🌿 ششم فروردین، روز ملّی همبستگی ایرانیان

✍ شاهین سپنتا

نوروز، دیرپاترین و گسترده‌ترین جشن ایرانیان است که همواره پیا‌م‌آور همبستگی بین ایرانیان و نویدبخش صلح و دوستی بین همه برپادارندگان نوروز و دیگر مردمان جهان بوده و خواهد بود.
ششم فروردین یا روز خرداد از فروردین‌ماه(نوروز بزرگ/ویژه) از دیرباز، اهمیت و جایگاه ویژه‌ای نزد ایرانیان داشته است‌ و آن را بهترین و گرامی‌ترین روزها می‌دانستند.
در متن پهلوی «ماه فروردین، روز خرداد» این روز چنان اهمیتی دارد که از پدیداری رویدادهای اسطوره‌ای یا تاریخی بسیاری که در این روز روی داده یا رخ خواهد داد، سخن رفته است.
  چنانکه گزارش شده است، مردم در دوران جمشید این روز را نوروز خواندند و همچنین بنیان‌نهادن ایران و سپردن ایرانشهر از سوی فریدون به ایرج در این روز روی داده است، و در این روز منوچهر و آرش‌کمانگیر سرزمین‌های ایرانی را از تورانیان بازپس گرفتند.(۱)
ایرانیان، ششم فروردین را «هفدرو» نیز می‌نامیدند، چون باور داشتند که ۷۲ رویداد مهم سرنوشت‌ساز در زندگی و تاریخ ایرانیان در این روز روی‌ داده است.(۲)
ابوریحان بیرونی نیز در آثارالباقیه شماری از رویدادهای مهم ششم فروردین‌ماه را برمی‌شمارد و یادآوری می‌کند که به امید سعادتمندی همه جهانیان «ایرانیان این روز را روز امید نام نهادند.»(۳)
براین‌پایه، روز ششم فروردین‌ماه که روز بنیاد ایران و روز امید و خوشبختی برای همه ایرانیان و جهانیان است، به عنوان «روز ملّی همبستگی ایرانیان» و یا «روز ملّی ایران» پیشنهاد می‌شود.
به این امید که در چنین روز فرخنده‌ای همه ایرانیان همبسته و پیوسته به پیام یگانگی نوروز گوش بسپارند و با آرمان همیشگی یکپارچگی ایران و همبستگی ملّت بزرگ ایران، همه برپادارندگان نوروز و دیگر جهانیان را به صلح و آشتی فراخواند.
-------------
۱) متن‌های پهلوی، ماه فروردین روزخرداد،جاماسب‌ جی‌ منوچهر‌ جی‌ جاماسب‌‌ آسانا، سعید عریان، انتشارات علمی،تهران،۱۳۹۹،ص۱۱۷.
ماه فروردین روز خرداد، به‌کوشش محمدصادق‌ کیا،ایران‌کوده، شماره۱۶،ص۸.
۲) یادگار دیرین،کورش نیکنام،بهجت،تهران،۱۳۹۴،ص۳۳.
۳)آثارالباقیه‌عن‌القرون‌الخالیه، ابوریحان بیرونی، عزیزالله علیزاده، فردوس،تهران،۱۳۹۰،ص۲۸۲.
@jashnha2

🌸 در فرهنگ ایران، ششمین روز از فروردین‌ماه، زادروز زرتشت پیام‌آور خرد، آزادی، صلح، و شادی است.
بر بنیان باورهای کهن ایرانی، زرتشت در این روز بهاری با لبی خندان به نشانه شادمانی برای پیروزی اندیشه نیک بر اندیشه بد و به نشانه اهمیت شادی برای مردمان، دیده به گیتی گشود.

@jashnha2

‍ ‍ ✅ ششم فروردین‌ماه فرخنده باد.

✍ شاهین سپنتا

🌸 در فرهنگ ایران، ششمین روز از فروردین‌ماه یا خرداد روز از فروردین‌ماه، روز نوروز بزرگ یا نوروز خاصه، یا نوروز خردادی یا خردادسالان نامیده می‌شود.

