«مثلاً» یا «مثلن»؟ تنوین یا «ن»؟
آیا می‌توانیم واژه‌های تنوین‌دار را با «ن» بنویسیم؟
داستان تنوین و پاسخ این پرسش‌ها را در این فایل صوتی بشنوید.
#املا_رسم‌الخط #متن‌آوا
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

نکته‌ای دربارۀ پیوند «چه ... چه ...»

پیوند «چه ... چه ...» برای هم‌پایه کردن دو یا چند گروه یا جمله به کار می‌رود و برابریِ دو یا چند مقوله را نشان می‌دهد. بنابراین نوشتن آن به‌صورت «چه ... *یا ...»، که گاهی در ترجمه‌ها دیده می‌شود، نادرست است.
درست: هر کتابی، چه ترجمه باشد و چه تألیف، نیازمند ویرایش است.
نادرست: هر کتابی، چه ترجمه باشد و *یا تألیف، نیازمند ویرایش است.
#دستورزبان #ویرایش_زبانی
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

۷ نکته دربارۀ «غیر» در ۷ دقیقه!
ببینید: بخش ۵۶ از دورۀ جامع ویرایش: گیومه (قسمت ۱).
#دستورزبان #فاصله‌گذاری
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

۴ درس کاربردی برای اهل قلم:
۱) جمله‌های «دیریاب» و «زودیاب»؛
۲) ساده‌نویسی چیست؟؛
۳) مثلث سه‌میم در ویرایش؛
۴) فرمول «کام» در نگارش و ویرایش.
#ویرایش_زبانی
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

🔺سحر جهانتاش، از کرج، کارشناسی موسیقی و نوازندگی، از ویراستاران مؤسسه

🎞ویدئو سایر شرکت‌کنندگان:
@Matnook_01
🔰کانال مؤسسه در تلگرام:
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

مسعود پزشکیان: «... کسانی که دلشون می‌خواد ما رو نابود کنن *مِترصَدِ اینن 😐 منتظر اینن ما با هم دعوا کنیم.»
مُتَِرصِّد /mote(a)rassed/: منتظر؛ چشم‌به‌راه؛ آن‌که در کمین باشد تا پیشامدی روی دهد و از آن به سود خود استفاده کند.
ببینید: کاچی بعض هیچّی!.
#واژه‌شناسی
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

مسعود پزشکیان: در مدیریت تهران گیر کرده‌ایم [نه *کردیم].

یادآوری:
۱) ماضی نقلی، در گفتار غیررسمی، نزدیک به ماضی ساده تلفظ می‌شود. اما نباید آن را در نوشتار هم به‌صورت ماضی ساده بنویسیم. این اشتباهی است که بسیاری از نویسندگان و حتی ویراستاران مرتکب می‌شوند.
۲) ماضی نقلی رسمی و گفتاری به این صورت نوشته می‌شوند:
- ماضی نقلی رسمی: کرده‌ام، کرده‌ای، کرده‌است، کرده‌ایم، کرده‌اید، کرده‌اند؛
- ماضی نقلی گفتاری: کرده‌م، کردی، کرده‌، کردیم، کردید / کردین، کرده‌ن.
ببینید: گفتاری‌نویسی ماضی نقلی + ـ‌‌م، ـ‌‌ت، ـ‌‌ش، ـ‌‌مون، ـ‌‌تون، ـ‌‌شون.
#ویرایش_زبانی #گفتاری‌نویسی
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

۱۶ واژهٔ مرکب «خط»دار!

کسرهٔ واژه‌های زیر به‌اصطلاح خفیف است؛ یعنی یک تکیهٔ اصلی دارند که بر روی هجای آخرشان قرار می‌گیرد (تکیه ویژگی آوایی هجایی است که با شدت بیشتری تلفظ می‌شود). واژه‌های دارای کسرهٔ خفیف معمولاً یک معنای واحد و مجازی دارند و اگر مثلاً پسوندی (مانند نشانهٔ جمع «-ها») به آن‌ها بیفزاییم، در پایانشان افزوده می‌شود، نه در میان آن‌ها: «خط‌ِمشی‌ها»، نه «خط‌های مشی». پس این واژه‌ها در خط کاملاً با نیم‌فاصله نوشته ‌می‌شوند:
- خطِ‌آهن
- خطِ‌ابرو
- خطِ‌اتو
- خطِ‌ترمز
- خطِ‌تیره
- خطِ‌چشم
- خطِ‌ریش
- خطِ‌فاصله
- خطِ‌فقر
- خطِ‌قرمز
- خطِ‌لب
- خطِ‌لوله
- خطِ‌مشی
- خطِ‌مقدّم
- خطِ‌واحد
- خطِ‌ویژه
ببینید: ۲ نکته دربارۀ «کسرۀ خفیف» که شاید ندانید!.
#دستورزبان #فاصله‌گذاری
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

