما دنبال کنید:
🔻نسخۀ متنی در تارنما | تلگرام
🔻نسخۀ صوتی در شنوتو | کست‌باکس
🔻نسخۀ تصویری در آپارات | یوتوب
#آمنه_ودود
#فمینیسم_اسلامی
#برابری_جنسیتی
#با_دورنما_بمانیم
@doornamaa
#گزیدۀ_گفتوگو
#گزیدۀ_متنی
▪️یک عمر تلاش برای خوانش برابری‌طلبانه از اسلام
در گفتوگو با آمنه ودود
🔅بخشی از مهم‌ترین گفته‌های آمنه ودود در این مصاحبه از این قرارند:
🔹در دورۀ دکتری به هرمنوتیک پرداختم و مشتاق بودم قدرت و جادوی کلمات را درک کنم، و اینکه چه‌قدر می‌توانند متغیر و ناپایدار باشند. آدم‌ها می‌توانند یک کلمهٔ ثابت را استفاده کنند، ولی منظورشان معانی کاملاً متفاوتی باشد. به‌خاطر همین با هم بحث می‌کنند، اما متوجه نیستند که پیوندشان با تعاریفی که نزد خودشان دارند، همان چیزی است که نمی‌گذارد گفت‌وگویی برابر شکل بگیرد.
🔹وقتی کارم دربارهٔ جنسیت در قرآن را آغاز کردم، دیدم که در میان کارهای کلاسیک واقعاً هیچ صدایی از زنان وجود ندارد. منبع ثبت‌شدهٔ مکتوبی از دورهٔ کلاسیک اسلامی نداریم که صدای زنان باشد، چه رسد به رساله‌ای کامل. ما همیشه قرآن را از زاویهٔ واقعیات زیستهٔ مردان خوانده‌ایم، اما آنها تمام بشریت نیستند.
🔹مفهوم مردسالاری مختص اسلام نیست و برای هزاران سال سنگ‌وزنهٔ تمام جهان بوده. درنتیجه، فرهنگ‌های زیادی را تحت‌تأثیر قرار داده و اصلاً ساده نیست که خود را مثلاً با استفاده از عبارات و اصطلاحات فمینیستی از آن رها کنیم. مردسالاری فرض می‌گیرد که هروقت دو چیز با هم‌دیگرند، حتماً یکی فوق آن دیگری قرار می‌گیرد. «مساوات» یا روش برابریِ توحیدی این است که تنها چیزی که فوق دیگر چیزها قرار می‌گیرد الله است، و مردانه و زنانه تنها در راستای افقی و دوجانبه می‌توانند کار کنند.
🔹من هیچ وقت نگفته‌ام که باید از تفسیر آیه‌هایی مثل ضرب زنان دست برداریم یا باید کنارشان بگذاریم. می‌گویم اگر فقط قرائت هژمونیک از آنها را در نظر بگیریم، نمی‌توانیم برای انجام رسالت قرآنی برای اسلام عمل کنیم. ما آیۀ ضرب زنان را دربارهٔ خانواده‌مان به‌کار نمی‌گیریم، چون مطابق عدالت و کرامت انسانی نیست و نه‌تنها واقعیت‌های ما بلکه اسلام را نقض می‌کند.
🔹 در قرآن موقعیت‌های زیادی برای رفع بردگی و آزادی برده‌ها وجود دارد، اما فقط یک شرط برای برده گرفتن هست و آن اسیر جنگی است. خرید و فروش برده در قرآن وجود ندارد، اما این بخشی از فرهنگ بوده و ما همان را ادامه دادیم. اما دنبال‌کردن خط‌سیر معنایی در قرآن نشان می‌دهد که ما قرار نبوده انسان‌های دیگر را به بردگی بگیریم. حتی اگر این کاری باشد که در زمان نزول قرآن انجام می‌شده.
