تو هم لیاقتته که این‌طوری ازت تقدیر بشه... 🏅🏆🏅 چرا تو نه؟! فکر کن بهش...

چگونه فقط با یک کلید هر متنی را بدون انتقال لینک‌ها و فرمت‌های آن در ورد کپی کنیم؟
#ورد
سید محمد بصام
@Matnook_com

«فارسی» یا «پارسی»؟
آیا عرب‌ها واژهٔ «پارسی» را به‌صورت «فارسی» درآورده‌اند یا فارسی‌زبانان؟
و ریشه‌شناسی چند واژهٔ دیگر...

استاد علی‌اشرف صادقی، زبان‌شناس و عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد.
@theapll
✍️ این را هم ببینید: «پارس» صدای سگ است یا ...؟.
#زبان‌شناسی #واژه‌شناسی
سید محمد بصام
@Matnook_com

نشانه‌گذاری «بلکه»

اگر «بلکه» میان دو جمله بیاید، قبل از آن ویرگول می‌گذاریم و اگر میان دو واژه یا عبارت بیاید، هیچ نشانه‌ای نمی‌گذاریم:
میان دو جمله: قبل از قضاوت کردن باید بفهمی که در برابر واقعیت نباید به سجده افتاد، بلکه باید با دید انتقادی به آن نگریست. (فدریکو فِلّینی، فیلمنامه‌نویس ایتالیایی)؛ مصدق از لبخند او نه‌فقط آرام نشد، بلکه ته دلش بیشتر ریخت. (محمد قاسم‌زاده، توراکینا، ص ۱۲)
میان دو واژه یا عبارت: غرضش نه کینه‌توزی بلکه اعادۀ حیثیت از خویشتن بود. (محمدابراهیم باستانی پاریزی، برهنه‌ها و مرده‌ها، ج ۲، ص ۶۸۴)؛ او نه‌تنها از نظر عقیده و آرمان بلکه از لحاظ انتقام‌جوییِ شخصی نیز زبونی خود را نشان می‌دهد. (یحیی آرین‌پور، از صبا تا نیما، ج ۲، ص ۲۶۲)

یادآوری:
تصویر این فرسته از گروه پشتیبانی «دورهٔ جامع ویرایش متنوک» است که در آن به پرسش‌های ویرایش‌آموزان و دانشجویانم پاسخ می‌دهم.
#نشانه‌گذاری
سید محمد بصام
@Matnook_com

«حتماً» یا «حتمن»؟ تنوین یا «ن»؟
آیا می‌توانیم واژه‌های تنوین‌دار را با «ن» بنویسیم؟
داستان تنوین و پاسخ این پرسش‌ها را در این فایل صوتی بشنوید.
#املا_رسم‌الخط #متن‌آوا
سید محمد بصام
@Matnook_com

🔺خانم آسیمه، از شیراز، ارشد زبان و ادبیات فارسی، از ویراستاران مؤسسه

🎞ویدئو سایر شرکت‌کنندگان:
@Matnook_01
🔰کانال مؤسسه در تلگرام:
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

فرهنگوارۀ واژگان اداری (رایگان)
۵۰۱ واژه و عبارت بیگانه یا متکلفانه همراه با جایگزین‌های مناسب و کاربردی برای نامه‌های اداری و متن‌های رسمی

✍️ این فایل بخشی از «دورۀ جامع نامه‌نگاری» است.
#ویرایش_زبانی
سید محمد بصام
@Matnook_com

📜 نمونۀ فرهنگوارۀ واژگان اداری
✍️ این فرهنگواره بخشی از «دورۀ جامع نامه‌نگاری» است.
📥 از اینجا دانلود کنید.
@Matnook_com

❌ نادرست:
به قطعِ یقین، قطعِ به یقین

✅ درست:
به قطع و یقین (= «قطعاً و یقیناً»)

یادآوری:
«قطع‌ویقین» به‌تنهایی به‌ معنای «اطمینان» است: «هرگز این‌همه قطع‌ویقین نخواهیم داشت.» (عباس زریاب خویی، لذات فلسفه، ص ۲۴۱)
#املا_رسم‌الخط #واژه‌شناسی
سید محمد بصام
@Matnook_com

سلسله‌چالش‌های ویرایش گروه متنوک

در این ویدیو، با برخی از لغزش‌ها و کاستی‌های دستور خطّ فارسی فرهنگستان (ویراست جدید) آشنا می‌شوید. همچنین قاعدۀ فاصله‌گذاری «چه» را هم می‌آموزید: کجا «چه» بافاصله نوشته می‌شود، کجا با نیم‌فاصله و کجا پیوسته؟
#دستورزبان #فاصله‌گذاری
سید محمد بصام
@Matnook_com

🔺سودابه سعیدی، از کرج، ارشد مهندسی کشاورزی، از ویراستاران مؤسسه

🎞ویدئو سایر شرکت‌کنندگان:
@Matnook_01
🔰کانال مؤسسه در تلگرام:
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

۵ نکته دربارۀ واژه‌بست «-ها»