🌸 یکی دیگر از نام‌های این روز «هفدرو/هودرو/هبدرو» است که منظور از آن «هفتاد و دو» رویداد مهم تاریخی است که یا در این روز اتفاق افتاده و یا به خاطر اهمیت ششم فروردین‌ماه به این روز نسبت داده شده است چنان که به گواهی متن پهلوی « ماه فروردین،روز خرداد» ایران‌زمین در چنین روزی پیدایی یافت و زرتشت آیین خود را در چنین روزی آشکار کرد و در این روز منوچهر و آرش‌کمانگیر سرزمین‌های ایرانی را از تورانیان بازپس گرفتند.

🌸 به روایت بیرونی در آثارباقیه، ایرانیان در این روز برای همه جهانیان سعادت آرزو می‌کنند و این روز را «روز امید» نیز نام نهاده‌اند.

براین‌پایه، روز ششم فروردین‌ماه که روز بنیاد ایران و روز امید و خوشبختی برای همه ایرانیان و جهانیان است، به عنوان «روز ملّی همبستگی ایرانیان» و یا «روز ملّی ایران» پیشنهاد شده است.

🌸 به گواهی وِجَرْکَرد دینی، یکی دیگر از رویدادهای ششم فروردین‌ماه در فرهنگ ایران، زادروز اشو زرتشت پیام‌آور خرد، آزادی، صلح، و شادی است.
زایش زرتشت در این روز بهاری در فروردین‌یشت از کتاب اوستا بازتاب یافته و آمده است: «...هنگام زادن و بالیدنش،آب‌ها و گیاهان شادمان شدند. هنگام زادن و بالیدنش، آب‌ها و گیاهان بالیدند. هنگام زادن و بالیدنش، همه آفریدگان سپنتا‌مینو به خود مژده رستگاری دادند: خوشا به روزگار ما، اینک آتربانی (آتش‌بان)زاده شد: سپیتمان زرتشت...از این پس دین نیک مزدا در هفت کشور گسترده شود...»

🌸 در باورهای کهن ایرانی، چنان که در کتاب‌های دینکرد، زادسپرم و زراتشت‌نامه آمده، زرتشت تنها نوزادی بود که هنگام زاده‌شدن از مادر، به نشانه شادمانی برای پیروزی اندیشه نیک بر اندیشه بد و به نشانه اهمیت شادی برای مردمان، می‌خندید.
این باور کهن، پیامی ژرف را در خود نهفته دارد و آن این که منش نیک، شادی‌آفرین است، و همه پیروان و ‌دوستداران این آموزگار بزرگ ایرانی باید همواره در زندگی، مهرورزی، شادکامی و شادمانی درونی را پیشه خود سازیم، و خوشبختی را برای یکدیگر به ارمغان آوریم و از اندوه و سوگواری دوری کنیم و همواره بکوشیم تا جهانی شاد و به دور از جنگ، خونریزی، دشمنی، اندوه و افسردگی داشته باشیم و برای صلح و آشتی در همه جهان تلاش کنیم.


@shahinsepanta
@jashnha2

💠 فیلم گفت‌وگو با دوست گرامی‌ دکتر شروین وکیلی درباره‌ رویدادهای تلخ اورمیه و پیشنهاد ششم فروردین‌ماه به نام «روز ملّی همبستگی ایرانیان»

#نوروز
#اورمیه
#ایرانشهر
#روز_ملی_همبستگی_ایرانیان
@shahinsepanta

‍ ✅ سیزده‌به‌در، جشن فرخنده باران‌خواهی
✍ شاهین سپنتا

⛈ در فرهنگ ایرانی، سیزدهمین روز از فروردین‌ماه (همانند سیزدهمین روز از همه ماه‌های سال) به نام ستاره «تیر» یا «تِشتَر» یا همان ستاره « شِعرای یَمانی» که در باورهای کهن، ایزد اهورایی باران و ترسالی بود، نامزد شده است.
بر این پایه، مردم پس از برگزاری جشن‌های نوروزی، در سیزدهم فروردین‌ماه به پاس همه داده‌های اهورایی به نیایش پروردگار یکتا پرداخته و در حالی که در کوه و در و دشت گرد می‌آمدند، در کنار مناظر زیبای طبیعی به شادی و پایکوبی می‌پرداختند و با یاد ایزد باران یا همان تیر (تشتر) از خداوند خواهشِ باران یا طلب برکت و خرمی می‌نمودند.