🔹قرآن در مسئلۀ جنسیت دوقطبی نیست؛ زبان عربی دوقطبی است و قرآن بر پیامبری عرب‌زبان نازل شده که عربی حرف می‌زده. من باور ندارم که هیچ زبانی، ازجمله عربی، آسمانی و الهی باشد. امر الهی فرازبانی است، فراتر و والاتر از تنها یک زبان؛ آن‌وقت آن فرازبان از فیلتر زبان‌های مختلف انسانی گذشته است.
🔹طرحی آن‌لاین راه انداخته‌ایم با عنوان «مطالعات و الهیات اسلامی کوئیر». می‌خواهیم تابو انگاشتن برخی مباحث را کنار بگذاریم اما مسئلۀ اساسی کرامت انسان را حفظ کنیم. ما اکنون در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم با تعداد روزافزونی از افراد با گرایش‌های جنسیتی متفاوت. یا اسلام جهان‌شمول است و برای همهٔ مردم، یا فقط برای دگرجنس‌خواهان است که در این صورت «کرّمنا بنی‌آدم» دیگر معنایی ندارد.
🔹ایدهٔ تنوع جنسیتی فقط به عمل جنسی محدود نیست. سکسوالیته باید در رابطه‌ای سالم قرار بگیرد با نیایش ما، خانوادهٔ ما، رفتار ما با دیگران و رفتار دیگران با ما. بنابراین، من تلاش کردم آن را از محدود شدن به این موضوع فراتر ببرم که خیلی هم بحث‌برانگیز است.
🔹من هیچ وقت طرفدار پوشش اجباری نبوده‌ام. عاملیت و کرامت زن در این است که به او حق انتخاب بدهیم، صرف‌نظر از نوع انتخابش. من در موقعیت‌های سیاسی به‌شکلی لباس می‌پوشم که نشان‌گر مسلمان‌بودنم باشد و همین‌طور در رویدادهای عمومی. این انتخاب من است.
🔹همهٔ فمینیست‌های مسلمان لزوماً فمینیست اسلامی نیستند. برخی فمینیست‌های مسلمان، درواقع، مسلمان‌های فمینیست‌اند و به فمینیسمی سکولار بلکه ضدِدین معتقدند. من مشکلی با این موضوع ندارم، اما این فمینیسمِ من نیست. من فمینیسم خودم را از مطالعه و باورم به اسلام به‌دست آورده‌ام. فمینیسم اسلامی از منابع اسلامی استفاده می‌کند تا ایدهٔ برابری و ارتباط متقابل و کرامت انسانی را ترویج کند. من نمی‌توانم در فعالیتم از فمینیسم سکولار و ضدِدین استفاده کنم. این انتخاب شخصی من است.
✔️ نسخۀ کامل این مصاحبه را در حساب‌های دورنما دنبال کنید:
🔻نسخۀ متنی در تارنما | تلگرام
🔻نسخۀ صوتی در شنوتو | کست‌باکس
🔻نسخۀ تصویری در آپارات | یوتوب
#آمنه_ودود
#فمینیسم_اسلامی
#برابری_جنسیتی
#با_دورنما_بمانیم
@doornamaa
🔅 فصل پنجم دورنما ـ مقالۀ هفتم
🔹شریعت قرآنی و سنت‌های دینی باستان متأخر
مروری بر کتاب «شریعت پس از اسرائیل: از بایبل تا قرآن» اثر هولگر زلنتین
#هولگر_زلنتین
#شریعت_اسلامی
#فقه_اسلامی
#اسلام_آغازین
#دوران_باستان_متأخر
#اسلام_و_یهودیت
#اسلام_و_مسیحیت
#قرآن_و_بایبل
#بنی_اسرائیل
#جنتیل_ها
#اسلام_پژوهی_آکادمیک
#مطالعات_آکادمیک_اسلام
#اسلام_شناسی_در_عصر_مدرن
@doornamaa
🔹شریعت قرآنی و سنت‌های دینی باستان متأخر
مروری بر کتاب «شریعت پس از اسرائیل: از بایبل تا قرآن» اثر هولگر زلنتین
#هولگر_زلنتین
#شریعت_اسلامی
#فقه_اسلامی
#اسلام_آغازین
#دوران_باستان_متأخر
#اسلام_و_یهودیت
#اسلام_و_مسیحیت
#قرآن_و_بایبل
#بنی_اسرائیل
#جنتیل_ها
#اسلام_پژوهی_آکادمیک
#مطالعات_آکادمیک_اسلام
#اسلام_شناسی_در_عصر_مدرن
@doornamaa
#معرفی_کتاب
#معرفی_نویسنده
🔹شریعت قرآنی و سنت‌های دینی باستان متأخر