۵ نکتۀ ویرایشی از «کارگاه آنلاین ویرایش و درست‌نویسی متنوک»، بهار ۱۳۹۸

یادآوری:
تا امروز، محتوای «دورۀ جامع ویرایش» را بیش از ۵۰٪ به‌روزرسانی کرده‌ایم و آن را یکجا همراه با جزوه ارائه می‌دهیم. «دورۀ جامع» را همیشه به‌روزرسانی می‌کنیم و تمام به‌روزرسانی‌ها و مطالب جدید را رایگان در اختیار ویرایش‌آموزان قرار می‌دهیم.
#ویرایش_زبانی
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com

چهارشنبه‌سوری

گذشته از آیین‌های گوناگونی که عوام برای چهارشنبهٔ آخر سال قائل بوده‌اند، دربارهٔ منشأ و نیز چگونگی نامگذاری این جشن اطلاع روشنی که مورد اتفاق همگان باشد در دست نیست. «سور» را در «چهارشنبه‌سوری» معمولاً به معنای «جشن و سرور» دانسته‌اند. اگر چهارشنبه‌سوری را جشنی کهن و متعلق به دوران پیش از اسلام بدانیم، با دو مشکل مواجه خواهیم بود؛ اول این‌که ایرانیانِ قبل از اسلام هفته نداشتند و هریک از روزهای ماه را به نامی می‌خواندند. دیگر این‌که بی‌احترامی به آتش و پریدن از روی آن با آیین زردشتیان سازگار نیست. ضمن آن‌که، در قدیم‌ترین اشاره به «شب‌ سوری» در قرن چهارم در تاریخ بخارای نَرشَخی سخنی از چهارشنبه نیست: «و چون امیر منصور بن نوح به مُلک بنشست، فرمود تا آن سرای را دیگر بار عمارت کردند و هرچه هلاک و ضایع شده بود، بهتر از آن به حاصل کردند. آنگاه امیر به سرای بنشست و هنوز سال تمام نشده بود که شب سوری، چنانکه عادت قدیم است، آتشی عظیم افروختند.»
با این حال، احتمال دارد چهارشنبه‌سوری صورت بازمانده‌ و‌ تحول‌یافته‌ای از یکی از جشن‌های رایج در ایران باستان بوده باشد، از جمله گاهنبارِ هَمَسْپَتْمَدَم و نیز جشن نزول فروهرها که شش روز پیش از فرارسیدن نوروز برگزار می‌شد یا حتی جشن سده که البته احتمال آن بسیار کمتر است. این فرض و‌ نظر نیز مطرح شده‌است که برافروختن آتش در این روز بازماندهٔ سنت اعلان سال نو با آتش‌افروزی بر بام‌هاست و پریدن از آتش، یادمان عبور سیاوش از آتش. از سوی دیگر، چون در برخی منابع از شومی روز چهارشنبه سخن رفته، ممکن است ابداع چهارشنبه‌سوری یا تحول آن به‌صورت کنونی در قرون اولیهٔ اسلامی رخ داده باشد. همچنین گفته شده‌است که چهارشنبه‌سوری به مناسبت بزرگداشت قیام مختار ثقفی به خونخواهی امام حسین در سال ۶۶ هجری در کوفه بوده‌است که در روز چهارشنبه‌ای آغاز شد و برای اعلان این قیام، یاران مختار بر پشت‌بام خانه‌های خود آتش افروختند.
در عین حال، ریشه‌ای غیرآیینی نیز می‌توان برای چهارشنبه‌سوری در نظر گرفت که نیازمند تأمل و بررسی است: برافروختن آتش ـ که کاربردهای بهداشتی و خاصیت گندزدایی داشته‌است ـ احتمالاً بخشی از برنامه‌های نظافت عمومیِ پیش از آغاز سال جدید بوده، به‌ویژه این‌که دور انداختن و شکستن کوزه‌های قدیمی و مصرف‌شده در طول سال نیز از رسوم رایج در چهارشنبه‌سوری بوده‌است.
در گذشته، رسم‌‌ورسومی در چهارشنبه‌سوری رواج داشته که برخی از آن‌ها امروزه کمرنگ شده یا به فراموشی سپرده شده‌است، از جمله:
- پلشت‌زدایی (خانه‌تکانی و نو کردن اثاث خانه)؛
- آتش‌افروزی (برای طلسم‌زدایی و شتاب بخشیدن به بازگشت خورشید و گرما در بهار به‌همراه پایکوبی)؛
- تفأل زدن (شعرخوانی و فال‌گوش‌نشینیِ دختران و زنان بر سر راه‌ها و پشت درِ خانه‌ها)؛
- کوز‌ه‌شکنی (برای دور کردن بلاهای سال و بازگشت تندرستی و شادی)؛
- بلاگردانی و برکت‌زایی (با پختن آش ابودَردا، کوکوی هفت‌سبزی، دود کردن اسفند، قاشق‌زنی، و ...).
امروزه در ایران چهارشنبه‌سوری معمولاً محدود است به فراهم آوردن بوته‌های خاروخاشاک یا توده‌های سوختنیِ دیگر که در شب چهارشنبهٔ آخر سال با آن‌ها آتش می‌افروزند و با شادی از روی آن می‌پرند. آتش‌افروزیِ ایرانیان از دیرباز گویا بدین منظور بوده‌است که اهریمنِ تاریکیِ شب و شومی چهارشنبه را با پرتو سرخ آتش از بین ببرند. عبارت «زردی من از تو، سرخی تو از من» به همین باور اشاره دارد.
(برگرفته از دانشنامۀ جهان اسلام، مدخل «چهارشنبه‌سوری»، با اندکی تلخیص و ویرایش)
#واژه‌شناسی #منهای_ویرایش
سید محمد بصام
@Matnook_com
https://www.tgoop.com/dirindirin/1781