👈 در نیایش اوستایی «تیر یشت» می‌توان نمونه‌های آغازین از این نیایش‌ها را بازیافت:
«...تشتر، ستاره رایومندِ فره‌مند را می‌ستاییم ... از آن پس دگر باره تشتر رایومند فره‌مند از دریای فراخ‌کرت فراز آید ... پس آن گاه مِه پدید‌آورنده ابر به جنبش درآید. باد نیمروزی وزیدن آغازد و مِه را به پیش ... براند. پس باد چالاک مزدا آفریده ، باران و ابر و تگرگ را به کشتزارها و خانمان‌های هفت کشور برساند .... تشتر ستاره رایومند فره‌مند را می‌ستاییم که به هنگام به‌سررسیدن سالِ مردم، فرمانروایان خردمند، جانوران آزادِ کوهساران و درندگان بیابان نورد، همه برخاستنش را چشم به‌راهند. آن که با سرزدن خویش، کشور را سالی خوش یا سالی بد آورد. آیا سرزمین‌های ایرانی از سالی خوش بر‌خوردار خواهند شد؟...»

💦 در حقیقت، «سیزده به در» یکی از جشن‌های باران‌خواهی است که همه ساله در آستانه تابستان بزرگ و در بهار طبیعت برگزار می‌شود.

🍀 در فرهنگ ایران، چنان که ابوریحان بیرونی نیز در کتاب «آثارالباقیه» یادکرده، تیر روز یا روز 13 از فروردین ماه روزی «نیک» است.

👈 بر این پایه، مردم پس از برگزاری جشن‌های نوروزی، در سیزدهم فروردین‌ماه به پاس همه نعمت‌های اهورایی به نیایش پروردگار یکتا پرداخته و در حالی که در کوه و در و دشت گردهم می‌آیند، در دامان طبیعت به شادی و پایکوبی پرداخته و آرزومند سالی پرباران و سبز و بابرکت هستند.

🍀 سنت رها کردن سبزه به آب روان، پیشکش کردن سبزه نوروزی به ایزدبانوی آب‌های روان (آناهیتا) است.
این کار نمادین است و می‌توان برای پیشگیری از انباشته‌شدن سبزه‌ها در رودخانه‌ها و آلودگی آب‌ها، در هر شهر یک سبزه به صورت نمادین توسط مردم تهیه و طی مراسمی در آب جاری رها شود که هم زیباتر و هم باشکوه‌تر است.

✅ پس نیازی نیست هزاران سبزه در جوی‌ها و نهرها و رودخانه.ها انداخته شود و باعث آلودگی محیط زیست شود.

🌿 گذاشتن سبزه‌ها روی خودرو و بردن آن به جاده‌ها نیز باعث افزایش تصادفات رانندگی می‌شود.

🌿 در سیزده‌به‌در پای درختان و در بوته‌زارها آتش روشن نکنیم و آتش‌هایی را که در محیط طبیعی روشن می‌کنیم، پس از ترک طبیعت حتما خاموش کنیم.

🌿 یک کپسول آتش نشانی کوچک مخصوص خودرو همراه داشته باشیم.

🌿 از ریختن بازمانده غذا و دیگر زباله‌ها به طبیعت خودداری کنیم و زباله‌ها را در کیسه زباله جمع آوری و با خود به شهر بیاوریم و به رفتگر شهرداری تحویل دهیم.

🌿 از بستن تاب به شاخه درختان جوان خودداری کنیم.

🌿 درختان سپیدار (کبوده) کهنسال، دچار پوسیدگی تنه یا درون قرمزی می‌شوند که باعث شکسته شدن از محل پوسیدگی با وزش باد یا ضربه می‌شوند. پس زیر این درختان ننشینیم و به ساقه‌های این درختان تاب نبندیم.

🌿 از شکار و صید گونه‌های مختلف جانوری و به ویژه صید‌ماهی پرهیز کنیم.

🌿 هنگام گره زدن سبزه، مراقب باشیم به گیاهان آسیب نزنیم و از چیدن گل و گیاه خوددرای کنیم.

✅ با طبیعت مهربان باشیم تا سیزده به دری سالم و شاد داشته باشیم.