مروری بر کتاب «شریعت پس از اسرائیل: از بایبل تا قرآن» اثر #هولگر_زلنتین
✍️ #ایمان_تاجی
درآمد
هولگر زِلنتین (ز. ۱۹۷۶) استاد مطالعات ادیان در دانشگاه توبینگن است. او پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه آمستردام، دکتری‌اش را در ادیان دوران باستان متأخر در ۲۰۰۷ از دانشگاه پرینستن گرفت. حوزهٔ تخصصی او مطالعات تلمود و قرآن، و بررسی تطور شریعت و قوانین فقهی در دوران باستان متأخر است. زلنتین در کارهایش نقد ادبی را با روش‌های تاریخی و تاریخ قانون ترکیب می‌کند تا شباهت‌ها و تفاوت‌ها در سنت‌های فرهنگیِ یهودی، مسیحی و اسلامی اولیه را بررسی کند. از او پیش‌تر کتاب «فرهنگ شرعیِ قرآن: دیدسکالیا نقطه‌ای برای آغاز» (۲۰۱۳) منتشر شده که توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. کتاب «شریعت پس از اسرائیل: از بایبل تا قرآن» (۲۰۲۲) آخرین کتاب اوست دربارهٔ پیوستگی شگفت‌انگیز شریعت و احکام مرتبط با جنتیل‌ها (غیراسرائيلیان) از بایبل عبری تا قرآن و از طریق یهودیت و مسیحیتِ دوران باستان متأخر. این کتاب دو هدف اصلی دارد: نخست آنکه نشان دهد «قوانینِ مرتبط با غیراسرائیلیان» در دوران باستان متأخر به‌ویژه در میان سه دین یهودیت، مسیحیت و اسلام حضوری زنده داشته است؛ و دوم اینکه پیوستگی این قوانینِ شرعی را با بررسی «شباهت‌ها» و «تفاوت‌ها»ی آن در بایبل، متون مسیحی و ربانی عهد باستان متأخر و همچنین قرآن نشان دهد.
🔻مطالعۀ متن کامل و دانلود فایل مقاله
#مقالۀ_مروری
#دورنما_بخوانیم
#با_دورنما_بمانیم
@doornamaa
#معرفی_نویسنده
🔹شریعت قرآنی و سنت‌های دینی باستان متأخر
مروری بر کتاب «شریعت پس از اسرائیل: از بایبل تا قرآن» اثر #هولگر_زلنتین
✍️ #ایمان_تاجی
درآمد
هولگر زِلنتین (ز. ۱۹۷۶) استاد مطالعات ادیان در دانشگاه توبینگن است. او پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه آمستردام، دکتری‌اش را در ادیان دوران باستان متأخر در ۲۰۰۷ از دانشگاه پرینستن گرفت. حوزهٔ تخصصی او مطالعات تلمود و قرآن، و بررسی تطور شریعت و قوانین فقهی در دوران باستان متأخر است. زلنتین در کارهایش نقد ادبی را با روش‌های تاریخی و تاریخ قانون ترکیب می‌کند تا شباهت‌ها و تفاوت‌ها در سنت‌های فرهنگیِ یهودی، مسیحی و اسلامی اولیه را بررسی کند. از او پیش‌تر کتاب «فرهنگ شرعیِ قرآن: دیدسکالیا نقطه‌ای برای آغاز» (۲۰۱۳) منتشر شده که توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. کتاب «شریعت پس از اسرائیل: از بایبل تا قرآن» (۲۰۲۲) آخرین کتاب اوست دربارهٔ پیوستگی شگفت‌انگیز شریعت و احکام مرتبط با جنتیل‌ها (غیراسرائيلیان) از بایبل عبری تا قرآن و از طریق یهودیت و مسیحیتِ دوران باستان متأخر. این کتاب دو هدف اصلی دارد: نخست آنکه نشان دهد «قوانینِ مرتبط با غیراسرائیلیان» در دوران باستان متأخر به‌ویژه در میان سه دین یهودیت، مسیحیت و اسلام حضوری زنده داشته است؛ و دوم اینکه پیوستگی این قوانینِ شرعی را با بررسی «شباهت‌ها» و «تفاوت‌ها»ی آن در بایبل، متون مسیحی و ربانی عهد باستان متأخر و همچنین قرآن نشان دهد.