🔺فریبا نوایی، از آمل، ارشد هوش مصنوعی، از ویراستاران مؤسسه

🎞ویدئو سایر شرکت‌کنندگان:
@Matnook_01
🔰کانال مؤسسه در تلگرام:
@Matnook_com
instagram.com/matnook_com

باشگاه کتابخوانی ویدان
جایی برای علاقه‌مندان به کتاب و یادگیری!

در ویدان، خلاصهٔ بهترین و تأثیرگذارترین کتاب‌های دنیا به اشتراک گذاشته می‌شود. 👇
www.tgoop.com/+6CAZppUIIzYxYjM0
#کتاب_خوب_بخوانیم
سید محمد بصام
@Matnook_com

در وبگاه زیر می‌توانید هر ویدیویی را به‌آسانی بارگیری کنید (از پست و استوری اینستاگرام گرفته تا پینترست و یوتوب و توییتر). کافی است پیوند آن را کپی کنید و در آن بگذارید. هم می‌توانید ویدیو را با صدا و هم بدون صدا و هم فقط صدای آن را بارگیری کنید. همچنین می‌توانید از تنظیمات آن تعیین کنید که ویدیو با چه کیفیتی بارگیری شود. 👇
https://cobalt.tools/
#منهای_ویرایش
سید محمد بصام
@Matnook_com

آشنایی و روش کار با برنامۀ «ویراستیار»
برای ویرایش خودکار متن و اصلاح ایرادهای صوری
بخشی از «کارگاه آنلاین ویرایش و درست‌نویسی متنوک»، بهار ۱۳۹۸
مدرس: سید محمد بصام (بنیان‌گذار آموزش آنلاین ویرایش در ایران و مدیر گروه آموزشی متنوک)
@Matnook_FreeWorkshop

برنامۀ ویراستیار، نسخۀ ۳٫۵
برای ورد تا نسخۀ ۲۰۱۰، همراه با آموزش نصب

یادآوری:
پس از دانلود، فایل را با برنامۀ WinRAR و مانند آن از حالت فشرده درآورید و سپس آن را نصب کنید. این برنامه برای ورد تحت ویندوز است.
@Matnook_FreeWorkshop

برنامۀ ویراستیار، نسخۀ ۴ (بتا)
برای ورد ۲۰۱۰ به بعد، همراه با آموزش نصب

یادآوری:
پس از دانلود، فایل را با برنامۀ WinRAR و مانند آن از حالت فشرده درآورید و سپس آن را نصب کنید. این برنامه برای ورد تحت ویندوز است.
@Matnook_FreeWorkshop

#فاصله‌گذاری ۱۳۱۳ واژهٔ پرکاربرد همراه با ۵ قاعدهٔ فاصله‌گذاری برای شما در قالب فایل پی‌دی‌اف و رایگان! 👇
www.tgoop.com/Matnook_com/4965
سید محمد بصام
@Matnook_com

در نامه‌های اداری یا دعوت‌نامه‌های رسمی، برای رعایت احترام و کوتاهی سخن، به‌جای فعل «حضور به هم رساندن» از «حضور یافتن» و «شرکت فرمودن» استفاده کنید. مثال: از جناب‌عالی / حضرت‌عالی / سرکار عالی دعوت می‌شود در جلسۀ هیئت‌مدیره حضور یابید / شرکت فرمایید.

یادآوری:
۱) «حاضر شدن» لزوماً جایگزین مناسبی نیست، چون معمولاً آن را مقام‌های بالاتر در خطاب به مقام‌های پایین‌تر استفاده می‌کنند. برای نمونه، قاضی دو طرف دعوا را فرامی‌خواند که در دادگاه حاضر شوند، ولی فلان استاد دانشگاه را دعوت می‌کنیم که در نشستی علمی حضور یابد. این یعنی اصل «مخاطب‌شناسی» در کاربرد واژه‌ها که یکی از مهم‌ترین اصول نگارش و ویرایش است.
۲) «جناب‌عالی» و «حضرت‌عالی» برای آقایان به کار می‌رود و «سرکار عالی» برای بانوان.
#ویرایش_زبانی
سید محمد بصام
@Matnook_com
www.matnook.com