@SHAHINSEPANTA
@JASHNHA2

‍ ‍ ✅ سبزه گره‌زدن به یاد پیوند مهری و مهریانی

✍ شاهین سپنتا

🌱 سبزه گره‌زدن یکی از آیین‌های سیزده‌به‌در و به معنای گره‌زدن زندگی خود با طبیعت است با این آرمان که همیشه زندگی سبز داشته باشیم.
اما در پس این رفتار نمادین باوری زیبا و کهن، بسیار متعالی و انسانی نهفته است.

دختران و پسران جوان در روز «سیزده‌به‌در» دو سبزه را با نیت پیوند با زوج مناسب یا مورد نظر خود به هم گره‌می‌زنند و این دو سبزه در حقیقت نماد «مهری و مهریانی» (نخستین زوج بشر) هستند.

🌱 در باور‌های کهنسال ایرانی، مهری و مهریانی (مشی و مشیانه) نخستین زوج بشر در زمین بودند که به صورت دو گیاه از نطفه کیومرث (نخستین انسان) رویدند و با پیچش و پیوند با هم از «گیاه‌پیکری» به «انسان‌پیکری» درآمدند، روان مینوی یافتند و نسل بشر در گیتی از آنان پاگرفت.

🌱 مهری و مهریانی (نخستین زوج آدمی) در باورهای ایرانی جایگاهی بس فراتر نسبت به باورهای سایر ملت‌ها دارند.

👈 جایگاه آن‌ها از این نظر بلندتر است که از خوردن میوه ممنوعه (سیب یا گندم) منع نشدند بلکه اهورامزدا به آنان کشت گندم، دامداری، خانه‌سازی، هنر، پیشه و هم‌آغوشی آموخت؛ از جایی همچون بهشت رانده نشدند، بلکه در زمین خاکی پدید آمدند تا با آموزه‌های اهورایی (اندیشه نیک، گفتار نیک، کردار نیک) زمین را بهشت سازند؛ یکی از دنده دیگری پدید نیامد (تحقیر جنسیتی در میان نبود) بلکه هر دو در کنار هم و با هم رویدند و بالیدند.

🌱 مهری و مهریانی، (در پیوند با هم گیاهی به نام مهرگیاه یا مردم گیاه هستند) بر روی زمین رویدند؛ این دو وظیفه دارند با یاری یکدیگر زمین را از وجود اهریمن پاک کنند، هر دو همسان (همانند) و همبالا (هم‌اندازه) هستند (تاکید بر اصل برابری زن و مرد از ابتدای خلقت) و تن آنها چنان به هم پیوند می‌خورد که شناخت یکی از دیگری به آسانی ممکن نیست (هیچ یک بر دیگری برتری جنسیتی ندارد)؛ زندگی مهری و مهریانی در زمین با اقرار به آفریدگاری اهورامزدا و نبرد با اهریمن (اندیشه بد، گفتار بد، کرداربد) آغاز می‌شود.

🌱 بر این پایه، در باورهای ایرانی داستان آفرینش آدمیان با بهار طبیعت در هم گره‌می‌‌خورد و همه ساله به هنگام نوروز و در روز تیر از ماه فروردین دختران و پسران جوان با گره زدن سبزه، به یاد «مهری و مهریانی» (نخستین زوج آدمیان) در اندیشه پیوند و خوشبختی هستند.
@jashnha2
@SHAHINSEPANTA

🌿 متن سخنرانی شاهین سپنتا با عنوان «نوروز در اندیشه و آثار شاعر ملّی ادیب برومند»، در گردهمایی هموندان و هواداران جبهه ملّی ایران- ۲۱ فروردین‌ماه ۱۴۰۴.

👈 بخش نخست:

به نام خداوند جان و خرد
کزین برتر اندیشه برنگذرد

درودی چو بوی خوش نوبهار...

خانم‌ها، آقایان

در گردهمایی نوروزی جبهه ملّی ایران، سخن از گل سرسبد جشن‌های ایرانی، نوروز، در میان است و از دیدگاه این نگارنده، بازخوانی آثار و اندیشه‌های نوروزی استاد زنده‌یاد ادیب برومند، شاعر ملّی ایران و رهبر فقید جبهه ملّی ایران، شایستهٔ چنین جشنگاهی است.