🔻مطالعۀ متن کامل و دانلود فایل مقاله
#مقالۀ_مروری
#دورنما_بخوانیم
#با_دورنما_بمانیم
@doornamaa
Audio
#نسخۀ_صوتی
🔅رادیو دورنما
فصل پنجم ـ قسمت هفتم
🔹شریعت قرآنی و سنت‌های دینی باستان متأخر
مروری بر کتاب «شریعت پس از اسرائیل: از بایبل تا قرآن» اثر هولگر زلنتین
✔️ این پادکست را در پادکست‌خوان‌های مشهور ازجمله کست‌باکس و شنوتو هم می‌توانید بشنوید.
#ایمان_تاجی
#رادیو_دورنما
#پادکست_دورنما
#دورنما_بشنویم
#با_دورنما_بمانیم
@doornamaa
🔅رادیو دورنما
فصل پنجم ـ قسمت هفتم
🔹شریعت قرآنی و سنت‌های دینی باستان متأخر
مروری بر کتاب «شریعت پس از اسرائیل: از بایبل تا قرآن» اثر هولگر زلنتین
✔️ این پادکست را در پادکست‌خوان‌های مشهور ازجمله کست‌باکس و شنوتو هم می‌توانید بشنوید.
#ایمان_تاجی
#رادیو_دورنما
#پادکست_دورنما
#دورنما_بشنویم
#با_دورنما_بمانیم
@doornamaa
شریعت_قرآنی_و_سنت‌های_دینی_باستان_متأخر.pdf
249.6 KB
#نسخۀ_متنی
🔹شریعت قرآنی و سنت‌های دینی باستان متأخر
مروری بر کتاب «شریعت پس از اسرائیل: از بایبل تا قرآن» اثر هولگر زلنتین
✔️ این مقاله را در تارنمای دورنما هم می‌توانید بخوانید.
#شریعت_اسلامی
#دوران_باستان_متأخر
#قرآن_و_بایبل
#دورنما_بخوانیم
#با_دورنما_بمانیم
@doornamaa
🔹شریعت قرآنی و سنت‌های دینی باستان متأخر
مروری بر کتاب «شریعت پس از اسرائیل: از بایبل تا قرآن» اثر هولگر زلنتین
✔️ این مقاله را در تارنمای دورنما هم می‌توانید بخوانید.
#شریعت_اسلامی
#دوران_باستان_متأخر
#قرآن_و_بایبل
#دورنما_بخوانیم
#با_دورنما_بمانیم
@doornamaa
Zellentin_Law_beyond_Israel_From_the_Bible_to_the_Qur'an.pdf
3.7 MB
#متن_کتاب
Holger M. Zellentin, Law beyond Israel. From the Bible to the Qur'an, Oxford University Press, 2022, 366 pp.
@doornamaa
Holger M. Zellentin, Law beyond Israel. From the Bible to the Qur'an, Oxford University Press, 2022, 366 pp.