۱) واژه‌بست نوعی تکواژ وابسته است که ۱) کاربرد مستقل ندارد و ۲) همیشه به یک واژه افزوده می‌شود و ۳) واژۀ جدیدی (= مشتق) نمی‌سازد و ۴) تکیۀ آوایی ندارد. کمابیش ده واژه‌بست در فارسی داریم که یکی از آن‌ها «-ها / -ـا» است.
۲) واژه‌بست -ها / -ـا کاربرد گفتاری و غیررسمی دارد و معمولاً برای تأکید، هشدار، و مانند این‌ها به ‌کار می‌رود.
۳) واژه‌بست -ها در حالت شکسته به‌صورت -ا / -ـا نوشته می‌شود، مگر در واژه‌های پایان‌یافته به واکۀ e (= های بیان حرکت): بازم دیرت می‌شه‌ها!
۴) واژه‌بست -ها / -ـا همواره با واژۀ پیش از خود با نیم‌فاصله یا پیوسته (سرهم) یا بی‌فاصله نوشته می‌شود، چون فاقد تکیۀ آوایی است:
غیرشکسته: آمدی نسازی‌ها؛ به او گفتم‌ها؛ می‌بخشیدها
شکسته: اومدی نسازیا؛ بهش گفتما؛ می‌بخشیدا
۵) نوشتن واژه‌بست -ها به‌صورت بافاصله یا با املای «آ» و بافاصله نادرست است:
درست: عجب شانسی داری‌ها / داریا
نادرست: عجب شانسی داری ها / داری آ
#دستورزبان #گفتاری‌نویسی #فاصله‌گذاری
سید محمد بصام
@Matnook_com

فاصله‌گذاری ۱۳۵ عبارت پرکاربرد

عبارت‌های زیر کاملاً بافاصله نوشته می‌شوند:
از آن به بعد، از آن بین، از آنجا به بعد، از آن پس، از آن جمله، از آن جهت، از آن حیث، از آن سو، از آن قبیل، از آن گذشته، از آن لحاظ، از آن میان، از این بابت، از این به بعد، از اینجا به بعد، از این بین، از این پس، از این جهت، از این حیث، از این دست، از این سو، از این طرف‌، از این قبیل، از این گذشته، از این لحاظ، از این میان، از این نظر، از این نوع، از دیگر سو، از سر اخلاص / لطف / ...، از سوی دیگر، از طرف دیگر، از هر جانب، از هر جهت، از هر حیث، از هر سو، از هر طرف، از هر لحاظ، از هر نظر، از همه جهت، از همه نظر، از همین رو، با استفاده از، با‌ این‌ اوصاف / توصیف / وصف، با‌ این‌ ترتیب، با‌ این‌ تفاسیر، با‌ این‌ تفاصیل، با‌ این‌ حال، با این حساب، با‌ توجه‌ به، با‌ عنایت‌ به، با‌ وجود‌ این، به اندازۀ کافی، به اندازۀ لازم، به این ترتیب، به این جهت، به این خاطر، به این دلیل، به این سبب، به این صورت، به این علت، به این لحاظ، به آن دلیل، به آن سبب، به آن صورت، به آن علت، به زودی زود، به قیاس با، به مقدار کافی، به مقدار لازم، به نقل از، به هر جهت، به هر حال، به هر رو / روی، به هر صورت، به همان ترتیب، به همان جهت، به همان خاطر، به همان دلیل، به همان سبب، به همان صورت، به همان علت، به همین ترتیب، به همین جهت، به همین خاطر، به همین دلیل، به همین سبب، به همین صورت،‌ به همین علت، به هیچ عنوان، به هیچ وجه، به یک سو، به یک مقدار، در ارتباط با، در اعتراض به، در این اثنا، در این ارتباط، در این باب، در این باره، در این بین، در این حال، در این حالت، در این حین، در این خصوص، در این رابطه، در این زمینه، در این صورت، در این مورد، در این میان، در این هنگام، در آن حال، در آن حالت، در آن زمان، در آن صورت، در آن موقع، در آن وقت، در آن هنگام، در رابطه با، در عین حال، در غیر این صورت، در قیاس با، در هر باب، در هر حال، در هر صورت، در هر مورد، در همان حال، در همه حال، در همین باره، در همین حال، در همین حین، در همین خصوص، در همین زمینه، در همین مورد، در همین موقع، در همین هنگام.
✍️ ببینید: فاصله‌گذاری ۱۵۵ پیوند مرکب‌.
#فاصله‌گذاری
سید محمد بصام
@Matnook_com

۵ نکته دربارۀ فعل پیشوندی

۱) تعریف
فعلی که از ترکیب یک پیشوند و یک فعل ساده ساخته شده باشد «فعل پیشوندی» نام دارد: برگشتن (بر- + گشتن)، بازداشتن (باز- + داشتن)، دریافتن (در- + یافتن)، فراگرفتن (فرا- + گرفتن)، وارفتن (وا- + رفتن)، وررفتن (ور- + رفتن).