ادیب برومند، سیاستمدار، ادیب، هنرشناس، سخنور و نویسنده‌ای توانمند بود. سراینده‌ای پرآوازه که در آثار ارزشمندش آزادی‌خواهی، پاسداشت فرهنگ ایران، زبان فارسی، هویت ملّی و آیین‌های ایرانی موج می‌زد.

ادیب برومند، سراینده‌ای میهن‌خواه و دوستدار جشن‌های ایرانی بود؛ بر این بنیاد، از او سروده‌هایی دربارهٔ نوروز و دیگر جشن‌های ایرانی همچون مهرگان، سده و یادروزهای ملّی همچون روز کوروش بزرگ به یادگار مانده است. او در اهمیت برگزاری جشن‌های ایرانی می‌فرماید:
«بزرگداشت جشن سده و مهرگان و جشن‌های دیگر باستانی برای ایرانیان فرض است»

سخن از جشنوار و جشن برگوی
که دلکش چون دَرای کاروانی‌ست
سزد گر دل فراگیریم از اندوه
در آن جشنی کزانِ کامرانی‌ست

ادیب برومند، در سروده‌ای با عنوان «فروردین، طلیعهٔ بهار» ضمن توصیف بهار دل‌انگیز ایران‌زمین، پایندگی ایران و ایرانیان را آرزومند است:

فصل بهاران رسید با گوهرین زیورا
کرد نوآیین قبا خواجه‌مَنِش در برا
یافت سپاهِ خزان، طُرفه شکست از بهار
نوروز آمد برون، پیروز از سنگرا
سازِ طرب ساز کرد، یکسره ایران‌زمین
از پیِ شاباش این جشن همایون‌فرا
خرم و دلشاد باد، هرکه در این سال نو
خوشدل و خرسند خواست، مردم این کشورا
زنده و پاینده باد، پهنهٔ ایران‌زمین
تا به سپهرِ بَرین، هست مَه و اخترا

او روح ایرانیّت را در این سروده و سروده‌های بهاری دیگرش می‌دمد و از نامداران و بزرگمردان ملّی ایران همچون کوروش، داریوش، جمشید، کاوه، آرش، فریدون، بیژن و اسفندیار نام می‌برد:

بهاران دهد جلوه بر زندگی
بدانسان که نقش‌آفرین بر نُقوش
سزد گر به نوروز گیریم جشن
به یاد جَم و کوروش و داریوش

روح لطیف و طبعِ روانِ شاعر طبیعت‌گرا، مجموعهٔ سروده‌های او را به گلزاری بهشتی از گل‌های بهاری در نوروز و بهار دل‌انگیز ایران زیبا تبدیل کرده است و در بیت‌بیت سروده‌های بهاریش از گل‌هایی چون بنفشه، لاله، لادن، آذریون، سُنبل، خِیری، گل سرخ، سوسن، مُشک‌بید، ریحان، ارغوان و پامچال بجا و شایسته نام می‌برد:

نسیم پاکِ فروردین، سفیرِ گلشن مینو
پی شاباشِ نوروزی، به طَرف لاله‌زار آمد
بیا ای دوست تا ما هم، به دلشادی و خشنودی
به باغستان شویم اکنون، که خُرّم روزگار آمد

مردمداری از دیگر ویژگی‌های شاعر ملّی ایران است. این سخن‌سرای ایران‌دوست و مردم‌گرا در ابتدای سرودهٔ «شادباش نوروز» می‌فرماید:

برخیز و تماشا کن، بنگر که بهار آمد
از فَر بهار اکنون، بس جلوه به بار آمد
نوروز فراز آمد، با صُولتِ بُرنایی‌
شد کهنه‌جهان یکسر، زیبنده به والایی
سال نو و روز نو، نو کرد جهان از نو
و از عهد کهن رسمی، بنهاد به بُرنایی
شاباش همی‌گویند، این جشن نوآیین‌ را
بلبل به غزل‌گویی، قُمری به خوش‌آوایی