@doornamaa
#گزیدۀ_مقاله
🔹شریعت قرآنی و سنت‌های دینی باستان متأخر
(مروری بر «شریعت پس از اسرائیل: از بایبل تا قرآن» اثر هولگر زلنتین)
✍️ #ایمان_تاجی
برخی از بخش‌های مهم مقاله از این قرارند:
🔻قرآن خود را جزو غیراسرائیلیان می‌شمارد و هویت غیراسرائیلی خود را با اسماعیل، پسر ابراهیم، گره می‌زند. از این منظر، احکام اعمال‌شده برای غیراسرائیلیان تا زمان قرآن در میان قوم‌‌ها و فرقه‌های مذهبی ساری و جاری بوده‌اند. در نتیجه، زلنتین معتقد است با قراردادن قرآن در بستر دنیای باستان متأخر و پی‌گیریِ دیگر سنت‌های آن دوران، نظیر یهودیت ربانی و مسیحیت، می‌توان پیوستگی فرهنگ شرعیِ آن دوران را به خوبی مشاهده کرد.
🔻ادیان ابراهیمی دوران باستان متأخر همگی سیاههٔ مشخص و مشترکی از قوانین شرعی را برای کسانی که غیراسرائیلی (جِنتیل) می‌پنداشته‌اند، وضع کرده‌اند که هدف از آنها حفاظت و حمایت غیراسرائیلیان از «ناپاکی‌های حرام» بوده است. اسرائیلیان یا بنی‌اسرائیل همان اعقاب دوازده فرزند یعقوب پسر اسحاق‌اند. کتاب زلنتین حاوی چهار فصل است و هر فصل بخشی از قوانین فقهی مرتبط با طهارت یا ناپاکی را در متون یهودی، مسیحی و قرآن بررسی می‌کند.
🔻بررسی‌های زلنتین نشان می‌دهد که هم متون ربانی و هم مسیحی شباهت‌های بسیاری از جهت فهرست قوانین شرعی با یکدیگر دارند، هرچند که تفاوت‌هایی را نیز در این میان ـ به دلیل رویکرد متفاوت این دو گروه در تفسیر متن ـ می‌توان یافت. ازجمله اینکه در تفسیر ربی‌ها مصرف گوشت مردار برای غیریهودیان آزاد است و آنها اصلاً مخاطب قوانین مربوط به ناپاکی‌های دوره‌ای نیستند. اما اعمال رسولان به‌روشنی گوشت مردار را برای همه حرام اعلام کرده و جا را برای اِعمال قوانین ناپاکی‌های دوره‌ای برای غیریهودیان باز گذاشته است.
🔻زلنتین زمینهٔ چهار تحریم قرآنی یعنی خون، مردار، گوشت قربانی‌شده برای بت‌ها و خوک را بررسی می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که قرآن از لحاظ فقهی قوانین موجود در عربستان دربارۀ خوردنی‌ها را نپذیرفته و به‌جای آن خود را به گروه گسترش‌دهندگان مسیحی نزدیک کرده است. او معتقد است اگرچه پیوستگی عمیقی میان قرآن و متون قبلی وجود دارد، قرآن با ایجاد تفاوت‌هایی در قوانین شرعی در پی ساختن هویت جدیدی برای خود و پیروانش بوده است.
🔻قرآن حتی در ترتیب ذکر افرادی که ازدواج با آنان حرام است شباهت زیادی با بخشی از سفر لاویان دارد. البته همانند دیگر قوانین شرعیِ ذکرشده در فصول قبل، قرآن همچنان استقلال خود را حفظ کرده و فهرست آن با عهد عتیق تفاوت‌هایی نیز دارد. مثلاً ازدواج با زنِ برادر یا زنِ عمو در قرآن تحریم نشده است، درحالی‌که ازدواج با برادرزاده یا خواهرزاده، مادر یا خواهر رضاعی به فهرست ازدواج‌های ممنوع اضافه شده است.