۲) معنا و نقش
پیشوندهای فعلی دو نقش دارند؛ یا معنای جدیدی به فعل می‌دهند یا فقط معنای فعل را مؤکد و تقویت می‌کنند.
۲-۱) معنای جدید: «بازگشتن» و «فراگرفتن» که با «گشتن» و «گرفتن» فرق می‌کنند.
۲-۲) تأکید و تقویت معنا: «برانگیختن» و «برافراشتن» که فقط «انگیختن» و «افراشتن» را مؤکد و تقویت کرده‌اند.

۳) فاصله‌گذاری
پیشوندهای فعلی همیشه بی‌فاصله نوشته می‌شوند:
- «دریافتن»: درمی‌یابم،‌ درمی‌یابی، درمی‌یابد، درمی‌یابیم، درمی‌یابید، درمی‌یابند
- «فراگرفتن»: فراگرفتم، فراگرفتی، فراگرفت، فراگرفتیم، فراگرفتید، فراگرفتند

یادآوری:
۱) اگر عنصری بین پیشوند و فعل قرار گرفت، همگی بافاصله نوشته می‌شوند:
- فرا باید گرفت؛
- در خواهد یافت؛
- بر که گشت (= «وقتی برگشت»).
۲) ضمیرهایی که پس از پیشوند می‌آیند با نیم‌فاصله نوشته می‌شوند و‌ کاربردشان غیررسمی است: بَرِش‌داشت، بَرِت‌می‌گردونم، و ... .
#دستورزبان #فاصله‌گذاری
سید محمد بصام
@Matnook_com

چگونه سریع و بدون به‌هم‌ریختگی به شعر کشیدگی دهیم؟
#ورد
سید محمد بصام
@Matnook_com

ویراسته:
زمین‌لرزه‌ای به مقیاس ۸٫۱ ریشتر نیوزیلند را لرزاند. پس از این حادثه، هشدار سونامی اعلام شد و مردم از مناطق پرخطر دور شدند.

مهم‌ترین نکته‌ها:
۱) «به مقیاسِ» دقیق‌تر و بهتر از «به بزرگیِ» است، چون «ریشتر» مقیاسی است برای سنجش اندازۀ زلزله.
۲) به‌جای نقطه یا ممیز، برای عدد اعشاری، باید از نویسۀ اعشار استفاده کرد: ۸٫۱، نه ۸.۱ و نه ۸/۱. (در گوشی، ممکن است به شکل نویسۀ دیگری دیده شود. در فرستۀ جداگانه‌ای، دربارۀ تفاوت این نویسه‌ها خواهیم گفت.)
۳) نام کشور «نیوزیلند» (به انگلیسی، New Zealand) با همین املا درست است، نه *نیوزلند.
۴) در جملهٔ آخر، فعل ـ بدون قرینه ـ حذف شده‌است. باید می‌نوشت «هشدار ... اعلام شد و ... دور شدند»، نه «اعلام و ... دور شدند».
#ویرایش_زبانی #املا_رسم‌الخط #تمرین_ویرایش
سید محمد بصام
@Matnook_com

❌ نادرست: پگاه؛ طعم خوش سلامتی
✅ درست: پگاه، طعم خوش سلامتی
🔍 چرا؟ چون این عبارت‌ها در اصل یک جملۀ کامل‌اند و معمولاً آخر آن‌ها «است» دارد: پگاه طعم خوش سلامتی است. «است» را حذف می‌کنیم و پس از «پگاه» ویرگول می‌گذاریم تا مؤکد و برجسته شود: پگاه، طعم خوش سلامتی. یک مثال دیگر: آسان‌پرداخت، پیشگام در فناوری مالی.

📌 یادآوری:
✍️ برای جدا کردن یک موضوع اصلی یا کلی از توضیحات وابسته به آن نقطه‌ویرگول می‌گذاریم:
- فضای مجازی؛ تهدیدها و آسیب‌ها
- ویروس کرونا؛ چالش‌ها و پیامدهای جهانی

🗝 این را هم ببینید: ۴ کاربرد مهم نقطه‌ویرگول.
#نشانه‌گذاری
سید محمد بصام
@Matnook_com

📜 دربارۀ واژۀ «ناطور»

✍️ «ناطور» واژه‌ای عربی و به معنای «باغبان» و «پالیزبان یا نگهبان کشتزار» است. املای این واژه با «ط» درست است و بنابراین املای *ناتور در تصویر سمت راست (فیلم) و در تصویر سمت چپ (کتاب) نادرست است. املای واژه‌ها را تنها باید در فرهنگ‌های معتبر دید و نباید آن‌ها را سرخود تغییر داد.
📌 یادآوری: در ارجاع‌دهی، املای نام کتاب‌ها را ـ حتی اگر نادرست باشند ـ اصلاح نمی‌کنیم و به همان صورت چاپی می‌نویسیم (املای اَسناد هویتی و حقوقی را نیز همچنین). پس اگر مثلاً به ناتور دشت (کتاب سمت چپ در تصویر) ارجاع می‌دهیم، نباید املای نادرست آن را ویرایش و اصلاح کنیم.
#املا_رسم‌الخط
سید محمد بصام
@Matnook_com