و در پایانِ سروده، او هم‌میهنان دردمند و نیازمند خود را نیز از یاد نمی‌برد و همگان را به دستگیری و دلجویی، و مُروّت با یتیمان و سیه‌بختان، تهی‌دستان و بینوایان، مِسکینان و بیچارگان سفارش می‌کند و ابنای بشر را خوش و خندان آرزو می‌کند.
شاعر ملّی ایران، پایبند به حفظ فرهنگ و آیین‌های ملّی است؛ پس آیین‌های نوروزی همچون برپایی «هفت‌سین» و «سیزده به در» را نیز گرامی می‌دارد:

خوشا عید و خوشا نوروزِ پیروز
خوشا فصل بهار و دلنشین روز
خوشا چیدن به آیینِ نیاکان
بساط هفت‌سین با یادِ پاکان

سیزده را به در، امروز به صحرا رفتیم
سبزی دشت و دمن را، به تماشا رفتیم
سیزده، سُنتِ نوروزی این بوم و براست
از پیِ پاس چنین سُنتِ والا رفتیم
بس عزیز است چنین سُنت دیرینهٔ شاد
کز پیِ عزتِ آن، با دلِ شیدا رفتیم

👈 ادامه در بخش دوم...
@shahinsepanta

🌿 متن سخنرانی شاهین سپنتا با عنوان «نوروز در اندیشه و آثار شاعر ملّی ادیب برومند»، در گردهمایی هموندان و هواداران جبهه ملّی ایران- ۲۱ فروردین‌ماه ۱۴۰۴.

👈 بخش دوم:

ادیب برومند در جای‌جای سرودهای بهاری و نوروزی خود به فراخورِ سخن، از شهرها و نواحی مختلف در جغرافیای ایران همچون شیراز، البرز، رامسر، شهسوار، ساری و اصفهان یاد می‌کند، اما به واسطهٔ دلبستگی به سپاهان «ولادتگاهش» و «بُنگه دلخواهش»، دربارهٔ فروردین و اردیبهشت اصفهان می‌فرماید:

بس خوش آمد در سپاهان جلوهٔ خرم‌بهار
خاصه در هنگامِ فروردین، کنار زنده‌رود

خرما شهر سپاهان، خاصه در اردیبهشت
کز صفایش بازیابی، جلوهٔ خرم‌بهشت

با این همه، سرایندهٔ ایران‌گرا در ستایش بهار و نوروز ایران‌زمین تنها به زادگاهش نمی‌پردازد.او در سرودهٔ «نوروز باستان» از گسترهٔ فرهنگی نوروز یاد می‌کند و شهرهای ایرانشهر از خوارزم تا ری، از بخارا تا بامیان و بلخ، از هرات تا سمرقند، از دربند تا شیراز، از ایروان و گنجه تا تیسفون و قراباغ، و از شیروان تا بحرین را نام می‌برد و در پایان یادآوری می‌کند که جشن ملّی نوروز همواره زمینه‌ساز همبستگی و نزدیکی همهٔ ملت ایران بوده است و می‌توان و باید که پیوسته چنین باشد.

نوروز جشن ملّی ایران ز دیرباز
اقوام را به دامن تَحبیب پرورید
شادا و خرما، دل این ملّت هَژیر
کین جشنِ ویژه را به چنین روز برگزید

ادیب برومند آرزو داشت که بهار ایران‌زمین سرشار از پیروزی، آزادی و آبادی فرا رسد و مردمانش بهره‌یاب از سُرور و کامیابی باشند و امروز ما نیز هم‌صدا با او می‌خوانیم:

دگرباره از گردشِ روزگار
بهار آمد و پس گل آورد بار
امید آن که امسالِ ایران‌زمین
ز پیروز بختی، شود کامیار
همه مردمش، بهره‌یاب از سُرور
همه بهره‌اش، رحمت کردگار
ز آزادی آرد به کف دسترنج
به آبادی افسون کند کشت و کار

ایدون باد.

@shahinsepanta

🎈 دیورا جعفری خواننده اهل کشور ازبکستان آهنگ پارسی بانو حمیرا را باز خوانی کرد.

رواج موسیقی فارسی در ایران بزرگ فرهنگی
@Kurdpatriott

@jashnha2
✅ سوم اردیبهشت، جشن اردیبهشت‌گان یا گلستان جشن، فرخنده باد.
🌸 گل مرزنگوش نماد اردیبهشت و جشن اردیبهشت‌گان است 👈
yon.ir/Ffqfb