🔻قوانین مربوط به ازدواج در بایبل بیشتر مربوط به تحریم‌های ازدواج در اقوام نَسبی است. در قرآن اما ازدواج با نزدیکان در خانواده‌ها‌ی نَسبی و سببی در کنار هم آمده است. نظیر این رویکرد قرآن را می‌توان در برخی متون مسیحی در دوران باستان متأخر یافت که در آنها برخی ازدواج‌ها در نزدیکان سببی نیز وارد فهرست تحریم شده‌اند. زلنتین معتقد است قرآن بدین طریق به‌سمت نوعی تساوی جنسیتی حرکت کرده و فهرست ازدواج‌های ممنوع را به هر دو طرفِ مرد و زن تعمیم داده است، درحالی‌که در بایبل این تحریم‌ها به اقوام نسبیِ طرف مرد محدود می‌شود.
🔻 در لسان قرآن هرگونه تجاوز از قوانین مرتبط با ناپاکی‌های حرام منجر به «رِجس» می‌شود. همچنین در قرآن رجس با شیطان پیوند وثیقی دارد. درواقع شیطان است که خواهان رجس در انسان‌هاست و موجب ناپاکی‌های حرام می‌شود. این همراهی شیطان با گناه و ناپاکی‌های حرام را در عهد عتیق و متون مسیحی دوران باستان متأخر نیز می‌توان یافت.
✔️ نسخۀ کامل مقاله را دریافت کنید:
نسخۀ متنی | نسخۀ صوتی
▪️نیز برای آگاهی بیشتر دربارۀ این موضوع مشاهدۀ دو ویدئوی زیر از هولگر زلنتین قابل توصیه‌اند:
۱. گفتاری دربارۀ موضوع کتاب «فرهنگ شرعی قرآن» و متن دیدسکالیا، که پیش‌تر همراه با زیرنویس فارسی در دورنما منتشر شده است (این‌جا).
۲. گفتاری دربارۀ کتاب «شریعت پس از اسرائیل»، که به‌تازگی به‌همت مؤسسۀ شیعی المهدی در بیرمنگام منتشر شده است (این‌جا).
#هولگر_زلنتین
#شریعت_اسلامی
#قرآن_و_بایبل
#دوران_باستان_متأخر
@doornamaa
🔹شریعت قرآنی و سنت‌های دینی باستان متأخر
(مروری بر «شریعت پس از اسرائیل: از بایبل تا قرآن» اثر هولگر زلنتین)
✍️ #ایمان_تاجی
برخی از بخش‌های مهم مقاله از این قرارند:
🔻قرآن خود را جزو غیراسرائیلیان می‌شمارد و هویت غیراسرائیلی خود را با اسماعیل، پسر ابراهیم، گره می‌زند. از این منظر، احکام اعمال‌شده برای غیراسرائیلیان تا زمان قرآن در میان قوم‌‌ها و فرقه‌های مذهبی ساری و جاری بوده‌اند. در نتیجه، زلنتین معتقد است با قراردادن قرآن در بستر دنیای باستان متأخر و پی‌گیریِ دیگر سنت‌های آن دوران، نظیر یهودیت ربانی و مسیحیت، می‌توان پیوستگی فرهنگ شرعیِ آن دوران را به خوبی مشاهده کرد.
🔻ادیان ابراهیمی دوران باستان متأخر همگی سیاههٔ مشخص و مشترکی از قوانین شرعی را برای کسانی که غیراسرائیلی (جِنتیل) می‌پنداشته‌اند، وضع کرده‌اند که هدف از آنها حفاظت و حمایت غیراسرائیلیان از «ناپاکی‌های حرام» بوده است. اسرائیلیان یا بنی‌اسرائیل همان اعقاب دوازده فرزند یعقوب پسر اسحاق‌اند. کتاب زلنتین حاوی چهار فصل است و هر فصل بخشی از قوانین فقهی مرتبط با طهارت یا ناپاکی را در متون یهودی، مسیحی و قرآن بررسی می‌کند.
🔻بررسی‌های زلنتین نشان می‌دهد که هم متون ربانی و هم مسیحی شباهت‌های بسیاری از جهت فهرست قوانین شرعی با یکدیگر دارند، هرچند که تفاوت‌هایی را نیز در این میان ـ به دلیل رویکرد متفاوت این دو گروه در تفسیر متن ـ می‌توان یافت. ازجمله اینکه در تفسیر ربی‌ها مصرف گوشت مردار برای غیریهودیان آزاد است و آنها اصلاً مخاطب قوانین مربوط به ناپاکی‌های دوره‌ای نیستند. اما اعمال رسولان به‌روشنی گوشت مردار را برای همه حرام اعلام کرده و جا را برای اِعمال قوانین ناپاکی‌های دوره‌ای برای غیریهودیان باز گذاشته است.
🔻زلنتین زمینهٔ چهار تحریم قرآنی یعنی خون، مردار، گوشت قربانی‌شده برای بت‌ها و خوک را بررسی می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که قرآن از لحاظ فقهی قوانین موجود در عربستان دربارۀ خوردنی‌ها را نپذیرفته و به‌جای آن خود را به گروه گسترش‌دهندگان مسیحی نزدیک کرده است. او معتقد است اگرچه پیوستگی عمیقی میان قرآن و متون قبلی وجود دارد، قرآن با ایجاد تفاوت‌هایی در قوانین شرعی در پی ساختن هویت جدیدی برای خود و پیروانش بوده است.
🔻قرآن حتی در ترتیب ذکر افرادی که ازدواج با آنان حرام است شباهت زیادی با بخشی از سفر لاویان دارد. البته همانند دیگر قوانین شرعیِ ذکرشده در فصول قبل، قرآن همچنان استقلال خود را حفظ کرده و فهرست آن با عهد عتیق تفاوت‌هایی نیز دارد. مثلاً ازدواج با زنِ برادر یا زنِ عمو در قرآن تحریم نشده است، درحالی‌که ازدواج با برادرزاده یا خواهرزاده، مادر یا خواهر رضاعی به فهرست ازدواج‌های ممنوع اضافه شده است.
🔻قوانین مربوط به ازدواج در بایبل بیشتر مربوط به تحریم‌های ازدواج در اقوام نَسبی است. در قرآن اما ازدواج با نزدیکان در خانواده‌ها‌ی نَسبی و سببی در کنار هم آمده است. نظیر این رویکرد قرآن را می‌توان در برخی متون مسیحی در دوران باستان متأخر یافت که در آنها برخی ازدواج‌ها در نزدیکان سببی نیز وارد فهرست تحریم شده‌اند. زلنتین معتقد است قرآن بدین طریق به‌سمت نوعی تساوی جنسیتی حرکت کرده و فهرست ازدواج‌های ممنوع را به هر دو طرفِ مرد و زن تعمیم داده است، درحالی‌که در بایبل این تحریم‌ها به اقوام نسبیِ طرف مرد محدود می‌شود.
🔻 در لسان قرآن هرگونه تجاوز از قوانین مرتبط با ناپاکی‌های حرام منجر به «رِجس» می‌شود. همچنین در قرآن رجس با شیطان پیوند وثیقی دارد. درواقع شیطان است که خواهان رجس در انسان‌هاست و موجب ناپاکی‌های حرام می‌شود. این همراهی شیطان با گناه و ناپاکی‌های حرام را در عهد عتیق و متون مسیحی دوران باستان متأخر نیز می‌توان یافت.
✔️ نسخۀ کامل مقاله را دریافت کنید:
نسخۀ متنی | نسخۀ صوتی
▪️نیز برای آگاهی بیشتر دربارۀ این موضوع مشاهدۀ دو ویدئوی زیر از هولگر زلنتین قابل توصیه‌اند:
۱. گفتاری دربارۀ موضوع کتاب «فرهنگ شرعی قرآن» و متن دیدسکالیا، که پیش‌تر همراه با زیرنویس فارسی در دورنما منتشر شده است (این‌جا).
۲. گفتاری دربارۀ کتاب «شریعت پس از اسرائیل»، که به‌تازگی به‌همت مؤسسۀ شیعی المهدی در بیرمنگام منتشر شده است (این‌جا).
#هولگر_زلنتین
#شریعت_اسلامی
#قرآن_و_بایبل
#دوران_باستان_متأخر
@doornamaa